โชว์ต้นแบบรถยนต์ไฟฟ้าดัดแปลง ลดฝุ่นอากาศสะอาดทุกลมหายใจ

"อากาศบริสุทธิ์ใน กทม.เป็นจริงได้ ด้วยจุดเปลี่ยนร่วมมือร่วมใจ ให้เป็นสิทธิขั้นพื้นฐานที่ทุกคนต้องได้"

ด้วยแนวคิดข้างต้น สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับ กรุงเทพมหานคร (กทม.) มูลนิธิส่งเสริมการออกแบบอนาคตประเทศไทย และภาคีเครือข่าย จัดประชุมสรุปการดำเนินงานโครงการสานพลังขับเคลื่อนเคาต์ดาวน์ PM2.5 เพิ่มสุขภาวะคนเมือง (หลวง) และพิธีส่งมอบรถยนต์ไฟฟ้าดัดแปลง (EV Conversion) ต้นแบบ เมื่อวันที่ 31 ต.ค. 2567

งานดังกล่าว นพ.พงศ์เทพ วงศ์วัชรไพบูลย์ ผู้จัดการ สสส. ประกาศว่า การสร้างนวัตกรรมในพื้นที่เพื่อการขยายผลใน กทม.มีกระบวนการสร้างการเรียนรู้ด้วยการฝึกอาชีพในโรงฝึก กทม.เพื่อสร้างการรับรู้สู่ประชาชน เพราะอากาศบริสุทธิ์ใน กทม.ไม่ใช่ความฝัน แต่ต้องร่วมมือกัน อากาศบริสุทธิ์เป็นสิทธิขั้นพื้นฐานที่ทุกคนควรได้รับ การแก้ไขปัญหาฝุ่น PM2.5 เป็นเรื่องที่ต้องใช้ความร่วมมือจากทุกภาคส่วน

ทั้งนี้ จากข้อมูลผู้ป่วยด้วยโรคจากมลพิษทางอากาศล่าสุด เดือน ต.ค. 2567 ของระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ หรือ Health Data Center (HDC) พบว่าปี 2567 ทั้งประเทศมีผู้ป่วยด้วยโรคจากมลพิษทางอากาศกว่า 9.4 ล้านคน เพราะฝุ่น PM2.5 สามารถเข้าสู่กระแสเลือดและนำไปสู่ปัญหาสุขภาพที่หลากหลาย โดยเฉพาะกับเด็ก ผู้ป่วย และผู้สูงอายุที่มีระบบภูมิคุ้มกันไม่แข็งแรง อาจก่อให้เกิดโรคระบบทางเดินหายใจ หอบหืด มะเร็งปอด รวมถึงโรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมองได้ และยังกระทบต่อสุขภาพจิต เกิดความวิตกกังวลและภาวะซึมเศร้า ส่งผลให้มีการเข้ารับการรักษาที่สูงขึ้น กระทบต่อเศรษฐกิจและคุณภาพชีวิตโดยรวม

"ดังนั้น การสร้างความตระหนักรู้และสนับสนุนการดำเนินงานในด้านการจัดการและลดปัญหาฝุ่น PM2.5 จากแหล่งกำเนิด จึงเป็นสิ่งสำคัญเพื่อรักษาสุขภาพ ยกระดับคุณภาพชีวิตและสร้างอากาศสะอาดได้อย่างยังยืน

สสส.ร่วมสนับสนุนโครงการสานพลังขับเคลื่อนเคาต์ดาวน์ PM2.5 ตั้งแต่ปี 2566 มีหลักการดำเนินงาน ดังนี้

1) พัฒนารถยนต์ไฟฟ้าต้นแบบ (EV Conversion) ที่สามารถช่วยลดปัญหาฝุ่นควันจากภาคการจราจรได้ พร้อมสร้างชุดความรู้และคู่มือการดัดแปลงไปใช้ขยายผลในอนาคต 2) พัฒนาเครื่องยนต์ต้นกำลังพลังชีวมวล เพื่อลดการเผาในที่โล่ง 3) พัฒนาแพลตฟอร์ม Open Data รายงานสถานการณ์ฝุ่น PM2.5 ของ กทม. 4) ออกแบบแผนผังการปลูกต้นไม้ ตามนโยบายการปลูกต้นไม้ล้านต้นของ กทม. 5) สนับสนุนการบังคับใช้กฎหมาย 6) ส่งเสริมการเดินทางลดฝุ่น 7) จัดประกวดผลงานของนิสิตนักศึกษา (YouTHful Issue)  จัดตั้งสภาลมหายใจกรุงเทพมหานคร เพื่อสะท้อนการแก้ไขปัญหาฝุ่น PM2.5 จากปัญหาเล็กๆ ขยายไปสู่สังคม  หรือที่เรียกว่า Snowball Effect สามารถนำไปใช้ขยายผลในอนาคตได้” นพ.พงศ์เทพเปิดเผย

