กกต.ตึงเป๊ะ!ไม่คลายกฎเหล็ก

"เลขาฯ กกต." ยันกฎเหล็ก 180 วันเป็นกฎหมาย ต้องคุมเข้มผ่อนคลายไม่ได้ เร่งสอบป้ายต้อนรับ "บิ๊กป้อม" จ.เพชรบูรณ์ "กกต." แจง กมธ.กิจการสภาฯ ร่วมงานศพห้ามหรีดพัดลม-ผ้า ได้แค่หรีดดอกไม้ อ้างได้บุญมากกว่า ชี้หากทำผิดก่อนยุบสภาต้องยอมรับความเสี่ยงในอนาคต "ชวน" เผยสภาเตรียมทำคู่มือแนะนำแจก ส.ส. "พปชร.-ภท." ติวเข้มลูกพรรค "นิโรธ" รับอึดอัดข้อจำกัดเยอะ "เลขาฯ สถาบันพระปกเกล้า" ระบุเลือกตั้งท้องถิ่นครั้งล่าสุดรุนแรงขึ้น

เมื่อวันที่ 28 ก.ย.65 นายแสวง บุญมี เลขาธิการคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) กล่าวถึงกรณีพรรคการเมืองและ ส.ส.อยากให้ กกต.คลายความเข้มข้นของกฎเหล็ก 180 วันว่า คงไม่ได้ เพราะเป็นกฎหมาย กกต.ไปยกเลิกกฎหมายไม่ได้  ซึ่งปี​ 2562 ก็ปฏิบัติ​แบบนี้​ การที่ ส.ส.หรือกรรมาธิการจะลงพื้นที่พบปะพูดคุยนำเสนอนโยบายกับประชาชน ซึ่งเป็นการหาเสียงทำได้อยู่แล้ว แต่อย่าทำผิดกฎหมาย เช่น ไปให้ทรัพย์สินเงินทอง หรือสิ่งของที่มีมูลค่า เช่น ถุงยังชีพทำไม่ได้ และที่บางพรรคอยากให้ กกต.เร่งแบ่งเขตเลือกตั้ง​นั้น​ กกต.จะทำได้เมื่อกฎหมายเลือกตั้งประกาศใช้ แต่ขณะนี้กฎหมายเลือกตั้งยังไม่บังคับใช้​ ทำให้ กกต.ยังไม่มีอำนาจที่จะดำเนินการ

ถามว่า​ กกต.หนักใจหรือไม่​ เพราะขณะนี้มีทัวร์ลง​ นายแสวงกล่าวว่า​ ตนไม่เข้าใจว่าทัวร์คืออะไร​ แต่ตนไม่หนักใจ​อะไร

เลขาฯ กกต.กล่าวถึงกรณีพรรคเพื่อไทย (พท.) ร้องขอให้ตรวจสอบป้ายต้อนรับ พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรี ในฐานะรักษาการนายกรัฐมนตรี ที่จังหวัดเพชรบูรณ์ ซึ่งในภาพมีรูป ส.ส. ว่าที่ผู้สมัครพรรคพลังประชารัฐ (พปชร.) รวมอยู่ด้วยว่า กกต.ต้องตรวจสอบทุกประเด็นอยู่แล้ว ถึงไม่ร้องก็ต้องตรวจสอบ

ซักว่า กกต.จะให้ความชัดเจนได้หรือไม่ว่าการที่ป้ายมีชื่อและรูปว่าที่ผู้สมัครสามารถทำได้หรือไม่ เลขาฯ กกต.กล่าวว่า ได้ชี้แจงไปแล้วว่าทำไม่ได้ แต่ในพื้นที่เราไม่รู้ เพราะประกาศมีผลเมื่อวันที่ 24 ก.ย. แต่คณะของ พล.อ.ประวิตรไปเมื่อวันที่ 25 ก.ย. และวันที่ 26 ก.ย.มีการนำป้ายลง ขณะที่บางป้ายยังไม่นำลง อาจเป็นเพราะกฎหมายเขียนให้เวลาไว้โดยระบุว่าให้ ผอ.กกต.จังหวัด แจ้งให้เจ้าของสถานที่นำลงภายใน 7 วัน จึงเท่ากับว่าเขาเห็นว่ามันมีวิธีการที่จะทำให้ถูกต้อง คล้ายกับว่าเขารู้ว่ามันผิดเขาก็เอาลงก็จะเข้าลักษณะแก้ไขให้ถูกต้องแล้ว โดยที่ กกต.ยังไม่มีหนังสือแจ้งให้เอาลง โดยสำนักงาน กกต.กำลังสอบเรื่องนี้อยู่ ซึ่งอำนาจวินิจฉัยเป็นหน้าที่ของ กกต. ตนไม่ขอก้าวล่วง

