สภาฯ เล่น 'ชักเย่อ' สูตรคำนวณ ส.ส.หาร 100 หรือ 500 ส่อจบที่ศาล รธน.ชี้ขาด

"หมอระวี" ย้ำหลักการ ต้องหาร 500 ให้โอกาสพรรคเล็กมีส.ส.ในสภาฯ รับต้องการสกัดแลนด์สไลด์ กมธ.พิจารณากฎหมายลูกมีทั้งหนุน-ค้านสูตร 500 "ไพบูลย์" เตรียมงัดเอกสารประชุม ยื่นศาลรธน.ตีความ ชี้ต้องหาร 100 "เพื่อไทย" ยื้อเกมไม่เป็นผล

6 ก.ค.2565 - เวลา 17.50 น. การประชุมร่วมรัฐสภาเพื่อพิจารณาร่างพ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งส.ส. ดำเนินมาถึง มาตรา 23 ซึ่งเป็นประเด็นสังคมให้ความสนใจกับตามองคือ การใช้สูตรคำนวณส.ส.บัญชีรายชื่อ ซึ่งกรรมาธิการเสียงส่วนใหญ่กำหนดให้ใช้สูตรหาร 100 ขณะที่กรรมาธิการเสียงข้างน้อยขอสงวนคำแปรญัตติใช้สูตรหาร 500 ก่อนเข้าสู่การพิจารณาส.ส.พรรคเพื่อไทยได้พยายามเสนอให้เลื่อนการพิจารณามาตรา 23 ออกไป พิจารณาต่อในการประชุมร่วมครั้งหน้า วันที่ 26-27 ก.ค.

นายครูมานิตย์ สังข์พุ่ม ส.ส.สุรินทร์ เพื่อไทย หารือว่า ร่างแก้ไขฉบับนี้ค่อนข้างมีความสำคัญ ได้ประชุมมาตั้งแต่เช้า หลายคนบ่นห่วงสุขภาพตัวเองน่าจะไปพักผ่อน และ การประชุมส.ส.พรุ่งนี้ก็มีเรื่องสำคัญที่ต้องพิจารณา อีกทั้ง ม.23 มีกระแสข่าววิจารณ์กันทั่วไปว่าจะเกิดวิบัติ หรือมีการพลิก เพราะในคณะกรรมาธิการ และ วิปรัฐบาลก็มีมติเอกฉันท์ไปแล้ว แต่จะมีการเปลี่ยนแปลงอะไรกัน คิดว่าน่าจะให้เวลาไปตั้งสติคิดกันใหม่ เพื่อให้เป็นไปตามเจตนารมณ์ของรัฐบาลที่สั่งมาเป็นเบื้องต้นอันดับแรก คิดว่าวันนี้น่าจะเพียงพอ

นายจุลพันธุ์ อมรวิวัฒน์ ส.ส.เชียงใหม่ พรรคเพื่อไทย วิปฝ่ายค้าน หารือว่า ทางวิป 3 ฝ่ายได้ตกลงกันว่าจะพิจารณาให้เสร็จทั้ง 2 ฉบับ แต่ต้องยอมรับความจริงว่า กฎหมายฉบับนี้ถูกดึง ถูกชะลอ คงไม่สามารถเสร็จสิ้นได้ภายในวันนี้ แม้จะมีการนัดประชุมอีกวันที่ 26-27 ก.ค. เพื่อพิจารณาให้จบ แต่ก็ทราบดีว่าขณะนี้มีความไม่ปกติเกิดขึ้นกับพรบ.นี้ มีคำสั่งฝ่ายบริหารให้มีการเปลี่ยนแปลงมติ จากที่กรรมาธิการฯพิจารณา แม้วันนี้จะเดินหน้าผ่านมาตรานี้ไป ก็ไม่ได้หมายความว่ากฎหมายจะแล้วเสร็จ เพราะยังเหลืออีกหลายมาตรา เสนอให้ปิดการประชุมในวันนี้ เพื่อนั่งคิด นอนคิด อีก 2 สัปดาห์ค่อยกลับมาพิจารณาใหม่

แต่ นายอรรถกร ศิริลัทธยากร ส.ส.บัญชีรายชื่อ พรรคพลังประชารัฐ ในฐานะวิปรัฐบาล ชี้แจง ว่า สิ่งที่นายจุลพันธ์ พูดว่ามีการดึงยื้อนั้นทำให้ฝ่ายรัฐบาลเสียหาย ตลอดการพิจารณาทุกฝ่ายมีความพยายามผลักดันให้กฎหมายฉบับนี้เสร็จ ขอยืนยันว่า ฝ่ายบริหารไม่สามารถสั่งฝ่ายนิติบัญญัติได้ สมาชิกรัฐสภามีความอิสระ

