วันสุนทรภู่ เป็นวันสำคัญของไทยที่จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี เพื่อรำลึกถึง “สุนทรภู่” ผู้ได้รับการขนานนามว่า เป็นกวีเอกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ผลงานวรรณกรรมของสุนทรภู่มีความโดดเด่นและสำคัญทางประวัติศาสตร์ มีคุณค่าทางวัฒนธรรมระดับสากล องค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ประกาศยกย่องให้สุนทรภู่ เป็นบุคคลผู้ที่มีผลงานดีเด่นทางด้านวัฒนธรรมของโลก เมื่อ พ.ศ.2529 นับเป็นความภาคภูมิใจของคนไทยสืบมาจนถึงทุกวันนี้
วันสุนทรภู่ ตรงกับวันที่ 26 มิถุนายน ของทุกปี เนื่องจากเป็นวันคล้ายวันเกิด พระสุนทรโวหาร (ภู่) เกิดเมื่อวันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2329 รับราชการในกรมพระอาลักษณ์ สมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 พระองค์โปรดสุนทรภู่อย่างมาก และทรงพระกรุณาฯ เลื่อนให้เป็น “ขุนสุนทรโวหาร” สุนทรภู่ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์อีกครั้งเป็น “พระสุนทรโวหาร (ภู่)” ตำแหน่งเจ้ากรมพระอาลักษณ์ฝ่ายบวรราชวัง ใน พ.ศ. 2394 สมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4
ตามรอยชีวิต-ผลงานสุนทรภู่ผ่านการอ่าน
ผลงานวรรณกรรมที่สุนทรภู่ประพันธ์ขึ้นเป็นที่รู้จักกันดี ไม่เคยลืมเลือน มีนิราศ 9 เรื่อง ได้แก่ นิราศเมืองแกลง นิราศพระบาท นิราศภูเขาทอง นิราศเมืองเพชร นิราศวัดเจ้าฟ้า นิราศอิเหนา นิราศสุพรรณ รำพันพิลาป นิราศพระประธม แล้วยังมีนิทานพระอภัยมณีอันโด่งดัง ได้รับการยกย่องจากวรรณคดีสโมสรให้เป็นสุดยอดวรรณคดีไทยประเภทกลอนนิทาน และมีการแปลเป็นภาษาต่างประเทศอีกด้วย แล้วยังนิทานเรื่องโคบุตร กาพย์พระไชยสุริยา บทเสภามีเรื่องขุนช้างขุนแผน ตอนกำเนิดพลายงาม บทเสภาพระราชพงศาวดาร บทละคร บทเห่กล่อมและสุภาษิตเป็นจำนวนมากที่โดดเด่นทั้งด้านวรรณศิลป์และแง่คิดคติสอนใจ
สำหรับนิราศเมืองแกลง ถือเป็นนิราศเรื่องแรกที่ได้เขียนบันทึกการเดินทางของสุนทรภู่ เมื่อ พ.ศ. 2349 เพื่อไปพบบิดา ชาวบ้านกร่ำ อ.แกลง ซึ่งบวชเป็นพระอยู่ที่วัดป่ากร่ำ อ.แกลง จังหวัดระยอง ถือว่าเป็นการบันทึกถึงสังคม วัฒนธรรม และวิถีชีวิตของชุมชนที่ได้พบเห็นในขณะนั้น นับได้จนถึงปัจจุบันเป็นเวลากว่า 217 ปีที่สุนทรภู่ได้มาสู่เมืองระยอง ถือได้ว่าสุนทรภู่เป็นบุคคลสำคัญที่สร้างชื่อเสียงให้จังหวัดระยอง
ชาวระยองร่วมกันสร้างอนุสาวรีย์สุนทรภู่ขึ้นที่ตำบลกร่ำ อำเภอแกลง ประกอบพิธีเปิดอนุสาวรีย์สุนทรภู่ เมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2513 พร้อมทั้งจัดงานรำลึกและเผยแพร่เกียรติคุณของสุนทรภู่ในวันที่ 26 มิถุนายนของทุกปีอย่างต่อเนื่อง มีงดจัดงานช่วงโควิด ปี 64-65
ชมการแสดงต่อยอดผลงานโดดเด่น’พระอภัยมณี’