ถามว่า กฎเหล็ก กกต.เหมือนไม่คุมเข้มผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง ทำให้ขณะนี้รัฐมนตรีมีการลงพื้นที่จำนวนมาก นายแสวงกล่าวว่า ที่ผ่านมาใครเป็นรัฐบาล ที่ผ่านมาใครเป็นรัฐบาลก็ทำอย่างนี้ เพราะเขามีหน้าที่ จะไปห้ามท่านไม่ให้ดูแลประชาชนตามอำนาจหน้าที่ที่มีคงไม่ได้ เพียงแต่เมื่อลงพื้นที่ไปแล้วอย่าทำอะไรที่ผิดกฎหมายเลือกตั้งเท่านั้น

ที่รัฐสภา คณะกรรมาธิการ (กมธ.) กิจการสภาผู้แทนราษฎร ที่มีนายอนันต์ ผลอำนวย ส.ส.กำแพงเพชร พรรคพลังประชารัฐ (พปชร.) ในฐานะประธาน กมธ. เป็นประธานการประชุม มีวาระเรื่องแนวทางการหาเสียงเลือกตั้งของ ส.ส. ในช่วงระยะเวลา 180 วัน ก่อนวันครบอายุสภาผู้แทนราษฎร ในวันที่ 23 มี.ค.2566 โดย ร.ต.อ.ชนินทร์ น้อยเล็ก รองเลขาฯ กกต. เป็นตัวแทนสำนักงาน กกต. มาชี้แจง รวมทั้งมีตัวแทนจากพรรคการเมืองต่างๆ เข้าร่วมรับฟัง

นายอนันต์แจ้งว่า กมธ.จะขอแบ่งออกเป็น 4 กลุ่มที่จะต้องให้ กกต.ชี้แจง คือ 1.ผู้ที่ประสงค์ลงรับสมัครรับเลือกตั้ง ส.ส. 2.รัฐมนตรีและข้าราชการการเมือง 3.ข้าราชการทั้งระบบ และ 4.ส.ส.และ กมธ.ที่ต้องลงไปปฏิบัติหน้าที่ ซึ่งทั้ง 4 กลุ่มจะสามารถปฏิบัติได้แค่ไหน

สภาทำคู่มือหาเสียงแจก

"ทาง กกต.ชี้แจงว่า ในช่วงเวลา 180 วัน ยังคำนวณค่าใช้จ่ายในการเลือกตั้งหาเสียงตามกฎเกณฑ์เดิม โดยสามารถโฆษณาหาเสียง ใช้แผ่นป้ายตามระเบียบ และดำเนินชีวิตตามปกติในการร่วมงานประเพณีต่างๆ ได้ เช่น ร่วมงานศพ สามารถวางพวงหรีดได้ แต่ไม่สามารถวางพัดลม ผ้าห่ม หรือของใช้ต่างๆ ได้เพราะถือว่าเป็นสิ่งของ ซึ่งสิ่งใดที่สุ่มเสี่ยง ก็ไม่ควรทำ และไม่ควรใช้ความได้เปรียบในการหาเสียง" นายอนันต์กล่าว

ทั้งนี้ มีสมาชิกได้ซักถามในหลายประเด็น อาทิ นายนิกร จำนง ส.ส.บัญชีรายชื่อ พรรคชาติไทยพัฒนา (ชทพ.) ในฐานะเลขานุการคณะ กมธ.วิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ​ (พ.ร.ป.) ว่าด้วยการเลือกตั้งส.ส. (ฉบับที่…) พ.ศ… และพรรคการเมือง (ฉบับที่…) พ.ศ… ที่มีข้อสงสัยว่า การคิดคำนวณค่าใช้จ่ายตามระเบียบของกกต. ได้ยึดตามวันครบอายุสภาในวันที่ 23 มี.ค.2566 แต่หากมีการยุบสภาเกิดขึ้นก่อน จะต้องเริ่มต้นคิดคำนวณค่าใช้จ่ายอย่างไร และในช่วงเวลานี้ ร่างกฎหมายลูกว่าด้วยการเลือกตั้ง ส.ส. ก็ยังอยู่ระหว่างการพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ จะเป็นปัญหาต่อการคำนวณค่าใช้จ่ายหรือไม่ รวมถึงมีการตั้งข้อสังเกตถึงเอกสารชี้แจงรายละเอียดของ กกต. ที่เผยแพร่เมื่อวันที่ 27 ก.ย. ว่า แม้จะมีรายละเอียดครบถ้วนจริง แต่ไม่มีการลงนามรับรองตามกฎหมาย จึงไม่มั่นใจว่าจะสามารถนำไปใช้อ้างอิงได้จริงหรือไม่