ทั้งนี้ รถยนต์ไฟฟ้าดัดแปลงลงทุนคันละ 9 แสนบาท ต้องใช้แบตเตอรี่ 4.5 แสนบาทที่รับประกันใช้งาน 8 ปี ทำให้รถบรรทุกมีอายุการใช้งานออกไปเกินกว่า 10 ปี ปล่อยคาร์บอนสุทธิเป็นศูนย์ในชั้นบรรยากาศ ทั้งนี้ตั้งเป้าหมายไว้จะดัดแปลงรถบรรทุกจำนวน 500 คัน เพื่อสร้างอากาศบริสุทธิ์อย่างแท้จริงใน กทม. อีกทั้งเครื่องยนต์ดีเซลเก่าเป็นเครื่องยนต์ไฟฟ้าต้นกำลังพลังชีวมวล พัฒนาออกแบบเป็นเตาแก๊สซิไฟเออร์เพื่อใช้กิ่งไม้และเศษไม้เป็นเชื้อเพลิง ถูกปรับเปลี่ยนให้แปรรูปฟางข้าวเป็นเชื้อเพลิงชีวมวลได้ และนำไปใช้ประโยชน์ในวิสาหกิจชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งหมดนี้มีอาจารย์ผู้เชี่ยวชาญจากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรีตรวจสอบคุณภาพ

นายชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าฯ กทม. เปิดเผยว่า การนำรถยนต์ไฟฟ้าดัดแปลง (EV Conversion) ต้นแบบมาใช้ในกรุงเทพฯ เพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงให้เกิดอากาศสะอาด รถไฟฟ้าดัดแปลงมีการปล่อยคาร์บอนสุทธิเป็นศูนย์ แหล่งที่มาของฝุ่นละอองขนาดเล็กหรือ PM2.5 ในพื้นที่กรุงเทพฯ ส่วนใหญ่มาจากภาคการจราจรขนส่งทางบกเป็นหลัก รองลงมาคือการเผาในที่โล่ง กทม.มีแผนลดฝุ่น 365 วัน รวมทั้งแผนบริหารจัดการฝุ่นระยะวิกฤต ซึ่งในปีนี้ได้เพิ่มมาตรการเข้มข้นขึ้น โดยค่าฝุ่นระดับสีส้มเริ่มมีผลกระทบต่อสุขภาพ 37.6-75 มคก./ลบ.ม. มีแผนจัดการ 1) จัดตั้ง War Room แจ้งเตือนประชาชน 2) พัฒนาแอปพลิเคชัน AirBKK ที่ปรับปรุงให้มีความละเอียดขึ้น พยากรณ์ล่วงหน้าได้แม่นยำขึ้น 3) เพิ่มความถี่ในการตรวจต้นตอฝุ่นในภาคประชาชน 4) ควบคุมรถมลพิษสูงเข้าพื้นที่ หรือ Low Emission Zone 5) เพิ่มมาตรการห้องเรียนสู้ฝุ่นครบ 437 โรงเรียน แจกหน้ากากอนามัยเชิงรุก 6) จัดหน่วยแพทย์เคลื่อนที่ 50 เขต และเปิดคลินิกมลพิษทางอากาศ 8 แห่ง

