เปิดพิพิธภัณฑ์ตำหนักพระสังฆราช(แพ) วัดสุทัศน์

หนึ่งในสถานที่สำคัญของวัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร นอกจากพระวิหารหลวง พระศรีศากยมุนีพระประธานสำริดขนาดใหญ่งดงามด้วยศิลปะสุโขทัยแล้ว คือ พิพิธภัณฑ์ตำหนักสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทวมหาเถร) ซึ่งทางวัดปรับปรุงตำหนักที่ประทับของสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช แพ  เดิม จัดทำเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านศาสนาและศิลปวัฒนธรรมแห่งใหม่ในพื้นที่เกาะรัตนโกสินทร์ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร ให้กับประชน โดยเฉพาะเยาวชนคนรุ่นใหม่ วัดสุทัศนเทพวรารามฯ จัดพิธีเปิดพิพิธภัณฑ์ตำหนักสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทวมหาเถร) การนี้ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ ไปทรงประกอบพิธีเปิดพิพิธภัณฑ์ฯ  

พิพิธภัณฑ์แห่งนี้เนรมิตรขึ้นบนพื้นฐานการอนุรักษ์โบราณวัตถุและเป็นพิพิธภัณฑ์ที่มีชีวิต โดดเด่นด้วยนิทรรศการพระประวัติสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทวมหาเถร) อดีตเจ้าอาวาสวัดสุทัศนเทพวรารามและทรงดำรงตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราชในสมัยรัชกาลที่ 8 และทรงดำรงตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ 12 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์  รวมถึงจัดแสดงพระพุทธรูปโบราณวัตถุ ศิลปะวัตถุสำคัญๆ ที่มีคุณค่าและความงดงามทางพุทธศิลป์ เชื่อมโยงกับวัดสุทัศน์ที่เก่าแก่คู่บ้านคู่เมืองและเกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนาเรื่องราวและสิ่งของทุกชิ้น ล้วนเป็นองค์ความรู้และเป็นการสืบทอดพระพุทธศาสนาสู่คนรุ่นหลัง

ตำหนักสมเด็จพระสังฆราชแห่งนี้ แบ่งการจัดแสดง 3 ห้อง ประกอบด้วยห้องโถงใหญ่  “ตำหนักประทับ” จัดแสดงพระรูป พระประวัติสมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสุสเทวมหาเถร) สมณะบริขารหรือสิ่งของเครื่องใช้ส่วนพระองค์ อาทิ ตาลปัตร บาตร ย่าม  ฯลฯ งานพุทธศิลป์ฝีพระหัตถ์ศิลปวัตถุเนื่องในพุทธศาสนาที่ทรงได้รับจากพระบรมวงศานุวงศ์ในโอกาสต่างๆ รวมถึงจัดแสดงประวัติและสิ่งของเครื่องใช้ของสมเด็จพระวันรัต (แดง สีลวฑฺฒนมหาเถร)  อดีตเจ้าอาวาสวัดสุทัศน์รูปที่  3 ชิ้นอีกทั้งแสดงภาพพระสุนทรีวาณีต้นฉบับ เป็นงานจิตรกรรมฝีมือช่างหลวงจากพระคาถาถอดมาเป็นภาพนี้ตามพระดำริสมเด็จพระวันรัต  เปรียบกับพระธรรมวินัย ดอกบัวแทนพระโอษฐ์ของพระพุทธเจ้าตรัสคำสอน นางฟ้าบนดอกบัวแทนพระธรรมวินัยนั่นเอง ชาวพุทธสามารถมากราบสักการะได้ 

ส่วนหอไตรที่เชื่อมกับตำหนัก จัดแสดงพัดรองและพัดยศที่เก็บรักษาไว้ที่วัดสุทัศน์  ย่ามพระลวดลายไทยงดงาม ด้านบนของหอไตรเป็นสถานที่จัดเก็บพระอัฐิสมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสุสเทวมหาเถร) ซึ่งทางวัดจะเปิดให้ประชาชนเข้าสักการะในส่วนนี้เฉพาะโอกาสสำคัญ สำหรับกุฎิแถวโดยรอบพระตำหนัก เดิมเป็นที่อยู่ของพระภิกษุสงฆ์ จัดทำเป็นห้องจัดแสดงโบราณวัตถุและศิลปะวัตถุทั้งหมด ชวนมาชมเครื่องถ้วย เครื่องกระเบื้องหาชมได้ยาก

อีกหนึ่งห้องที่อยากให้มาเยี่ยมชมศึกษาเรียนรู้ความแตกฉานในข้อธรรม ความเป็นปราชญ์ในวรรณศิลป์ของสมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ 12   สายเอกสารโบราณ หนังสือเก่า และชาวพุทธนิวเจน ไม่ควรพลาด  หมู่กุฎิฝั่งตะวันออกจัดแสดงเอกสารโบราณ อาทิ คัมภีร์ใบลานอักษรขอมสมัยต่าง ๆ ที่เก่าแก่ไปถึงสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ที่สำคัญคือการค้นพบคัมภีร์ใบลานอักษรขอม ภาษาบาลี และภาษาไทย ลายพระหัตถ์สมเด็จพระสังฆราช (แพ) จารึกเทศนาธรรมพิเศษในวาระต่าง ๆ เช่น 50  วันสวรรคตรัชกาลที่ 5  และสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชพระองค์แรก  อีกรายการห้ามพลาด คือ ลานที่จารึกว่า ถวายธรรมเทศนาไว้ช่วง 14  วันหลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง ชวนอ่านว่ารัชกาลที่ 7 ทรงฟังธรรมเรื่องอะไร และส่งผลอะไรต่อการตัดสินพระราชหฤทัยเรื่องการบ้านการเมือง สิ่งเหล่านี้เป็นสมบัติของชาติที่ทุกคนต้องร่วมกันอนุรักษ์ให้คงอยู่

ทางวัดสุทัศน์จะเปิดพิพิพิธภัณฑ์ฯ ให้ประชาชนและชาวต่างชาติเข้าชมเป็นโอกาสพิเศษเป็นรอบปฐมฤกษ์ตลอดช่วงส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ปีงูเล็ก ระหว่างวันที่ 20 ธ.ค. 2567 ถึง วันที่ 5 ม.ค. 2568 วันละ 5 รอบ เข้าชมตามรอบเวลา ดังนี้ รอบที่ 1 เวลา 10.00  – 11.00  น. รอบที่ 2  เวลา 11.30  – 12.30 น. รอบที่ 3  เวลา 13.00  – 14.00  น. รอบที่ 4  เวลา 14.30 -15.30  น. และรอบที่ 5  เวลา 16.00-17.00 น. จำกัดรอบละไม่เกิน 50 คน  รอบปฐมฤกษ์เข้าชมฟรี หลังจากนั้นพิพิธภัณฑ์จะเปิดให้เข้าชมทุกวันศุกร์ วันเสาร์ วันอาทิตย์ และวันหยุดนักขัตฤกษ์  เวลา 9.00-16.00 น.