โฟกัสเชียงใหม่ต้นแบบความสำเร็จ งดขายเหล้าเทศกาลพร้อมเป็นตาสับปะรด

เชียงใหม่ต้นแบบความสำเร็จ ทุกเทศกาลประกาศงดขายงดดื่มเหล้า ทราบล่วงหน้า 15 วัน ประชุมหน่วยงานเกี่ยวข้องเตรียมพร้อมรับมือ ภาคประชาสังคมพร้อมใจเป็นตาสับปะรดร้องเรียนไม่ให้เลือกปฏิบัติ เครือข่ายองค์กรงดเหล้าตั้งข้อสังเกตผู้ประกอบการ Pub รายใหญ่มีรายได้วันละล้านบาท ค่าปรับหลักแสน ขายเหล้าเบียร์ให้เยาวชนเป็นเงินจิ๊บจ้อย ยอมฝ่าฝืน กม. สถิติอุบัติเหตุเทศกาลปีใหม่ลดลงต่อเนื่อง แต่ไม่บันทึกเจาะจงคนเมาแล้วขับ ทุกฝ่ายยอมรับร่าง พ.ร.บ. 5 ฉบับเป็นเรื่องขัดกันทางผลประโยชน์ที่กรรมการศึกษาอย่างละเอียด

การบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นอุปสรรคสำคัญต่อการบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน SDG เครื่องดื่มแอลกอฮอล์จัดเป็นสารเสพติดอันตรายอันดับ 1 ที่ส่งผลกระทบต่อผู้ดื่มและคนรอบข้างและมีคนใช้มากที่สุดในโลก เมื่อเปรียบเทียบกับยาเสพติดและบุหรี่ ส่งผลต่อสุขภาพอย่างรุนแรง เพิ่มความเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง  หัวใจ มะเร็ง และเป็นสาเหตุสำคัญของอุบัติเหตุบนท้องถนน ความรุนแรง ปัญหาสุขภาพจิต การลดศักยภาพในการทำงาน และความสามารถทางการศึกษาโดยเฉพาะในกลุ่มเด็กและเยาวชน ซึ่งเป็นกลุ่มเปราะบางอายุ 12-13 ปีถ้าดื่มเร็ว สมองยังไม่พัฒนาเต็มที่ หรือแม่ตั้งครรภ์ มีผลต่อทารกที่อยู่ในครรภ์ คนที่เมาจนครองสติไม่อยู่โอกาสเกิดอุบัติเหตุสูงขึ้น ยิ่งมีการโฆษณาและการเข้าถึงในการซื้อขายได้ง่ายผ่านทางออนไลน์ยิ่งเป็นอันตรายต่อผู้บริโภคและอนาคตของชาติ 

Symposium 4 วิเคราะห์และปรับปรุงบทกำหนดโทษตาม พ.ร.บ.ควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ รวมถึงการบังคับใช้ที่ห้องมิราเคิล แกรนด์ ซี ชั้น 4 ผู้ร่วมแลกเปลี่ยน : นายธีระ วัชรปราณี ผอ.สำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า, นางญาณี ศิริวรรณ์ พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่, นางสุภาภรณ์ ชมชัย ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านการพัฒนาระบบงานยุติธรรมเด็กและเยาวชน กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน กระทรวงยุติธรรม, พ.ต.อ.พิสุทธิ์ชัย พลธนะ  รองผู้บังคับการกองกฎหมาย สำนักงานกฎหมายและคดี สำนักงานตำรวจแห่งชาติ, ผศ. ดร.สมัย โกรทินธาคม คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ 

นางญาณี ศิริวรรณ์ พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่ เปิดเผยว่า การบังคับใช้กฎหมายมีอุปสรรคตั้งแต่ผู้บริหาร การร้องเรียนจากภาคประชาสังคม ลุงจุ่นผลักดันทำให้ไม่เลือกปฏิบัติ จากเรื่องที่เป็นนามธรรมกลายเป็นรูปธรรม เมื่อมีการค้นเรื่องเดิมขึ้นมาตรวจสอบ มีการส่งเจ้าหน้าที่เข้าไปในพื้นที่ตรวจสอบร้านค้าของผู้ประกอบการ ถ้าประชาชนมีจิตสำนึกที่ดีการดำเนินการตาม กม.ก็จะชัดเจนยิ่งขึ้น จ.เชียงใหม่มีการประกาศเป็นนโยบายทุกเทศกาลล่วงหน้าให้รับทราบทั่วกัน 10-15 วัน เทศกาลยี่เป็งมีการประชุมเตรียมความพร้อม ทางราชการได้รับความร่วมมือจากประชาชน อย่างที่เรียกว่ามีตาสับปะรดสอดส่องชี้เบาะแสให้ด้วย ถ้าพบว่ามีการทำความผิดดื่มแอลกอฮอล์ในสถานที่ห้ามดื่ม จะมีการดำเนินการตาม กม.โดยไม่มีข้อยกเว้น และดำเนินคดีให้ถึงที่สุด