ร.ต.อ.ชนินทร์ชี้แจงตอนหนึ่งว่า หากทำผิดก่อนช่วงครบวาระแล้วต่อมามีการยุบสภา ที่เป็นความเห็นทางกฎหมายฐานความผิดในขณะที่กระทำ มีกรอบอยู่กรอบหนึ่ง และเมื่อกรอบเดิมยกเลิกก็มาเริ่มกรอบใหม่ ซึ่งต้องมีการหารือกันอีกหลายรอบ แต่ถ้าท่านทำผิดต้องรับความเสี่ยงที่จะเกิดขึ้นในอนาคต

น.ส.นภาพร เพ็ชร์จินดา ส.ส.บัญชีรายชื่อ พรรคเสรีรวมไทย ในฐานะโฆษก กมธ. ได้ซักถามถึงการไปร่วมงานศพสามารถให้พวงหรีดได้หรือไม่ และหากเป็นพวกผ้าและพัดลมทำไมไม่สามารถมอบให้ได้ นอกจากนี้การหาเสียงทางโซเชียลมีเดีย กกต.จะมีวิธีการคิดค่าใช้จ่ายอย่างไร

รองเลขาฯ กกต.ชี้แจงว่า หากไปร่วมงานศพสามารถให้พวงหรีดที่เป็นดอกไม้สดได้ เนื่องจาก กกต.มองว่าเป็นการคารวะศพ แต่อย่างอื่นมองว่าเป็นสิ่งของ ซึ่งการให้พวงหรีดที่เป็นดอกไม้สดจะได้บุญมากกว่า ส่วนการหาเสียงผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ถ้ามีค่าใช้จ่ายก็ให้นำมาคิด หรืออย่างกรณีที่มีแฟนคลับมาช่วยหาเสียงในโซเชียล หากเกิน 10,000 บาท ก็ให้นำมาแจ้งกับพรรคการเมืองเพื่อคิดเป็นค่าใช้จ่าย ซึ่งหากมีการร้องเรียนเกิดขึ้น ทาง กกต.ก็จะต้องพิสูจน์ความผิดนั้น สำหรับข้อความที่จะเขียนในป้ายหาเสียงที่สามารถเขียนได้จะเป็นการเขียนชื่อผู้สมัคร เบอร์โทรศัพท์ นโยบายพรรค สโลแกน และให้พึงระวังเรื่องการใช้ร้ายป้ายสีบุคคลอื่น

ขณะที่นายชวน หลีกภัย ประธานสภาผู้แทนราษฎร กล่าวถึงกรณี กกต.ให้แนวทางการหาเสียงเลือกตั้งของ ส.ส. ในช่วงระยะเวลา 180 วันเพิ่มขึ้นว่า ขอบคุณที่กกต.ให้ชัดเจนมากขึ้น ส่วนอะไรที่เป็นข้อสงสัย ตนก็ได้แนะนำให้สมาชิกทุกคนระมัดระวัง หรือหากมีความเสี่ยงก็ขอหลีกเลี่ยงปฏิบัติ เพราะอาจมีการตีความแตกต่างกันได้

"ทางสภาได้ให้ฝ่ายกฎหมายศึกษาและส่งข้อมูลบางเรื่องให้สมาชิกได้รับทราบควบคู่กันไป เพื่อเป็นประโยชน์ในการแนะนำด้วยอีกทาง โดยหมายถึงสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทุกคน เป็นคำแนะนำจากสภา ที่รวบรวมจากข้อมูลจาก กกต.และกฎหมายด้วย ขอให้พยายามยึดกฎหมายเป็นหลัก” นายชวนกล่าว

