ขนส่งยาเวชภัณฑ์ ต่อ'ชีวิตคนไข้'ทั่วไทย

เราคุ้นตากับพนักงานไปรษณีย์ไทยส่งจดหมายและพัสดุกล่องโต แต่ใครจะรู้ว่าวันหนึ่งพวกเขาจะทำหน้าที่จัดส่งยาและเวชภัณฑ์ ไม่ว่าจะเป็นตัวอย่างเลือด ดีเอ็นเอ  ยาต้านไวรัส น้ำยาล้างไต จนกระทั่งวัคซีนโควิด-19 ให้กับผู้ป่วยที่รอด้วยความหวังชีวิตต้องรอด

การกระจายยาเกิดขึ้นทุกพื้นที่ทั่วประเทศไทย ขึ้นเหนือ ลงใต้ เกาะแก่งต่างๆ  หรือพื้นที่ประสบวิกฤตอุทกภัย บริการจัดส่งยาก็ไปได้ทั่วถึง ทันเวลา เพิ่มโอกาสให้คนไทยเข้าถึงบริการด้านสาธารณสุข โดยเฉพาะกลุ่มเสี่ยงและกลุ่มคนด้อยโอกาส

บริการจัดส่งด้านยาเพื่อดูแลสุขภาพผู้คนผ่านเทคโนโลยีทันสมัย  ถือเป็นการตอบโจทย์สังคมผู้สูงวัยและเข้ากับไลฟ์สไตล์คนยุคนิวนอร์มอลต้องการรับยาที่บ้าน ลดความแออัดของโรงพยาบาล เหตุนี้  บริษัท ไปรษณีย์ไทยดิสทริบิวชั่น จำกัด (ปณด.) เปิดตัวบริการขนส่งด้านยาและเวชภัณฑ์ (Healthcare Solutions)  ซึ่งผนึกกำลังกับหน่วยงานภาครัฐอย่างสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) องค์การเภสัชกรรม กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ โรงพยาบาลแม่ข่าย และภาคเอกชนอย่างสมาคมไทยอุตสาหกรรมผลิตยาแผนปัจจุบัน สมาคมเพื่อนโรคไตแห่งประเทศไทย ฯลฯ

พีระ อุดมกิจสกุล กรรมการผู้จัดการ ปณด. กล่าวว่า ปัจจุบันคนตื่นตัวดูแลสุขภาพมากขึ้น ทำให้คนเข้าสู่ระบบบริการสาธารณสุขจำนวนเพิ่มขึ้น  ปณด.ซึ่งให้บริการจัดส่งยาและเวชภัณฑ์ต้องพัฒนาและเพิ่มประสิทธิภาพนำเทคโนโลยีสมัยใหม่มาใช้ขนส่งยาและเวชภัณฑ์ตามหลักมาตรฐานสากลและองค์การอนามัยโลก (WHO)  ใส่ใจดูแลตั้งแต่การจัดเก็บสินค้าและขนส่งสินค้าแบบควบคุมอุณหภูมิด้วยมาตรฐานขนส่งสินค้า Q-Mark จากศูนย์กระจายสินค้า 26 แห่งที่เป็นจุดแข็งของบริษัทไปรษณีย์ไทย จำกัด คุ้นเคยพื้นที่ทั่วประเทศ ปณด.บริการด้วยหลักเท่าเทียม ทั่วถึง ทันเวลา  เพื่อสุขภาวะคนไทย

“ การส่งสินค้าทั่วไปเน้นรวดเร็ว ตรงเวลา สินค้าไม่เสียหาย แต่บริการส่งยาต้องทันเวลา ควบคุมอุณหภูมิ ความสะอาด เพื่อไม่ให้ยาเสื่อมสภาพ รวมถึงสามารถตรวจสอบย้อนกลับได้ถึงต้นทางคลังเก็บยา นี่คือ มาตรฐานสากล พนักงาน ปณด. ไม่ใช่แค่จัดส่งสินค้ายา  แต่สร้าง Mind Set  ความเป็นจิตอาสาทำความดีด้วยหัวใจ เข้าใจผู้ป่วยที่รอยา รออย่างมีความหวัง ทั้งยังฝึกอบรมทักษะด้านยาเกี่ยวกับคุณภาพยา วันหมดอายุ “ พีระ ย้ำหัวใจสำคัญ

หนึ่งในโครงการจัดส่งยาตัวอย่างช่วยลดอัตราเด็กแรกเกิดป่วย  เป็นการจัดส่งกระดาษซับหยดเลือดของทารกหลังคลอด 48 ชั่วโมง จากโรงพยาบาลไปยังศูนย์ปฏิบัติการตรวจคัดกรองสุขภาพทารกแรกเกิดแห่งชาติ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์

หรรษา ไทยศรี ผู้อำนวยการศูนย์ปฏิบัติการตรวจคัดกรองสุขภาพทารกแรกเกิดแห่งชาติ กล่าวว่า ก่อนหน้านี้ ประสบปัญหาการจัดส่งตัวอย่างเลือดของทารกไม่ได้มาตรฐาน ไม่ทันเวลา รวมถึงตัวอย่างเลือดสูญหายระหว่างขนส่ง นำมาสู่การพัฒนาโครงการร่วมกับ ปณด. เมื่อปี 2562 ตั้งเป้าหมายหากตรวจค้นพบภาวะผิดปกติ ทั้งความบกร่องทางสมอง ภาวะไทรอยด์จากตัวอย่างเลือด นำไปสู่การรักษาภายใน 14 วัน สุขภาพและสติปัญญาทารกจะกลับสู่ภาวะปกติ