จากนั้นนายชวน ได้เดินหน้าเพื่อพิจารณาในมาตรา 23 โดยสมาชิกที่สงวนคำแปรญัตติทยอยอภิปราย โดยนพ.ระวี มาศฉมาดล ส.ส.บัญชีรายชื่อ และหัวหน้าพรรคพลังธรรมใหม่ ในฐานะกรรมาธิการเสียงข้างน้อย ที่สงวนคำแปรญัตติ อภิปรายย้ำถึงเหตุผลที่จะต้องมีการใช้สูตรหาร 500 ว่า เจตนารมณ์รัฐธรรมนูญ 2560 มีความมุ่งหมายเพื่อแก้ไขสภาพปัญหาการเมืองในระยะที่ผ่านมา ที่ ส.ส.มิได้ปฎิบัติหน้าที่เป็นผู้แทนของประชาชนอย่างแท้จริง หากแต่เป็นตัวแทนพรรคการเมือง หรือเจ้าของพรรคการเมือง หลักที่สำคัญคือ ระบบ ส.ส.พึงมี ที่เป็นระบบการคิดสัดส่วน ส.ส.ที่ยุติธรรมที่สุด พรรคใดได้คะแนนพรรคกี่ % ก็มีสิทธิได้ ส.ส.พึงมี ตามสัดส่วน % นั้น ในส่วนของการจัดสรรปันส่วนผสม ถือเป็นระบบที่ป้องกันการผูกขาดทางการเมือง เผด็จการรัฐสภา และจัดสรร ส.ส.ให้กระจายแก่พรรคเล็ก ๆ ที่มีความพร้อม การเสนอเช่นนี้หลักสำคัญไม่ใช่เพียงแค่พรรคเล็กจะไม่สูญพันธ์ แต่เป็นการสกัดการแลนด์สไลด์ของพรรคใหญ่ ที่ได้ ส.ส.เขตเกิน ส.ส.พึงมี ไม่ได้ และทุกคะแนนเสียงต้องไม่ตกน้ำ

นพ.ระวี กล่าวต่อว่า สูตรที่พรรคเล็กเสนอ คือ การคำนวณ ส.ส.พึงมี และ ส.ส.บัญชีรายชื่อ โดยการหาร 500 คือการคำนวณหาคะแนนเฉลี่ยต่อ ส.ส.พึงมี 1 คน ก็คือการนำผลรวมคะแนนพรรคของทุกพรรคทั่วประเทศไปหารด้วย 500 เช่น 37 ล้าน หารด้วย 500 ก็จะเท่ากับ 74,000 โดยการคำนวณหาจำนวน ส.ส.พึงมีของพรรค ก คือ ผลรวมคะแนนพรรคของพรรค ก จากทุกเขต คะแนนเฉลี่ยต่อ ส.ส. พึงมี 1 คน 1,000,000÷74,000 = 13.5 ส.ส.ส่วนจำนวน ส.ส.บัญ ชีรายชื่อของพรรค ก ก็คือ จำนวน ส.ส.พึงมีพรรค ก – จำนวน ส.ส.เขตพรรค ก ตัวอย่าง ส.ส.พึงมี (13.5)–ส.ส.เขต(7) = ส.ส.บัญชีรายชื่อ คือ 6.5 จะเห็นว่า การหารด้วย 100 เข้ามาตรา 91 เพียงมาตราเดียว มาตรา 93,94 รวมไปถึงขัดต่อเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ 60 ที่ระบุถึง ส.ส.พึงมี,คะแนนเสียงไม่ตกน้ำ และระบบจัดสรรปันส่วนผสม ส่วนการหารด้วย 500 จะไม่เข้ามาตรา 91 แต่เข้ากับมาตรา 93,94,27 ระบบ ส.ส.พึงมี,จัดสรรปันส่วนผสม, เจตนารมณ์แก้รัฐธรรมนูญ 2 ใบ เพราะฉะนั้นการอ้างว่าหาร 100 ถูกต้องตามรัฐธรรมนูญ ไม่ถูกต้อง