ที่พรรคพลังประชารัฐ (พปชร.) นายสันติ พร้อมพัฒน์ รมช.การคลัง ในฐานะเลขาธิการพรรค พปชร. และนายไพบูลย์ นิติตะวัน ส.ส.บัญชีรายชื่อ และรองหัวหน้าพรรค พปชร. เป็นประธานการประชุม ส.ส. เพื่อชี้แจงทำความเข้าใจเกี่ยวกับประกาศหลักเกณฑ์เพื่อเป็นแนวทางให้ผู้สมัครและพรรคการเมืองปฏิบัติตามในช่วง 180 วันก่อนการเลือกตั้งของคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ใช้เวลา 30 นาที ทั้งนี้ ได้มีการแจกเสื้อยืดคอกลมสีขาวสกรีนรูปหน้า พล.อ.ประวิตร พร้อมกับข้อความ “ใจบันดาลแรง” ให้กับ ส.ส.และสมาชิกพรรคด้วย

ส.ส.อึดอัดกฎเหล็ก 180 วัน

จากนั้นแกนนำพรรคและ ส.ส.ได้ทยอยขึ้นไปพบ พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรี รักษาราชการแทนนายกฯ ในฐานะหัวหน้าพรรค พปชร.ที่เดินทางมาถึงที่ทำการพรรค แต่ไม่ได้เข้าประชุม ส.ส.ด้วย โดยได้ขึ้นไปยังห้องทำงานชั้นที่ 21

อย่างไรก็ดี ก่อนหน้าที่ พล.อ.ประวิตรจะเดินทางมาที่พรรค ได้ให้สัมภาษณ์ที่ทำเนียบรัฐบาลถึงเรื่องกฎ 180 วันว่า ได้กำชับลูกพรรคและ ส.ส.ให้ปฏิบัติตามคำสั่งของ กกต.

ต่อมานายนิโรธ สุนทรเลขา ส.ส.นครสวรรค์ พปชร. และประธานวิปรัฐบาล กล่าวว่า พล.อ.ประวิตรกำชับ ส.ส.ของพรรคถ้าลงพื้นที่ต้องระวัง อย่าทำอะไรที่ผิดกฎหมาย และย้ำให้ช่วยงานชาวบ้านในช่วงเวลานี้ที่มีพายุโนรู แต่อย่าไปแจกของ ห้ามทำ และให้ลงพื้นที่มากๆ ถ้าพบว่าชาวบ้านเดือดร้อนให้มาบอกกับรัฐบาล

"ส่วนตัวยอมรับว่าอึดอัดกับการลงไปพื้นที่โดยมีข้อจำกัด ไม่สามารถแจกของช่วยเพื่อบรรเทาความเดือดร้อนได้ แต่ไม่รู้จะทำอย่างไร ยกตัวอย่างเรื่องการมอบพวงรีดไปร่วมงานศพ ถ้าใช้ดอกไม้สดทำได้ แต่ยุคใหม่ถ้าใช้เป็นพัดลมหรือดอกจันทน์มาทำเป็นพวงหรีดไม่สามารถทำได้ เพราะอาจมีการนำไปใช้ต่อ เรื่องนี้ถือว่าละเอียดมาก" นายนิโรธกล่าว 

ด้านนายศาสตรา ศรีปาน ส.ส.สงขลา พรรค พปชร. ได้โพสต์เฟซบุ๊กส่วนตัว ระบุถึงกรณีกฎ 180 วันว่า "กกต. ห้าม ส.ส. บริจาคหรือช่วยเหลือพี่น้องประชาชน แล้วจะเป็น ส.ส.ทำไม!!!"

ส่วนนายอนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรีและ รมว.สาธารณสุข ในฐานะหัวหน้าพรรคภูมิใจไทย (ภท.) กล่าวว่า ได้มอบหมายให้ฝ่ายกฎหมาย ทำข้อแนะนำให้แก่สมาชิกและว่าที่ผู้สมัครทุกคนแล้ว ยืนยันเราต้องปฏิบัติตามข้อกฎหมายและข้อระเบียบของ กกต.อย่างเคร่งครัด

ถามถึงกรณีป้ายหาเสียงเกี่ยวกับการพักหนี้ 3 ปี หัวหน้าพรรค ภท.กล่าวว่า เป็นเรื่องที่เกิดขึ้นก่อนที่จะมีประเด็นครบ 180 วัน ซึ่งก็ต้องไปดูส่วนไหนผิดกฎหมายหรือผิดระเบียบเราก็ต้องดำเนินการตามระเบียบ กกต.