“ค่าฝุ่นระดับสีแดงที่มีผลกระทบต่อสุขภาพตั้งแต่ 75.1 มคก./ลบ.ม. จำนวน 5 เขตขึ้นไป จะมีการออกประกาศเรื่องห้ามรถบรรทุกเข้าพื้นที่กรุงเทพชั้นใน (วงแหวนรัชดาภิเษก) โดยจะประกาศล่วงหน้าอย่างน้อย 24 ชั่วโมง และระยะเวลาการห้าม 3 วัน มีผลใช้บังคับนับตั้งแต่วันถัดไปของประกาศ มี LINE Alert เตือน ประกาศพื้นที่ควบคุมเหตุรำคาญ แจ้งให้หยุดการก่อสร้างในบางพื้นที่ สนับสนุนให้คนมาใช้ BTS/MRT แทนการใช้รถยนต์ส่วนตัว อีกทั้งยังมีเครือข่าย Work from Home ที่มีบริษัทร่วมด้วย 100 บริษัท รวม 40,000 คน ซึ่งโครงการสานพลังขับเคลื่อนเคาต์ดาวน์  PM.25 เพิ่มสุขภาวะคนเมือง (หลวง) เป็นโครงการที่สอดคล้องกับนโยบายในการป้องกันและแก้ไขปัญหาฝุ่นละอองของ กทม. โดยเฉพาะนวัตกรรมดัดแปลงรถยนต์ไฟฟ้า (EV Conversion) การลดการเผาในที่โล่ง  การเดินทางลดฝุ่น และสภาลมหายใจกรุงเทพฯ จะเข้ามาแก้ปัญหาได้ตรงจุด และคาดว่าจะทำให้ฝุ่นลดลงได้ในระดับหนึ่ง” ผู้ว่าฯ กทม.กล่าว

นายวีระศักดิ์ โควสุรัตน์ ประธานสภาลมหายใจกรุงเทพฯ เปิดเผยว่า ท้องฟ้าใน กทม.เต็มไปด้วยฝุ่นควันลอยขึ้นไปบนอากาศไม่หยุดหย่อน ตราบใดที่พื้นที่รอบๆ กทม. ปทุมธานี นครปฐมยังมีการเผาป่า ป่าเมืองกาญจน์มีไฟป่ามากที่สุดและเป็นกองใหญ่ที่สุดในเมืองไทย การเผาป่าที่ราชบุรีส่งผลให้ลมจากฝั่งตะวันตกเคลื่อนตัวมายังกทม.ตามฤดูกาล เมื่อดูจากดาวเทียมไฟป่าในประเทศไทยเริ่มจากราชบุรี ป่าแห้งขึ้นไปทางตอนเหนือ คนเผาป่าที่ราชบุรีลมพัดไปจรดเชียงราย แม่ฮ่องสอน ทิศตะวันออกมองจากดาวเทียมมีการเผานาที่นครนายก ในฤดูเผานาจะมีไฟลุกขึ้นพร้อมๆ กัน เปรียบเทียบเหมือนสนามบิน 90 แห่งมีการเผาป่าพร้อมๆ กัน ลมหนาวพัดฝุ่นจากประเทศลาวมายังอีสาน มาอ้อมเส้นทางที่เขาใหญ่เพราะความชื้นที่เขาใหญ่สูงมาก สมทบกับฝุ่นบนท้องฟ้านครนายกเข้าสู่กทม. ฝุ่นรมควันที่พัดมาจากอ่าวไทยเมื่อมีการเผาป่าในประเทศกัมพูชา ลมตะวันออกเฉียงเหนือออกทะเลจะไปวนกลับมามุ่งเข้ามาในพื้นที่ส่วนกลางของไทย ฝุ่นชุดนี้ผ่านเข้ามาทางแม่น้ำปิง วัง ยม น่าน ไปสู่ภาคเหนือ การเผาป่าทางภาคเหนือที่เป็นปัญหาฝุ่นของ กทม.ด้วยทิศทางลม ขณะเดียวกันลมจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือพัดขึ้นไปทางภาคเหนือ แต่สื่อมวลชนรายงานข่าวเฉพาะการเผาป่าทางภาคเหนือ

