'เราเจอสถานการณ์ที่ไม่ดีเลย' ดร.ธรณ์ โอด ! ปะการังฟอกขาว ในเดือนสิงหาฯ

23ส.ค.2565- ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ อาจารย์. ภาควิชาวิทยาศาสตร์ทางทะเล คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ค Thon Thamrongnawasawat ว่าผลกระทบจากภาวะโลกร้อน ทำให้ปะการังบางแห่งในไทย “เกิดอาการไม่ดี ” ในช่วงเดือนสิงหาคม ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ไม่ควรเกิด

โลกร้อนทำอะไรกับเราบ้าง ? สองภาพนี้เกิดขึ้นใน 2 สถานที่ ห่างกันนับหมื่นกิโลเมตร
ภาพบนคือแม่น้ำ Loire ในฝรั่งเศส แห้งผากอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน (Reuters) ภาพล่างผมถ่ายเอง แนวปะการังที่เกาะพะงันกำลังฟอกขาวในช่วงเวลาที่ไม่ควรฟอก

ขอเล่าไปทีละเรื่องนะครับ

เริ่มจากแม่น้ำ Loire ในฝรั่งเศส แม่น้ำสั้นๆ แต่มีความหมายเพราะไหลผ่าน Loure Valley เขตมรดกโลกของฝรั่งเศสที่เต็มไปด้วยปราสาทนับร้อย

ผมเคยไป 2 ครั้ง ยังเคยไปนอนค้างมาหลายคืน ปราสาทพวกนั้นบางแห่งอยู่ติดแม่น้ำที่น้ำเต็มฝั่ง มีนกบินไปมาเป็นฝูงๆ
แต่ปีนี้ แม่น้ำ Loire แห้งแบบไม่เคยมีมาก่อน ผอ.หน่วยงานด้านชลประทาน/เกษตร/สิ่งแวดล้อมของฝรั่งเศสกล่าวไว้

ปลาตาย ระบบนิเวศเปลี่ยนแปลงฉับพลัน ส่งผลกระทบแทบทุกด้าน โลกร้อนกำลังแรง Sauquet ย้ำเตือน

ผลกระทบที่เกิดขึ้นยังต่อเนื่องถึงพลังงาน ฝรั่งเศสใช้ไฟฟ้านิวเคลียร์เยอะ ในจำนวนนี้มี 4 โรงใหญ่อยู่ริมแม่น้ำลัวร์ ผลิตไฟฟ้า 11.1 กิกะวัตต์ คิดเป็นเกือบ 1 ใน 5 ของกำลังผลิตทั้งประเทศ

โรงไฟฟ้าต้องการน้ำหล่อเย็น หากน้ำน้อยเกินไป เราต้องลดกำลังการผลิต หรืออาจต้องปิดไปเลย

แน่นอนว่าจะส่งผลกระทบต่อไฟฟ้า ซึ่งอาจต้องหันไปหาเชื้อเพลิงฟอสซิลที่ราคาตอนนี้พุ่ง ยิ่งซ้ำเติมค่าใช้จ่ายด้านพลังงาน

การปล่อยน้ำร้อนลงไปในแม่น้ำที่มีน้ำน้อยอยู่แล้ว มันก็ส่งผลกระทบ แต่บางครั้งเราก็ไม่มีทางเลือก เพราะปีนี้ฝรั่งเศสเจอ Heatwave 4 ครั้งแล้ว ผู้คนต้องการไฟฟ้าสูงมาก

ข้ามโลกมาที่เมืองไทย การออกฟิลด์ครั้งล่าสุดของผม สิ่งหนึ่งที่ไม่อยากเจอแต่เจอคือปะการังที่เกาะพะงันและที่สมุย บางแห่งเกิดอาการไม่ดี

ปะการังฟอกขาวเป็นเรื่องที่มาพร้อมกับโลกร้อน แต่ปรกติเราจะเจอตอนเดือนเมษายน/มิถุนายน เป็นผลจากน้ำร้อนผิดปรกติ
แต่หนนี้ เดือนสิงหาคน ผมพบว่าปะการังบางส่วนสีซีด/สีเปลี่ยน แม้จะไม่ใช่การฟอกขาวรุนแรง แต่ดันเกิดในเวลาที่ไม่ควรเกิด
ย้อนกลับไปเดือนกรกฎาคม คณะประมงสำรวจทะเลระยอง เราพบลักษณะนี้ที่หินต่อยหอยเช่นกัน