ปีนี้งานวันสุนทรภู่ กวีเอกโลก จัดขึ้นอย่างยิ่งใหญ่ เป็นครั้งที่ 52 กระทรวงวัฒนธรรม โดยสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดระยอง ร่วมกับจังหวัดระยอง องค์การบริหารส่วนจังหวัดระยอง เทศบาลตำบลสุนทรภู่ ภาครัฐ ภาคเอกชนและภาคีเครือข่ายทางวัฒนธรรม จัดขึ้นระหว่างวันที่ 25-27 มิ.ย. 2566 ณ บริเวณอนุสาวรีย์สุนทรภู่ ตำบลกร่ำ อำเภอแกลง
ภายในงานมีกิจกรรมการแสดงศิลปวัฒนธรรม การแสดงพื้นบ้านภาคตะวันออก การแสดงดนตรีโดยศิลปินที่มีชื่อเสียง การแสดง แสง สี เสียง สื่อผสม ประกวดเดี่ยวปี่ในเป็นเวทีเดียวในประเทศที่จัดการประกวดเป่าปี่ใน ซึ่งเป็นเครื่องดนตรีที่ปรากฏในวรรณคดีเรื่องพระอภัยมณี
จัดประชันบทเสภาผลงานสุนทรภู่
มีการสืบสานภาษาไทยมรดกวัฒนธรรมผ่านเวทีประกวดแต่งบทกลอนรางวัลกวีศรีสุนทร ขับเสภา การโต้กลอนสด การแข่งขันด้านภาษาและวรรณกรรมของเด็กและเยาวชน กิจกรรมลานวัฒนธรรม “เสน่ห์วิถีถิ่น วิถีไทย” การแสดงของเหล่ากวีซีไรต์และศิลปินแห่งชาติ นอกจากนี้ ประชาชนที่มาร่วมงานสามารถเข้าเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์สุนทรภู่ แหล่งเรียนรู้วัฒนธรรมสำคัญ ตลอดจนชวนมาเอร็ดอร่อยกับอาหารท้องถิ่น ช้อปผลิตภัณฑ์วัฒนธรรมที่ต่อยอดจากทุนวัฒนธรรมในพื้นที่
งานวันสุนทรภู่ เป็นกิจกรรมส่งเสริมให้เด็กไทย เยาวชนและประชาชนได้ร่วมรำลึกถึงเกียรติคุณกวีเอกชาวไทยที่มีชื่อเสียงก้องโลก ตลอดจนเปิดพื้นที่ส่งเสริมบทกวีและวรรณกรรม ซึ่งเป็นผลงานของสุนทรภู่ให้เป็นที่รับรู้อย่างกว้างขวาง ที่สำคัญกระตุ้นการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมของจังหวัดระยองอีกด้วย
นอกจากงานวันสุนทรภู่ที่ระยอง หน่วยงานรัฐ เอกชน และสถานศึกษาหลายแห่งจะจัดนิทรรศการเฉลิมฉลองวันสุนทรภู่ กวีเอกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ อย่างกรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) ร่วมกับสภาวัฒนธรรมเขตปทุมวัน เตรียมจัดการแสดงละครเพลง หัวใจอภัยมณี (Heart of Stone, the Musical) โดยมี รศ.ดร.จารุณี หงส์จารุ รับหน้าที่ผู้อำนวยเพลง (Music Director) เพื่อรำลึกถึงสุนทรภู่ โดยจัดกิจกรรมเผยแพร่ผลงานชิ้นเอกของท่าน สร้างสรรค์ในรูปแบบละครเพลงผ่านมุมมองใหม่จากคนรุ่นใหม่ เรื่อง หัวใจพระอภัยมณี เรื่องราวสุดยอดวรรณคดีไทยประเภทกลอนนิทาน มีกำหนดจัดแสดง ระหว่าง 19-20 กรกฎาคม นี้ ที่ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
จากวรรณคดีชิ้นเอก สู่'หัวใจอภัยมณี' เดอะมิวสิคัล
ละครเพลงเรื่อง “หัวใจอภัยมณี” หรือ Heart of Stone the Musical ที่จะเปิดม่านการแสดงกลางเดือนกรกฎาคมนี้ เป็นผลงานที่ดัดแปลงจากวรรณคดีไทยชิ้นเยี่ยม เรื่องพระอภัยมณี ของกวีเอกชื่อก้องโลก สุนทรภู่ แต่งในช่วงปลายรัชกาลที่ 2