“ทุกมาตราตามรัฐธรรมนูญล้วนแต่มีผลบังคับใช้ ไม่มีมาตราใดเป็นติ่ง หรือ มองข้ามไปได้ การคำนวณคะแนน ส.ส.แบบบัญชีรายชื่อ ก็มีความจำเป็นที่จะต้องมีหลักเกณฑ์ที่ชัดเจนและเป็นธรรมต่อพรรคการเมือง และต้องเคารพหนึ่งสิทธิหนึ่งเสียงของประชาชน โดยมาตรา 27 ระบุชัดเจนว่าบุคคลย่อมเสมอกันในกฎหมาย มีสิทธิเสรีภาพและได้รับการคุ้มครองตามกฎหมายเท่าเทียมกัน การเลือกปฏิบัติโดยไม่เป็นธรรมต่อบุคคลไม่ว่าด้วยเหตุความแตกต่างหรือความคิดทางการเมืองอันไม่ขัดต่อรัฐธรรมนูญหรือเหตุอื่นใดจะกระทำมิได้”นพ.ระวี กล่าว

จากนั้นที่ประชุมเปิดโอกาสให้สมาชิกรัฐสภาอภิปรายแสดงความคิดเห็น โดยกมธ.เสียงข้างน้อยหลายคน อาทิ พล.อ.ต.เฉลิมชัย เครืองาม พล.อ.อกนิษฐ์ หมื่นสวัสดิ์ ส.ว.อภิปรายสนับสนุนให้ใช้สูตร500 หาร คำนวณส.ส.บัญชีรายชื่อ โดยยืนยันไปในทิศทางเดียวกันว่า ไม่ขัดหลักการและไม่ขัดรัฐธรรมนูญ เพราะทุกร่างกฎหมายที่เสนอมา ไม่มีร่างฉบับใด หรือรัฐธรรมนูญมาตรา 91 ก็ไม่ได้ระบุให้การคำนวณส.ส.บัญชีรายชื่อใช้วิธีหารด้วย100 หรือ500 จึงไม่ขัดหลักการแน่นอน กรณีที่เกิดปัญหาขึ้นถือเป็นความผิดของทุกฝ่าย ที่ละเลยไม่มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญในมาตรา 83 86 และ 91 ไปด้วย หากจะไปยื่นศาลรัฐธรรมนูญในอนาคต ก็คงไม่มีใครขัดข้อง

อย่างไรก็ดีระหว่างที่กมธ.เสียงข้างน้อยอภิปราย ปรากฏว่า ส.ส.เพื่อไทย อาทิ นายจุลพันธ์ อมรวิวัฒน์ ส.ส.เชียงใหม่ และนายขจิตร ชัยนิคม ส.ส.อุดรธานี คอยประท้วงตลอดเวลาว่า ไม่สามารถแปรญัตติในสิ่งที่ขัดกับหลักการของร่างกฎหมายได้ ทำให้การประชุมดำเนินไปอย่างไม่ต่อเนื่อง จนนายพรเพชร วิชิตชลชัย รองประธานรัฐสภา ที่สลับขึ้นมาทำหน้าที่ประธานการประชุม ต้องคอยไกล่เกลี่ยและชี้แจง ควบคุมการประชุมให้ดำเนินการต่อไปได้

ขณะที่นายไพบูลย์ นิติตะวัน ส.ส.บัญชีรายชื่อ พรรคพลังประชารัฐ ในฐานะกมธ.เสียงข้างมาก ชี้แจงว่า แม้ไม่มีการบอกตรงๆให้ใช้ 100หาร ในร่างกฎหมาย แต่ตนเคยถามกมธ.ที่เป็นกกต.ในฐานะเป็นเจ้าของกฎหมายว่า การเขียนรัฐธรรมนูญ ตามมาตรา91 ที่ระบุถึงวิธีคำนวณส.ส.บัญชีรายชื่อ ให้คำนวณตามสัดส่วนแบบสัมพันธ์กันโดยตรง มีความหมายว่าอย่างไร กมธ.ที่เป็นตัวแทนจากกกต.ตอบชัดเจนว่า ให้คำนวณไปตามรัฐธรรมนูญปี2540 และ2550คือ การหารด้วย100 เรื่องนี้มีเอกสารเยอะ ยังไงต้องเอารายงานการประชุมไปยื่นศาลรัฐธรรมนูญ เมื่อมีการพิจารณาเรื่องความชอบด้วยรัฐธรรมนูญ การใช้ 500หารไม่สามารถทำได้ เพราะเมื่อประชาชนเลือกส.ส.บัญชีรายชื่อมา แต่ไปกำหนดว่า ถ้าได้คะแนนเกิน ก็ไม่ได้ส.ส.บัญชีรายชื่อ ถามว่า เป็นไปตามเจตนารมณ์ประชาชนตรงไหน