ปะการังฟอกขาวครั้งนี้ไม่น่าเกิดจากอุณหภูมิ เท่าที่ตรวจสอบได้ สาเหตุส่วนหนึ่งน่าจะมาจากน้ำจืดจำนวนมากไหลลงทะเล เนื่องจากฝนตกหนักช่วงหน้าร้อน

จำภาพมวลน้ำจืดกำลังไหลเข้ามาใส่แนวปะการังที่ผมเคยอธิบายให้เพื่อนธรณ์ได้ไหมครับ นั่นแหละคือหลักฐานที่เห็นด้วยตา
ปะการังของเกาะพะงันกับของระยองยังมีลักษณะคล้ายกัน ในบางอ่าว ปะการังเขตน้ำตื้นตายเกือบหมด เป็นการฟอกขาวจากน้ำร้อนจัดตั้งแต่ปีก่อน และยังไม่ฟื้นจนถึงวันนี้

ขณะที่ปะการังตามขอบแนวในที่ลึกหน่อยก็มีอาการลูกผีลูกคน อยู่ในสภาพที่ดูด้วยตาก็เห็นแล้วว่ากำลังลำบาก
ผมกำลังวิตกว่าตอนนี้เรากำลังเจอสถานการณ์ที่ไม่ดีเลย

พฤษภาฟอกขาวเพราะน้ำร้อน กรกฏาคม/สิงหาคม ฟอกเพราะน้ำจืดไหลลงทะเล
แล้วปะการังจะมีเวลาฟื้นตัวตอนไหน

แน่นอนว่าไม่ใช่ทุกแห่ง ตอนนี้ที่พบชัดๆ อยู่ในอ่าวไทย ในอันดามันยังไม่มีรายงานเหตุการณ์แบบนี้

แต่ทั้งหลายทั้งปวง จากแม่น้ำลัวร์ยันทะเลอ่าวไทย เป็นคำเตือนครั้งใหญ่ว่าโลกไม่รอแล้ว จะลุยแล้ว

สิ่งที่เราทำ มันกำลังย้อนกลับมารุนแรงมาก และโหดร้ายมาก

ปัญหาสำคัญคือแก้ยังไง ? ในสถานการณ์ที่ซับซ้อนมากมาย ไม่ใช่เฉพาะแม่น้ำแห้ง ปะการังฟอกขาว
เอาเรื่องที่เห็นกันแทบทุกวัน เดือดร้อนกันแทบทุกวัน ฝนตกกระหน่ำรุนแรงในพื้นที่เล็กๆ เหมือนฟ้ารั่ว
คำตอบแบบสวยหรูคือเราต้องช่วยกันนะ ไฟ้ท์โตะ

คำตอบแบบดาร์คไซต์คือการดิ้นรนหาทางรอดไปวันๆ ตัวใครตัวมันวุ้ย

ก็แล้วแต่ว่าจะมองภาพออกมาว่าเรากำลังไปแบบไหน

แต่สำหรับคนรักทะเล เราคงยังต้องช่วยกันต่อไป ทะเลกำลังมีปัญหา อันนี้ยืนยันได้ และสิ่งที่เราทำได้แน่นอนคือลดผลกระทบด้านอื่นให้น้อยที่สุด

ลดก๊าซเรือนกระจก ใช้พลังงานสีเขียว ลดขยะ ลดน้ำเสีย

ดูแลทรัพยากรหน้าบ้านให้ดีที่สุด เพราะเธอกำลังจะเจอความเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่
จุดเปลี่ยนที่เรียกว่าโลกร้อนเอาจริง

เราคงต้องช่วยประคับประคองเธอไว้ให้มากที่สุด เพราะเธอรอด เรารอด

เธอจากไป ความเดือดร้อนเกิดแน่ จะร้องขอให้ใครช่วยก็ไม่มีใครมาช่วย เพราะทุกคนมัวแต่ช่วยตัวเอง
วันนี้เรายังพอมีเวลา ช่วยเธอและช่วยกัน

สู้ๆ นะครับ
ไฟ้ท์โตะ 💪💪🏝
ภาพแม่น้ำลัวร์ Reuters
https://www.reuters.com/…/frances-river-loire-sets-new…/