ประวัติศาสตร์โลกเต็มไปด้วยสงคราม ศาสนาไม่สอนให้ทำชั่วแต่ชี้ว่าสงครามคือส่วนหนึ่งของมนุษย์ บทบาทของความเชื่อคือช่วยยับยั้งชั่งใจ หากใช้ร่วมกับหลักวิชาอื่นจะช่วยสร้างสันติได้มากขึ้น

สถานการณ์ฉนวนกาซาจะแสดงความเป็นไปของโลก หลักคิดของอิสราเอล ฮามาส ฮิซบอลเลาะห์ และประเทศต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง

ฮามาสคือพวกของอิหร่าน หากอิสราเอลต้องการจัดการภัยคุกคามร้ายแรงที่สุดของตน การจัดการฮามาสเหมือนการตัดแขนข้างหนึ่งของอิหร่าน

เป้าหมายคงไม่ใช่แค่กวาดล้างพวกฮามาสเท่านั้น เป็นไปได้ว่าอิสราเอลอาจใช้สงครามจัดระเบียบตะวันออกกลาง หรือฝ่ายสหรัฐใช้โอกาสครั้งนี้จัดระเบียบตะวันออกกลาง

ถ้าโรงพยาบาลเป็นศูนย์ลับที่ทำให้ฝ่ายเราบาดเจ็บล้มตายก็อาจต้องทำลายมันเสีย เพราะฝ่ายตรงข้ามใช้เป็นเครื่องมือสงคราม ความรุนแรงจากสงครามฮามาส-อิสราเอลกำลังขยายตัว

สถานการณ์ภูมิภาคกำลังเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วอีกครั้งเมื่อฮามาสบุกเข้าอิสราเอล เป็นอีกหลักฐานที่ตอกย้ำว่าโอกาสสร้างสันติภาพถาวรมีน้อยเหลือเกิน

ไม่ว่าจะมองจากมุมอธิปไตยยูเครน ความต้องการของรัสเซีย หรือศึกของฝ่ายประชาธิปไตย ล้วนชี้ว่ายูเครนยังต้องเป็นสมรภูมิของสงครามต่อไป

หากมอราวีแยตสกีชนะเลือกตั้งได้เป็นนายกฯ ต่ออีกสมัย ความสัมพันธ์กับยูเครนจะดีขึ้นอย่างเหลือเชื่อ ข้อพิพาทเรื่องสินค้าเกษตรที่มีอยู่จะจางหายอย่างรวดเร็ว สงครามยูเครนดำเนินต่อไป

ท้ายที่สุดกลับสู่คำถามว่า ทำไมผ่านไปกว่า 3 ทศวรรษจึงยังไม่เกิดแผนสันติภาพ ไม่เกิดทวิรัฐ น่าคิดว่าสภาพเช่นนี้แหละที่รัฐบาลอิสราเอลเห็นว่าเหมาะสมแล้ว

ข้อตกลงล่าสุดส่งเสริมและอยู่ภายใต้กรอบอาเซียนอย่างชัดเจน ไม่อาจตีความว่ากระทบความมั่นคงอาเซียน ไม่น่าจะทำให้จีนกังวลเกินไปว่าเวียดนามเอนเอียงเข้าหาสหรัฐ

การรวมตัวเป็นอาเซียนช่วยให้สมาชิกทั้ง 10 ประเทศไม่ตกเป็นเครื่องมือทำสงครามของมหาอำนาจและไม่ทำสงครามกันเอง เป็นเหตุผลหลักของการก่อตั้งอาเซียนตั้งแต่ต้น

สหรัฐตีความว่าคือการรวมตัวของฝ่ายต่อต้าน ความจริงคือจุดยืนของสมาชิก BRICS หลากหลาย บางประเทศเลือกที่จะอยู่ทั้ง 2 ข้าง BRICS คืออีกหนึ่งกลุ่มหนึ่งโอกาส

การเป็นสมาชิก BRICS มีประโยชน์ชัดเจน เสริมเกราะป้องกัน เพิ่มช่องทาง เพิ่มโอกาสแก่ตนเอง ส่วนจะร่วมมือลึกซึ้งเพียงใดเป็นเรื่องของภาคปฏิบัติมากกว่า

ที่ควรวิเคราะห์คือเหตุผลเบื้องหลังของเหตุการณ์ ในอนาคตซากเรือ BRP Sierra Madre จะทำหน้าที่อีกครั้ง เป็นนิยายเรื่องเก่าที่ผู้กำกับคนใหม่นำมาแสดงอีกรอบ

แทนที่จะสนใจผู้สมัครจากพรรครีพับลิกันหรือพรรคเดโมแครตดังเช่นทุกครั้งที่ผ่านมา คนอเมริกันเกือบครึ่งกลับสนใจผู้สมัครประธานาธิบดีจากพรรคที่ 3 สะท้อนความเบื่อหน่ายการเมืองแบบเดิมๆ

ญี่ปุ่นกังวลจีน ความร่วมมือจีน-รัสเซีย อาวุธนิวเคลียร์เกาหลีเหนือ แก้ไขด้วยการสร้างกองทัพให้เข้มแข็งพร้อมรับมือ ยึดพันธมิตรญี่ปุ่น-สหรัฐเป็นแกนหลัก

การพัฒนาเกิดขึ้นเมื่อมีสันติภาพ บรรยากาศเอื้อการค้าการลงทุน สภาพเช่นนี้ย่อมดีกว่าภูมิภาคที่ตึงเครียดพร้อมเกิดสงคราม ดังเช่นที่เคยเกิดกับภูมิภาคตะวันออกกลางมาแล้วหลายครั้ง

ผลวิจัยเมื่อมิถุนายน 2023 ของ Associated Press-NORC Center for Public Affairs Research เผย คนอเมริกันส่วนใหญ่ไม่เชื่อมั่นการปกครองตามระบอบประชาธิปไตย มีเพียง 1 ใน 10 เท่านั้นที่ชื่นชมการปกครองระบอบประชาธิปไตยของตนกำลังไปได้ดีจริงๆ

ควรสรุปว่าอนาคตยูเครนไม่อยู่ในมือของคนยูเครนอีกต่อไป ทั้งหมดเกิดขึ้นเพราะรัฐบาลเซเลนสกีตัดสินใจทำสงครามแทนยอมรับข้อเสนอวางตัวเป็นกลางของรัสเซีย

หลายปีต่อจากนี้เยอรมนีจะตั้งงบกลาโหมให้ได้เฉลี่ย 2% ของ GDP จำต้องปรับขึ้นมากเพื่อพัฒนากองทัพรับมือสถานการณ์ มีความรับผิดชอบต่อยุโรปและโลก