นายธีระ วัชรปราณี ผอ.สำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า ชี้แจงว่า ในช่วงแรกของการทำงานเราทำตัวเป็นผู้ร้องโดยตรง เข้าไปหาตำรวจเมื่อพบองค์ประกอบความผิดที่เกิดขึ้น ตอนหลังก็ตั้งหลักร่วมกับพนักงานเจ้าหน้าที่ เพื่อให้มีการดำเนินการตาม กม. มีการถ่ายรูปเก็บไว้เป็นหลักฐานเพื่อผูกมัดผู้ต้องหา มีการปฏิบัติงานร่วมกับเจ้าหน้าที่ในคณะกรรมาธิการ การทำงานต้องมีกุศโลบายให้การบังคับใช้ กม.เป็นจริง มีการปฏิบัติตามโดยไม่ต้องใช้วิธีบังคับกัน การที่เชียงใหม่ใช้กระบวนการจากเบาไปหาหนักด้วยการแจ้งเตือนล่วงหน้า ยิ่งในช่วงเทศกาล ร้านค้า พนักงาน ตำรวจได้รับเสียงสะท้อน 100% บังคับใช้ กม.ได้ 50% เด็กและเยาวชนเข้าถึงสุราได้โดยง่าย ยิ่งมีกลเม็ดการตลาดลดแลกแจกแถมด้วย  ทำให้เยาวชนเมาจนครองสติไม่อยู่ ยิ่งมีการโฆษณาสีเทาๆ ขณะเดียวกันการบังคับใช้ กม.มีความอิหลักอิเหลื่อว่าใครจะเป็นคนทำ เราต้องสร้างจุดเปลี่ยนในสังคม จุดบูรณาการทำงานต้องมีการสั่งการเป็นมาตรฐานเดียวกันในทุกจังหวัด

กฎหมายใหม่หากร้านค้าขายเหล้าเบียร์ให้กับเด็ก คนเมาที่ครองสติไม่อยู่ มีการเสนอให้ปรับเป็นเงิน 5 แสนบาท มีการต่อรองลดลงมาเป็น 1 แสนบาท พร้อมกับตั้งข้อสังเกตว่าความผิดซึ่งหน้าใครจะมานั่งเฝ้า ให้ผู้ขายรับผิดชอบด้วยการติดตั้งกล้องวงจรปิดได้หรือไม่? เพื่อเป็นการยืนยันว่ามีพยานเห็นเหตุการณ์ พล.อ.ไพบูลย์ คุ้มฉายา อดีต รมว.ยุติธรรม เคยกำชับให้มีการจัดระเบียบสังคมอย่างชัดเจน ให้มีการถอดบทเรียน ขั้นตอนการปฏิบัติการ ผู้ผลิตรายใหญ่ รายย่อย มีการแก้ไขบทลงโทษเมื่อมีการทำผิด กม. มีข้อเสนอให้มีการลงโทษเป็นสัดส่วน  กรณีที่มีการโฆษณาในช่วงที่ไม่ได้รับอนุญาต จำคุก 1 ปีหรือปรับ 5 แสนบาท และมีโทษปรับรายวันซึ่งนักธุรกิจไม่ได้สนใจ เพราะการจ้าง Influencer ปล่อยโฆษณาออกไป มีรายได้สูงเป็นล้านบาทยิ่งกว่าเงินค่าปรับที่จะต้องจ่ายเป็นรายวัน โดยยอมฝ่าฝืน กม.และเสียค่าปรับ

