'อดีตรมว.คลัง' แฉเอกสารลับอเมริการ่วมเจรจาให้คำมั่นสัญญา ไม่ขยายขอบเขตของนาโต 'แม้แต่นิ้วเดียว'

'ธีระชัย-อดีตรมว.คลัง' เปิดเอกสาร เจ้าหน้าที่ระดับสูงของอเมริกาและประเทศตะวันตกอื่นๆ ร่วมกันเจรจาและให้คำมั่นสัญญาแก่ 'มิคาอิล กอร์บาชอฟ' เรื่องการไม่ขยายขอบเขตของนาโต้ 'แม้แต่นิ้วเดียว' เป็นปัจจัยหลักที่นำไปสู่สงครามยูเครน

25 มี.ค.2565 - นายธีระชัย ภูวนาถนรานุบาล อดีตรมว.คลัง โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก เรื่อง “ใครเคยบอกรัสเซีย:- แม้แต่นิ้วเดียว” มีเนื้อหาดังนี้

ปูตินอ้างว่า ตะวันตกเคยสัญญาไว้ว่า นาโต้จะไม่ขยายไปทางทิศตะวันออก ‘แม้แต่นิ้วเดียว’ แต่ภายหลังผิดสัญญา เป็นปัจจัยหลักประการหนึ่งที่นำไปสู่สงครามยูเครน
แต่มีหลายคนตั้งข้อสงสัยว่า ปูตินโกหกหรือเปล่า?

George Washington University แผนก National Security Archive เปิดให้ประชาชนเข้าดูเอกสารราชการสหรัฐที่ถูกยกเลิกชั้นความลับ (ยกเลิกเมื่อพ้นระยะเวลาตามที่กำหนด) ตั้งแต่วันที่ 12 ธันวาคม 2560 (2017)
เอกสารแสดงชัดเจนว่า เจ้าหน้าที่ระดับสูงของอเมริกาและประเทศตะวันตกอื่นๆ ร่วมกันเจรจาและให้คำมั่นสัญญาแก่นายมิคาอิล กอร์บาชอฟ (Mikhail Gorbachev) ประธานาธิบดีของรัสเซียขณะนั้น เรื่องการไม่ขยายขอบเขตของนาโต้

บุคคลเหล่านั้น คือ Baker, Bush, Genscher, Kohl, Gates, Mitterrand, Thatcher, Hurd, Major และ Woerner
โดยนายเจมส์ เบเคอร์ รัฐมนตรีต่างประเทศและเสนาธิการทำเนียบขาวขณะนั้น เป็นผู้ที่กล่าว "… แม้แต่นิ้วเดียว not one inch …"

*** เอกสารหลักฐาน ****
องค์กรที่นำเรื่องนี้มาเผยแพร่ในโซเชียลคือ The Transnational Foundation for Peace & Future Research (TFF) รูป 1 เป็นบทความสรุปเหตุการณ์การเจรจาระหว่างประเทศตะวันตกกับสหภาพโซเวียต ซึ่งเขียนโดย Svetlana Savranskaya กับ Tom Blanton เมื่อวันที่ 7 ม.ค. 2022 (รูป 2)

ท้ายโพสท์ของ TFF มีลิงค์ไปที่ George Washington University แผนก National Security Archive ซึ่ง (รูป 3) มีบันทึกการประชุมเมื่อวันที่ 9 ก.พ. 1990 ระหว่างกอร์บาชอฟกับเจมส์ เบเคอร์ (เอกสารหมายเลข 6) ต้นฉบับอยู่ที่มูลนิธิกอร์บาชอฟ

บทสรุปกล่าวว่า เนื้อหาส่วนใหญ่ในการประชุม เป็นการเจรจาขอให้สหภาพโซเวียตถอนตัวออกจากเยอรมันตะวันออก โดยในรูป 4 เจมส์ เบเคอร์ให้ความมั่นใจแก่กอร์บาชอฟว่า นาโต้จะไม่ขยายไปทางทิศตะวันออก

ผมเข้าไปในเว็บไซต์ nsarchive.gwu.edu
เพื่อดูเอกสารหมายเลข 6 (รูป 5) พบข้อความที่เจมส์ เบเคอร์กล่าวแก่กอร์บาชอฟ (กรอบสีแดง รูป 6) ว่า
“And the last point. NATO is the mechanism for securing the U.S. presence in Europe. If NATO is liquidated, there will be no such mechanism in Europe. We understand that not only for the Soviet Union but for other European countries as well it is important to have guarantees that if the United States keeps its presence in Germany within the framework of NATO, not an inch of NATO’s present military jurisdiction will spread in an eastern direction.
We believe that consultations and discussions within the framework of the “two + four” mechanism should guarantee that Germany’s unification will not lead to NATO’s military organization spreading to the east.”

