เหลือเวลาอีก 48 วัน ที่โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ จะยกทัพมาแสดงบนเวทีสร้างความประทับใจให้ผู้ชม สำหรับปีนี้จัดการแสดงโขน ตอน “สะกดทัพ” ตามบทพระราชนิพนธ์รามเกียรติ รัชกาลที่ 1 หลังจากโควิด-19 ทำให้งดแสดงโขนมา 2 ปี ซึ่งมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ จัดตัวอย่างการแสดงฉากสำคัญที่น่าตื่นตาตื่นใจ ได้แก่ ขบวนไมยราพและหุงสรรพยา หนุมานรบยุงตัวเท่าแม่ไก่ และหนุมานรบมัจฉานุ ณ หอประชุมเล็ก ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย เหล่านักแสดงโขนทั้งรุ่นใหญ่ รุ่นใหม่ และรุ่นจิ๋ว แสดงกระบวนท่ารำกันเต็มที่ โดยนายอิทธิพล คุณปลื้ม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม เป็นประธาน ร่วมด้วย ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ เลขาธิการมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ และประธานคณะกรรมการจัดการแสดงโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ พร้อมด้วยคณะกรรมการและผู้เชี่ยวชาญร่วมงาน
ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ เลขาธิการมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ กล่าวว่า โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ เกิดจากพระราชปณิธานในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เมื่อ 15 ปีก่อน รับสั่งให้ศึกษาค้นคว้าข้อมูลศิลปะการแสดงโขนแบบดั้งเดิมตามจารีตประเพณี ซึ่งรวบรวมหลายศาสตร์และศิลป์ น่าเสียดายหากจะศิลปวัฒนธรรมแขนงนี้สูญหายไป นำมาสู่การดำเนินงานและการจัดแสดงโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ตอนแรก เมื่อปี 2550 จนถึงปัจจุบัน เล่นมา 9 ตอน ปีนี้เลือกตอน”สะกดทัพ” จากวันนั้นถึงวันนี้โขนเป็นที่นิยมมาก คนรุ่นใหม่ เด็กและเยาวชนอยากแสดงโขน อีกทั้งกิจกรรมต่างๆ จัดแสดงโขนภายในงาน คนเฝ้าคอยชม ที่น่ายินดียูเนสโกประกาศการขึ้นทะเบียนการแสดงโขนให้เป็นมรดกทางภูมิปัญญาของมนุษยชาติ เมื่อปี 2561
“ คนไทยต้องรักษาสิ่งที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงฟื้นฟูให้กลับมาดีดังเดิม และช่วยกันสืบสานต่อไป ถ้ามีคนแสดง แต่ไม่มีคนดู ก็ไม่นอด คาดหวังว่า การกลับมาของโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพหลังห่างหายไป 2 ปี จะได้รับความสนใจล้นหลาม “ ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ กล่าว
หนุมานรบมัจฉานุ นักแสดงรุ่นจิ๋วร่วมแสดง
นายประเมษฐ์ บุณยะชัย คณะกรรมการและศิลปินแห่งชาติ กล่าวว่า ความพิเศษโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ เป็นโขนที่ใช้องค์ความรู้จากครูผู้เชี่ยวชาญทุกสาขา ทั้งโขน ละคร ดนตรี คีตศิลป์ ร่วมกันทำงานด้วยความวิริยะอุตสาหะ ทุกขั้นตอนทำด้วยความประณีต มีกระบวนท่ารำที่ไม่ค่อยปรากฎที่ไหน เพลงหน้าพาทย์ที่ไมยราพใช้บรรเลงประกอบตัวละคร เป็นหน้าพาทย์ดำเนินพราหมณ์ที่เก่าแก่ มีความเป็นตั้งแต่สมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งแทบจะสูญไปแล้ว แต่ครูอร่าม อินทรนัฎ สืบทอดกระบวนการรำนี้ไว้สู่ศิลปินรุ่นหลัง ตอน”สะกดทัพ” ครั้งนี้ปรับใช้บทพระราชนิพนธ์ ร. 1 ไมยราพ แต่งกายแบบพราหมณ์ ประดับเครื่องโกปินังตามพระราชนิพนธ์
“ โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ เน้นรายละเอียดทุกขั้นตอน ไม่ว่ากระบวนท่าร่ำ บทร้อง การบรรจุเพลงหน้าพาทย์ สิ่งดีงามในอดีตไม่เคยทิ้ง นำมาแสดงที่นี่ ถือเป็นสุดยอดที่ครูบาอาจารย์ถ่ายทอดไว้ ผู้ชมได้ภาคภูมิใจในวัฒนธรรมไทย และไม่มีโอกาสได้ดูที่ไหน “ นายประเมษฐ์ กล่าว
ตัวอย่างการแสดงฉากหนุมานรบยุงตัวเท่าแม่ไก่
จากบทพระราชนิพนธ์ ร.1 สู่โขนศิลปาชีพฯ สุรัตน์ จงดา ผู้จัดทำบทการแสดงโขน กล่าวว่า รามเกียรติ์มีหลายสำนวน ครั้งนี้นำบทพระราชนิพนธ์เต็ม ร. 1 ซึ่งใช้ในการเรียนการสอนมาทำการแสดง เป็นตอนที่มีฉากผจญภัยมากมาย ที่มาพร้อมความสนุกสนาน จากเรื่องราวการต่อสู้ของหนุมาน ยอดวานรทหารเอกของพระรามต้องฝ่าด่านต่างๆ เพื่อช่วยพระรามกลับมา ท้ายเรื่องมีไฮไลท์หนุมาน 4 พระพักตร์ 8 กร สูงเทียมฟ้า เคลื่อนไหวด้วยกลไกทันสมัย ส่วนฉากหนุมานอมพลับพลากำลังซ่อมบำรุง เพิ่มกลไก เทคนิค แสง สี ฉาก งานศิลปกรรมตระการตา โขนมูลนิธิฯ ต้องดึงให้เข้ากับคนรุ่นใหม่ ซึ่งหนุมานเป็นขวัญใจ เป็นฮีโร่ ส่วนไมยราพ ซึ่งสะกดตามบทพระราชนิพนธ์ ใน ร. 1 ต่างจากเมื่อ 10 ปีก่อน ตอน “ศึกมัยราพณ์” ที่สะกดตามบทพระราชนิพนธ์ฉบับในสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ร.2 นอกจากนี้ 2 ปีที่งดแสดงมูลนิธิฯ ปรับเครื่องแต่งกายใหม่และฉากให้งดงาม เพื่อเตรียมพร้อมการเปิดแสดงเพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
ฉากสำคัญขบวนไมยราพและหุงสรรพยา
แฟนๆ ที่ติดตามการแสดงโขนมูลนิธิฯ ตอน “สะกดทัพ” จัดการแสดงระหว่างวันที่ 30 ต.ค. ถึง 5 ธ.ค. 2565 ที่หอประชุมใหญ่ ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย โดยเปิดให้จองบัตรที่ไทยทิคเก็ต เมเจอร์ได้แล้วตั้งแต่วันนี้ เป็นต้นไป ซื้อบัตรที่ไทยทิคเก็ต เมเจอร์ หรือ www.thaiticketmajor.com หยุดพักการแสดงทุกวันจันทร์และอังคาร
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
สวธ.สนับสนุนการแสดงโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ
29 ต.ค.2565 - มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ โดยท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ กรรมการและเลขาธิการมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ และประธานคณะกรรมการอำนวยการจัดการ รับเงินสนับสนุน จำนวน 6,000,000 บาท ตามโครงการเงินอุดหนุนการจัดแสดงโขน ดนตรี
กรมสมเด็จพระเทพฯ ทอดพระเนตรโขนรามเกียรติ์ ตอน'สะกดทัพ'
29 ต.ค.2565 - เวลา 19.00 น. สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินเป็นการส่วนพระองค์ไปทอดพระเนตรการแสดงโขน เรื่อง รามเกียรติ์ ตอน “สะกดทัพ” ณ หอประชุมใหญ่ ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย เขตห้วยขวาง กรุงเทพ
มหัศจรรย์งานสร้างฉาก-ประติมากรรมโขน'สะกดทัพ'
การสร้างฉากและประติมากรรมประกอบการแสดงโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ตอน”สะกดทัพ” ปีนี้ ได้พัฒนาให้อลังการมากขึ้น นอกจากมีส่วนสำคัญยิ่งกับการแสดงโขนและช่วยให้คนดูมีความรู้สึกและจินตนาการไปกับเรื่องราว
นักแสดงรุ่นใหม่สืบสาน ’โขนพระราชทาน’มรดกล้ำค่า
โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ หรือโขนพระราชทาน ซึ่งคนไทยและคนต่างชาติต่างรอคอย กลับมาจัดอย่างยิ่งใหญ่อีกครั้ง ตอนนี้มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เตรียมพร้อมหลังจากที่ว่างเว้นยาว 2 ปีจากสถานการณ์โควิดระบาด โดยเลือกเรื่องรามเกียรติ์ ตอน “สะกดทัพ”