“ การพัฒนาระบบบริการด้านสุขภาพนี้พบว่า ทารกเข้ารับการรักษาเพิ่มขึ้น สามารถช่วยชีวิตทารกที่มีความเสี่ยงเฉลี่ย 500 คนต่อปี  ถ้ารักษาไม่ทัน ประเทศจะเสียค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลตลอดชีวิตของเด็ก  8.3 ล้านบาทต่อคนหรือคิดเป็นสี่พันล้านบาทต่อปี ไม่รวมผลกระทบต่อครอบครัวของทารก มองว่า โลจิสติกส์ด้านสุขภาพเติบโตในยุคโควิดและตอบโจทย์การแพทย์ไทยทุกช่วงวัย “ หรรษา ระบุ

จัดส่งน้ำยาล้างไตเป็นอีกความหวังของผู้ป่วยโรคไตที่มีแนวโน้มจำนวนผู้ป่วยเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง ปัจจุบันน้ำยาล้างไตและอุปกรณ์ส่งถึงบ้านผู้ป่วยไต ไม่ว่าจะประกาศล็อคดาวน์หรือเผชิญน้ำท่วม พนง.ปณด.ตะลุยส่งยาทันเวลา เพื่อให้พวกเขามีคุณภาพชีวิตที่ดี  ซึ่งทำมานานกว่า 7 ปี  เตรียมพัฒนาให้เข้าถึงมากขึ้นอีก

ธนพลธ์ ดอกแก้ว นายกสมาคมเพื่อนโรคไตแห่งประเทศไทย และประธานผู้ป่วยโรคเรื้อรัง กล่าวว่า ตนเป็นผู้ป่วยโรคไตวายระยะเรื้อรังระยะสุดท้าย ล้างไตมา 12 ปี ก่อนได้รับการปลูกถ่ายไตใหม่เมื่อ 8 ปีก่อน ได้กลับมามีชีวิตใหม่และทำงานช่วยเหลือเพื่อนๆที่เป็นโรคไต  เดิมที ปณท. จัดส่ง ก่อนส่งมอบให้ ปณด. ดำเนินการตั้งแต่ปี 2558 จนทุกวันนี้ มีการส่งน้ำยาล้างไตและอุปกรณ์3ล้างถุงต่อเดือน ให้ผู้ป่วยที่ต้องล้างไตตรงช่องท้อง  30,000 กว่ารายทั่วประเทศ ถุงน้ำยาล้างไตใช้แล้ว ปณด.ก็รับนำมารีไซเคิลแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่

นายกสมาคมฯ ระบุบริการส่งยา เวชภัณฑ์ และวัคซีน ทำให้ระบบสาธารณสุขดีขึ้น สร้างความเชื่อมั่นในการจัดส่งยาอย่างเท่าเทียม  ทั่วถึง ทันเวลา ไม่ว่าการขนส่งจะยากลำบากแค่ไหน อยู่เกาะ อยู่ดอย ก็ส่งน้ำยาล้างไตได้  ยามีความสำคัญกับคนไข้ ภายในระยะเวลา 1 เดือน คนไข้ 1 คนจะใช้ถุงน้ำยาล้างไต 120 ถุง จะจัดส่งเดือนละครั้ง ข้อดีไปรษณีย์ไทยรู้พิกัดบ้านเลขที่ใดอยู่ในพื้นที่ไหน พอส่งต่อให้ ปณด.บริการจัดส่งยาและเวชภัณฑ์จึงมีความแม่นยำสูง  ที่

“ เคยมีประสบการณ์ทำงานช่วงน้ำท่วมใหญ่ปี 2554 ขนส่งจากรถมาใส่เรือเข้าสู่บ้านผู้ป่วยในพื้นที่น้ำท่วม พนักงาน ปณด.และพวกเราทำงานร่วมกัน ยาเป็นสินค้ามีชีวิต ถ้าไม่ถึงมือผู้ป่วยอาจจะอันตรายถึงเสียชีวิต เพราะเขาขาดยาไม่ได้ ครั้งนั้นถอดบทเรียนเป็นแนวทางปฏิบัติ มีการเตรียมพร้อมสำหรับจัดส่งยาล่วงหน้า กรณีฉุกเฉินจัดส่งยาไม่ทันปรับรับกับโรงพยาบาล การบริการด้านสุขภาพส่งผลให้ผู้ป่วยกลับมามีคุณภาพชีวิตที่ดี “ ธนพลธ์ ย้ำ

Healthcare Solution อนาคตโลจิสติกส์ไทย  ในทัศนะ รศ.ดร.ดวงพรรณ กริชชาญชัย หัวหน้าศูนย์การจัดการโลจิสติกส์และโซ่อุปทานสุขภาพ มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า การแพร่ระบาดโควิดเป็นวิกฤตสุขภาพของคนไทย ช่วงโควิดบริการจัดส่งยาและเวชภัณฑ์เข้าถึงที่ ตรงเวลา และตรวจสอบได้ ปณด.นำเทคโนโลยีระบบ API และ OMS  ใช้จัดส่งยา ในอนาคตศูนย์ฯ และปณด. เตรียมวางระบบไอทีเชื่อมโยงการจัดเก็บและกระจายสินค้าแบบ SPD เพื่อรองรับจัดส่งยาและเวชภัณฑ์จากโรงพยาบาลแม่ข่ายไปยังโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จะช่วยลดปัญหาความซ้ำซ้อนและต้นทุนในการจัดการกระบวนการขนส่งที่เกี่ยวกับสุขภาพ รวมถึงสร้างคลังเก็บยาในภูมิภาค ขยายเพิ่มในภาคอีสาน ใต้ เพื่อรองรับการขยายตัวบริการจัดส่งยา ยังมีโจทย์ที่ท้าทายเพื่อให้คนไทยรับบริการด้านสาธารณสุขอย่างเท่าเทียม