แปลว่า ‘สำหรับประเด็นสุดท้ายนั้น นาโต้เป็นองค์กรที่ทำให้สหรัฐมีที่ยืนในยุโรป ซึ่งถ้าไม่มีนาโต้ ก็จะขาดกลไกเช่นนั้น แต่ฝ่ายเราก็เข้าใจดีว่า สหภาพโซเวียตและประเทศยุโรปตะวันออกอื่นๆ ต้องการให้มีหลักประกันว่าถ้าหากสหรัฐยังคงฐานทัพอยู่ในเยอรมนีในกรอบของนาโต้ นาโต้จะไม่ขยายขอบเขตด้านการทหารไปทางทิศตะวันออกแม้แต่นิ้วเดียว

ฝ่ายเราเชื่อว่า ในกรอบของการหารือกลไก สอง-บวก-สี่เพื่อรวมเยอรมันตะวันออกกับเยอรมันตะวันตกนั้น นาโต้จะไม่ขยายขอบเขตด้านการทหารไปทางทิศตะวันออก’
(สอง-บวก-สี่ หมายถึงสองฝั่งของเยอรมนีและสี่มหาอำนาจที่ครองพื้นที่)

สรุปแล้ว สิ่งที่ปูตินอ้างนั้น ตรงกับเอกสารประวัติศาสตร์

ทั้งนี้ นักวิเคราะห์บางคนอาจจะเห็นว่า การเจรจาความเมือง ย่อมต้องมีการโกหกหรือลวงให้หลงเชื่อ เป็นธรรมดา การที่รัสเซียไปเชื่อตะวันตกก็เป็นความโง่ของตนเอง จะพิจารณาแง่มุมนั้นก็ได้

และบ้างอาจจะถือว่า การขยายขอบเขตของนาโต้เป็นเรื่องประวัติศาสตร์ ผ่านไปแล้ว ไม่ควรรื้อฟื้น
แต่สำหรับผู้นำรัสเซียที่ศึกษาประวัติศาสตร์ และเห็นซีเลนสกี้หาเสียงด้วยนโยบายสมัครเข้านาโต้ รูป 7 และชนะท่วมท้น บ่งชี้ถึงความเสี่ยงที่นาโต้จะเข้ามาประชิดพรมแดนรัสเซีย ก็อาจจะรับไม่ได้

นอกจากนี้ ถ้าหากสหรัฐย้อนคำนึงถึงบริบทการเจรจาปี 1990 ดังกล่าว และถ้าหากสหรัฐได้ชี้นำให้นาโต้ออกแถลงการณ์ยืนยันจะไม่รับยูเครนเข้าร่วมนาโต้ตั้งแต่ต้น ก็จะสามารถหลีกเลี่ยงความเดือดร้อนแก่ประชาคมโลกได้ไม่ยาก

รูป 8 ซีเลนสกี้กล่าวว่า ถ้าหากนาโต้รับยูเครนเข้าเป็นสมาชิกเสียตั้งแต่แรก (ตามแนวทางที่เขาหาเสียง) สงครามยูเครนคงจะไม่เกิดขึ้น

ตรงนี้เขาอาจจะพูดถูก แต่การที่นาโต้เข้าไปในยูเครน และประชิดถึงพรมแดนรัสเซีย เป็นแนวยาวหลายร้อยกิโลเมตร สงครามที่จะเกิดขึ้น อาจจะเป็น WW3 เสียมากกว่า.

วันที่ 24 มีนาคม 2565
ธีระชัย ภูวนาถนรานุบาล
Facebook Thirachai Phuvanatnaranubala
(เครดิตภาพตามแหล่งที่แสดงชื่อ)
หมายเหตุ: การกล่าวถึงชื่อบุคคลใดมิใช่เป็นการกล่าวหากระทำความผิด แต่เป็นเพื่อประกอบการบรรยายทางวิชาการเพื่อประโยชน์แก่ทางราชการในการรักษาประโยชน์ของประเทศชาติเป็นสำคัญ
https://transnational.live/.../nato-expansion-what.../