กรณีที่มีการบังคับให้ผู้ผลิตติดฉลากสินค้า มีข้อความเตือนผู้บริโภคในการเสพน้ำดื่มแอลกอฮอล์ ไม่ใช้ข้อความที่จูงใจ เรื่องนี้เป็นสิทธิที่ประชาชนควรได้รับรู้ถึงอันตรายจากการบริโภค ส่วนเรื่องการให้รางวัลสินบนนำจับแก่ผู้ที่รู้เบาะแส เป็นการจูงใจให้ประชาชนร้องเรียน อย่างลุงจุ่นไม่เคยไปรับรางวัลจากการชี้เบาะแสแต่อย่างใด การเปรียบเทียบปรับยกเลิกไปไม่มีโทษทางอาญา มีโทษทางฝ่ายปกครองและคาดโทษทางวินัยด้วย

พ.ต.อ.พิสุทธิ์ชัย พลธนะ รองผู้บังคับการกองกฎหมาย สำนักงานกฎหมายและคดี สำนักงานตำรวจแห่งชาติ เปิดเผยว่า เป็นการยกร่าง กม.ที่มีทุกภาคส่วนเข้ามาเป็นคณะกรรมการ ในฐานะที่ตนเป็นตัวแทนของสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ร่าง พ.ร.บ.ทั้ง 5 ฉบับเข้าสู่การพิจารณาของคณะกรรมาธิการ โจทย์ที่ต้องเผชิญในการบังคับใช้ กม.คือ Steak Holder มี Conflict of Interest จากฝ่ายต่างๆ จึงมีส่วนร่วมในการร่าง กม.ฉบับนี้ ภาคประชาสังคมเครือข่ายที่เข้มแข็ง กม.ฉบับนี้ระบุให้นายกรัฐมนตรีเป็นประธานกรรมการ พลังขับเคลื่อนมากที่สุด ตนเป็นตำรวจมีอำนาจหน้าที่จับกุม ไม่ต่างไปจากคดี The Icon ตนกล้าพูดอย่างตรงไปตรงมา คดี Basic เกิดขึ้นปกติธรรมดา การที่ตำรวจ Active ในการทำงานก็เพราะได้พลังประชาชนมาสนับสนุน ทำให้มีกำลังใจ มีการขับเคลื่อนในการทำงานต่อไป แต่ข้อ กม.ตำรวจต้องส่งงานต่อไปให้ดีเอสไอ เจ้าหน้าที่ของรัฐมีศักยภาพ ขึ้นอยู่กับว่าคนได้อำนาจหน้าที่โดยตรงได้ใช้ศักยภาพในการทำงานอย่างเต็มที่ ไม่สร้างความเดือดร้อนให้แก่ประชาชน

สถิติในช่วงปี 2564-2567 การจับกุมตาม พ.ร.บ.น้ำดื่มแอลกอฮอล์ลดจำนวนลง แสดงว่าการบังคับใช้ กม.เข้มงวดได้ผล ส่งผลให้มีการกระทำความผิดลดลง พ.ร.บ.สถานประกอบการ ในต่างจังหวัดผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นเจ้าภาพดำเนินการ พ.ร.บ.คุ้มครองเด็ก link  การขายคีออสโฆษณาผ่านออนไลน์ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ก็ต้องมีการโยงใยไปอีกว่าการพิสูจน์ตัวตนซับซ้อนหรือไม่ ใช้ AI ตรวจ กลุ่มทุนใหญ่เปลี่ยนแนวรบใหม่ไปใช้ต่างประเทศ กลายเป็นคดีนอกราชอาณาจักร ตำรวจตั้งจุดตรวจเมาแล้วขับ มีโทษปรับถึงกว่า 5 แสนคดี โดยเฉพาะในช่วง 7 วันอันตรายเทศกาลปีใหม่ ม.66 พ.ร.บ.จราจรทางบก พ.ศ. 2522

นางสุภาภรณ์ ชมชัย ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านการพัฒนาระบบงานยุติธรรมเด็กและเยาวชน กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน กระทรวงยุติธรรม เปิดเผยว่า ย้อนหลังในสมัยรัฐบาลยุค คสช.ที่มี พล.อ.ไพบูลย์ คุ้มฉายา รมว.ยุติธรรม มีปัญหาเด็กแว้นเข้าไปในสถานบริการแล้วก่อเหตุยิงกันตาย จึงเป็นที่มาที่ รมว.ยุติธรรมสั่งให้มีการบังคับใช้ กม.ในสถานบริการ พ.ร.บ.ควบคุมแอลกอฮอล์มีมาตรการบังคับใช้ กม.ให้มีประสิทธิภาพ มีการรวบรวม กม.ต่างๆ ที่มีอยู่ พ.ร.บ.คุ้มครองเด็ก พ.ร.บ.ควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ภาษีสรรพสามิต รวมทั้งคำสั่ง รสช.บังคับใช้ กม.ให้มีประสิทธิภาพ นโยบายรัฐบาลแก้ไขปัญหาเด็ก เยาวชน กรมพินิจฯ ทำหน้าที่ฝ่ายเลขานุการ กำหนดมาตรการแก้ไขปัญหา การควบคุมสถานประกอบการ ทำงานร่วมกับหน่วยงานต่างๆ เพื่อให้การปฏิบัติงานมีประสิทธิภาพ มีการรายงานปัญหาเด็กแว้นตลอด 24 ชั่วโมง