วันเดียวกัน นายวุฒิสาร ตันไชย เลขาธิการสถาบันพระปกเกล้า กล่าวตอนหนึ่งในการเสวนารายงานการประเมินผลการจัดการเลือกตั้งสมาชิก​สภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่นว่า การเลือกตั้งทางตรงแม้จะมีข้อดีแต่ยังมีข้ออ่อน เช่นทำให้การแข่งขันรุนแรงขึ้น ทำให้การต่อสู้กันรุนแรงขึ้นโดยเฉพาะในพื้นที่เล็ก จะทำให้การจัดเลือกตั้งยาก ทั้งนี้ ในการเลือกตั้งท้องถิ่นทั้ง อบจ. เทศบาล  อบต.​ ที่ผ่านมาหลังถูกแช่แข็งมา 6-7 ปี พบว่าประชาชนตื่นตัว ออกมาใช้สิทธิ์มาก ผู้สมัครหน้าใหม่และคนรุ่นใหม่ลงสมัคร โดย 60-70% ที่คนหน้าให้ได้รับเลือกตั้ง สะท้อนว่าการเลือกไม่ใช่การส่งต่อมรดก และบทบาทนักการเมืองท้องถิ่นเด่นขั้น ทำให้การเลือกตั้งเปลี่ยน และโจทย์ใหม่คือต้องทำให้หลังการเลือกตั้งจบลงยังเกิดความสามัคคี ความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของคนในชุมชน

"วันนี้หลังการเลือกตั้งวิกฤตแตกแยกของคนในชุมชน ผมคิดว่าเป็นสัญญาณที่อาจจะไม่ค่อยไปในทางบวก หลายท่านคงจำได้ว่าการเลือกตั้งเปิดเผยทำได้  อย่างเลือกตั้งผู้ใหญ่บ้านเปิดเผยได้ ใครเลือกนาย ก. ยืนฝั่งนี้ ใครเลือกนาย ข. อยู่ฝั่งนี้ และได้ผู้ใหญ่บ้านหลังการเลือกตั้งความสามัคคีของคนในชุมชนก็ยังเหมือนเดิม แต่วันนี้ไม่มีการเลือกตั้งเปิดเผย มีแต่ทางลับและทำให้แปลกแยกบาดหมางมากขึ้น  ผมคิดว่าโจทย์นี้เป็นโจทย์ใหม่ของการพัฒนาประชาธิปไตยในอนาคตโดยเฉพาะประชาธิปไตยท้องถิ่น" นายวุฒิสารกล่าว

ด้านนายแสวง​ บุญมี เลขาฯ กกต. กล่าวว่า จากการถอดบทเรียนของ กกต.และการศึกษาทางวิชาการ ทำให้ กกต.รับทราบปัญหาที่เกิดขึ้นจากการเลือกตั้งทั้งระดับชาติและท้องถิ่น โดยตั้งเป้าให้การเลือกตั้งเป็นการเลือกตั้งที่ดี มีประสิทธิภาพ เกิดปัญหาข้อบกพร่องให้น้อยสุด ทำให้ประชาชนยอมรับผลการเลือกตั้งและคุณภาพของคะแนนเลือกตั้ง อย่างไรก็ตาม หากผู้สมัครหรือพรรคอยากเห็นการเลือกตั้งดี ผลการเลือกตั้งก็จะเป็นอีกแบบ แต่ถ้ามุ่งหวังเพียงชัยชนะเพียงอย่างเดียว ผลการเลือกตั้งก็จะต่างไป

นายแสวงกล่าวว่า กกต.ต้องอาศัยความร่วมมือกับทุกฝ่าย และต้องทำให้เกิดการยอมรับการประมวลผลการเลือกตั้ง โดยต้องทำให้เกิดความโปร่งใส ตรวจสอบได้ เช่นผลการนับคะแนน เช่น ใบ สส. 5/18 ที่ปิดประกาศหน้าหน่วย เดิม อาจจะถูกลมพัดปลิวเสียหาย ของสำนักงานมีแนวทางว่าเลือกตั้งครั้งหน้าจะนำลงในเว็บไซต์ว่าขณะที่นับแล้วเสร็จเพื่อแสดงความโปร่งใส ตัดปัญหาคนที่คิดว่า กกต.เปลี่ยนแปลงคะแนนหรือไม่

"ยอมรับว่ากฎระเบียบที่ใช้ในการจัดเลือกตั้งดี แต่มีความซับซ้อนบ้าง จึงทำให้เกิดปัญหาการทำหน้าที่ซึ่งก็ได้จัดอบรมและจัดคู่มือสำหรับการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่เพื่อให้การเลือกตั้งเป็นไปด้วยความเรียบร้อย" เลขาฯ กกต.กล่าว.