กรมควบคุมโรค กรมอนามัย รายงานอัตราการเสียชีวิตจากโรคมะเร็งปอด ถุงลมโป่งพองของคน กทม.และคนภาคเหนือตอนบนเป็นจำนวนสูงใกล้เคียงกัน เราอยู่ในภูมิภาคที่มีความเสี่ยงสูง เป็นพื้นที่ทางผ่านของลม พื้นที่ภาคกลางเป็นพื้นที่ผ่านของลม เป็นแหล่งพื้นที่โล่ง 150-200 กม. ฝุ่นควันข้ามแดนด้านหลังเขื่อนศรีนครินทร์เป็นไฟป่าแปลงใหญ่ แหล่งฝุ่นมาจากข้างนอก ยิ่งป่าแห้งแล้ง รวมกับควันจากการเผาไหม้ในยานพาหนะ  ปล่องควันจากโรงงานอุตสาหกรรมทำปฏิกิริยาทางเคมีในอากาศ ขณะนี้รัฐบาลเปลี่ยนมาตรฐานน้ำมันยูโร 5 เติมได้ที่ปั๊มทุกแห่งใน กทม.และปริมณฑล ผลการตรวจวัดค่า PM2.5 ใน กทม.และทั่วไปต้องมีการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น เพราะการเผาด้วยเครื่องยนต์สันดาปจะหายไป จึงเป็นเรื่องสำคัญมาก กทม.ชั้นในประกาศให้เป็นเขตมลพิษต่ำ มีทางเลือกอื่นในการเดินทางด้วยรถไฟฟ้าเพื่อสร้างลมหายใจ กทม.ให้สอดคล้องกับวิธีคิด

โครงการสานพลังขับเคลื่อนเคาต์ดาวน์ PM2.5  เพิ่มสุขภาวะคนเมือง (หลวง) เป็นการทำงานแบบเชื่อมโยงความร่วมมือ กับภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วน เพื่อให้เกิดการแก้ปัญหาอย่างเป็นรูปธรรม สภาลมหายใจกรุงเทพฯ สนับสนุนการแก้ปัญหาฝุ่น PM2.5 ในพื้นที่กรุงเทพฯ และปริมณฑล ด้วยการเสริมสร้างการสื่อสารผ่านภาคประชาสังคม รวบรวมข้อมูลวิชาการ งานวิจัยต่างๆ เพื่อผลิตเนื้อหาสาระ องค์ความรู้เกี่ยวกับปัญหาฝุ่น PM2.5 ที่กระทบต่อสุขภาพคนไทย ให้ประชาชนมีความรู้ความเข้าใจ และเกิดความตระหนักบนฐานข้อมูลที่ถูกต้องแม่นยำ พร้อมทั้งมีความคิดเห็นไปในทิศทางที่สอดคล้องใกล้เคียงกัน เห็นพ้องต้องกัน และรัฐบาลสามารถนำไปกำหนดนโยบายได้ เพื่อให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นและเป็นเมืองที่มีอากาศสะอาดน่าอยู่

“พ.ร.บ.อากาศสะอาดมีทั้งหมด 7 ร่าง จะนำมามัดรวมกันด้วยความร่วมมือของทุกพรรคการเมือง หลอมรวมกันเป็นร่างที่ 8 ใช้เป็นเครื่องมือเศรษฐศาสตร์ กฎหมายแหล่งกำเนิดอุตสาหกรรม คมนาคม ภาคเกษตรป่าไม้ การเพาะปลูก การประมงเลี้ยงสัตว์เกี่ยวข้องกันทั้งหมด ฝุ่นข้ามแดน เข้าที่ประชุมใหญ่ในสภาผู้แทนฯ เพื่อจะออกกฎหมายอากาศสะอาดให้ทันในช่วงการฉลองปีใหม่ หวังว่าคณะกรรมาธิการจะทำงานเสร็จในเดือน ธ.ค.นี้ด้วยเสียงภาคประชาชนรวมกัน”

ดร.สุมิท แช่มประสิทธิ์ ประธานมูลนิธิส่งเสริมการออกแบบอนาคตประเทศไทย ยืนยันว่าการทุ่มเทให้ขยายผลให้เกิดจุดเปลี่ยนจับปลาตัวใหญ่ล้วนเกี่ยวข้องกัน ฝุ่น กทม.เกิดจากการจราจรขนส่ง การเผาไร่การเกษตร เราไม่อยากให้เปลี่ยนแปลงรถไฟฟ้าเฉพาะบริษัทใหญ่ๆ แต่ต้องการเปิดกว้างให้องค์ความรู้ขยายออกไป เพื่อดัดแปลงรถยนต์ดีเซลเปลี่ยนเป็นไฟฟ้าได้โดยรวดเร็ว.