ในกรณีที่สถานบริการที่เป็น Pub ขนาดใหญ่ขายเหล้าให้เด็กมีโทษปรับ 1 แสนบาท เจ้าของกิจการยอมทำผิด กม.เพราะปกติมีรายได้วันละเป็นล้านบาท เพราะรายได้สูงกว่าโทษปรับหลายเท่าตัว ทำให้ไม่มีมาตรการบังคับใช้ กม.ได้เลย มีการขายเหล้าเบียร์ต่างกรรมต่างวาระ ปรับทุกวัน วันละแสนบาท มาตรการลงโทษรุนแรงไม่ได้ผลจำเป็นต้องใช้มาตรการอื่น เพราะผู้ประกอบการรายใหญ่รู้สึกว่าเงินแสนขี้ปะติ๋วมากๆ ดังนั้นการบังคับใช้ กม.ต้องยืดหยุ่นมาตรการทางแพ่งร้านค้าที่ให้บริการด้วย

ผศ. ดร.สมัย โกรทินธาคม คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ตั้งข้อสังเกตว่า ไม่มีใครพูดถึงกฎกระทรวง พูดกันถึงพนักงานเจ้าหน้าที่ เจ้าหน้าที่ตำรวจ งานนี้เกี่ยวข้องกับ 8 กระทรวง สาธารณสุขจังหวัด เคยรู้หรือไม่ว่าทุกตรอกซอกซอยมีการขายเหล้าผิด กม.ไม่ได้รับใบอนุญาตที่ถูกต้อง แต่ใครจะพูดกลัวถูกตีหัว เรื่องนี้ใครจะเป็นผู้บังคับใช้ กม.ให้เป็นจริงได้ การขายสลากกินแบ่งรัฐบาลเกินราคาทุกอย่างก็มาลงที่ตำรวจ กม.ต้องศักดิ์สิทธิ์มีการบังคับใช้อย่างจริงจัง ตนให้นักศึกษาปี 4 เข้าไปสัมภาษณ์ร้านค้ารอบมหาวิทยาลัย ขายให้เด็กและเยาวชนได้ทั้งหมด ร้านค้าใบอนุญาตหมดอายุแล้ว ไม่เคยไปต่อใบอนุญาต ถามว่าเวลาคนเมามาซื้อเหล้าขายให้หรือไม่ ก็ได้รับคำตอบว่าเขาตอบยี่ห้อเหล้าได้ถูกต้องและนับเงินทอนได้ถูกต้อง ใครจะไปตรวจจับ เมื่อเทียบเคียงกับโรงเรียนในต่างประเทศมีการตักเตือนผู้ปกครองที่มารับลูกที่ รร.ช้า ทาง รร.ต้องจ้างอาจารย์เป็นพิเศษในการดูแลเด็กนักเรียน มีการกำหนดค่าปรับสำหรับผู้ปกครองที่มารับนักเรียนล่าช้า ผู้ปกครองก็ยังมารับล่าช้าเหมือนเดิม เพราะทำงานล่วงเวลาได้รับเงินค่าล่วงเวลาสูงกว่าค่าปรับที่มารับนักเรียนล่าช้า

“ผมขอตั้งข้อสังเกตว่าตัวเลขสถิติอุบัติเหตุจากตำรวจ และหน่วยงานอื่นๆ มีความแตกต่างกัน ที่สำคัญไม่มีการบันทึกระบุว่าสาเหตุจากความมึนเมา แรกๆ สสส.เคยรวบรวมเจาะตัวเลขแต่ทำเพียงปีเดียว ตัวเลขสถิติที่เกิดอุบัติเหตุจากความมึนเมาเหล่านี้ควรมีการบันทึกไว้อย่างละเอียดด้วย"