โนราภูมิปัญญาแห่งแผ่นดิน

ถือเป็นงานใหญ่เผยแพร่คุณค่าและความสำคัญของโนราที่ยูเนสโกขึ้นทะเบียนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ ศิลปินโนรา คณะโนราทั่วแดนใต้มาร่วมงานโดยพร้อมเพรียง สำหรับงาน ” โนราภูมิปัญญาแห่งแผ่นดิน ” จัดขึ้นระหว่างวันที่ 17 – 18 มีนาคม 2566 ณ วัดพระบรมธาตุเจดีย์เขียนบางแก้ว ตำบลจองถนน อำเภอเขาชัยสน จังหวัดพัทลุง โดยมีนางยุพา ทวีวัฒนะกิจบวร ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) และ รศ.ดร.วิลาสีนี พิพิธกุล ผู้อำนวยการองค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย (ส.ส.ท.) ร่วมเป็นประธานพิธีเปิดงานเมื่อวันก่อน พร้อมด้วยนายโกวิท ผกามาศ อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) นางนิศากร วิศิษฏ์สรอรรถ ผู้ว่าราชการจังหวัดพัทลุง

โอกาสนี้ ปลัด วธ. และผอ. ส.ส.ท ร่วมกันยกพานราดแก่ราชครูโนรา จุดเทียนชัย ถวายตาหลวง ถวายตายายครูหมอโนรา ชมการแสดง “ออกพราน นางทาสี” ชมการรำบวงสรวงถวายพระบรมธาตุเจดีย์เขียนบางแก้ว และ 4 ครูต้นโนรา ได้แก่ พญาสายฟ้าฟาด แม่ศรีมาลา พระนางนวลทองสำลี และขุนศรีศรัทธาจากคณะโนรา 160 คน ตัวแทนน้องๆ ที่เรียนโนราทั่วภาคใต้ จาก 10 สถาบัน เช่น มหาวิทยาลัยทักษิณ, โรงเรียนสตรีพัทลุง, วิทยาลัยนาฏศิลป์พัทลุง, โรงเรียนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทร์ จ.นครศรีธรรมราช ซึ่งกำกับโดย ผศ.ธรรมนิตย์ นิคมรัตน์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (โนรา)

” โนรามีคุณค่าและความสำคัญในฐานะมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่มีอัตลักษณ์โดดเด่นทางด้านศิลปะการแสดงที่มีพัฒนาการสืบทอดมาอย่างยาวนานนับตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 18 – 19 เป็นทั้งพิธีกรรม และศิลปะการแสดงเพื่อความบันเทิง เชื่อมโยงจารีตทางวัฒนธรรมผ่านศิลปะการแสดงที่มีลักษณะเฉพาะของท้องถิ่นภาคใต้ เป็น มหรสพการแสดงที่งดงาม ทรงพลัง และมีชีวิตชีวา เป็นนาฏยลักษณ์ของคนใต้ ทำให้ UNESCO ได้ประกาศขึ้นทะเบียนโนรา ให้เป็นรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติอย่างเป็นทางกา เมื่อปี 2564 ณ กรุงปารีส สาธารณรัฐฝรั่งเศส ” นางยุพา กล่าว

ทั้งนี้ วธ. โดย สวธ. มีการส่งเสริมสนับสนุนต่อยอด อาทิ ยกย่องเชิดชูเกียรติศิลปินโนราในฐานะศิลปินแห่งชาติ ถ่ายทอดการแสดงพื้นบ้านโนราให้แก่เยาวชน สนับสนุนทุนการศึกษาวิจัย จัดให้มีเวทีการแสดงโนราในระดับท้องถิ่น ระดับชาติ และระดับนานาชาติ จัดกิจกรรมเผยแพร่ประชาสัมพันธ์คุณค่าความสำคัญของโนรา ด้วยการบูรณาการร่วมกับหน่วยงานภาคีเครือข่ายทั้งภาครัฐและภาคเอกชน ให้ประชาชนชาวไทยได้ภาคภูมิใจและตระหนักถึงคุณค่าความสำคัญของโนรามาอย่างต่อเนื่อง 

ปลัด วธ. กล่าวว่า นับเป็นโอกาสอันดีที่ทางศูนย์สื่อศิลปวัฒนธรรม ไทยพีบีเอส เห็นความสำคัญในศิลปวัฒนธรรมภาคใต้ของไทยอย่างโนรา และมุ่งสร้างความตระหนักรู้ถึงคุณค่าความสำคัญของโนรา สร้างการมีส่วนร่วมของศิลปิน ชุมชนโนรา และสถาบันการศึกษาเพื่อส่งเสริมการสืบทอดโนรา วธ. โดย สวธ. ได้บูรณาการความร่วมมือกับศูนย์สื่อศิลปวัฒนธรรม ไทยพีบีเอส สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และหน่วยงานภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง จัดงานนี้ขึ้นเพื่อเป็นการต่อยอดหลังจากยูเนสโกประกาศให้ “โนรา” ศิลปะท้องถิ่นใต้เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ หรือมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของมนุษยชาติ มุ่งเน้นให้ความสำคัญกับการสร้างความเข้าใจต่อเรื่องราวของโนราในเนื้อหาและมุมมองที่หลากหลายและลงรายละเอียดในเชิงลึกมากยิ่งขึ้น 

ตลอดการจัดงานมีกิจกรรมมากมาย ประกอบด้วย การแสดงโนราบันเทิงและโนราร่วมสมัย โรงครูสาธิต 3 วัน 2 คืน ซึ่งเป็นพิธีกรรมโนราโรงครู (ใหญ่) ในรูปแบบโรงครูสาธิตประกอบการบรรยายให้ความรู้ โนราประชันโรง จัดเวทีเสวนา อาทิ เสวนา “เคลื่อนชุมชนด้วยทุนทางวัฒนธรรม Soft Power โนรา” เสวนา “ถอดรหัสโรงครู” , “ธรรมะ พระ และโนรา” และเสนวนา “สำรวจสถานะผู้หญิงในโลกโนรา” , “แลโนราผ่านสายตาคนรุ่นใหม่” มีบูธนิทรรศการ “โนราภูมิปัญญาแห่งแผ่นดิน” เรียนรู้องค์ความรู้โนรา ตลอดจนพื้นที่จัดแสดงภูมิปัญญา และศิลปหัตถกรรมที่เกี่ยวข้องกับโนรา อาทิ บูธ workshop แกะสลักหน้าพราน สาธิตซ่อมเครื่องดนตรีโนรา บูธโรงหมอยา หมอบีบนวด บูธสาธิตเรียนรู้พื้นฐานโนรา ท่ารำ และเครื่องแต่งกายโนรา บูธวัตถุมงคล และเครื่องรางเกี่ยวเนื่องกับโนรา เป็นต้น