เสริมสิริมงคล สักการะพระปฐมเจดีย์ ไหว้พระวัดเวียดนาม-ชมพิพิธภัณฑ์

ใครจะคิดว่านครปฐม จังหวัดใกล้ๆกรุงเทพ  จะมีแหล่งท่องเที่ยวพักผ่อนหย่อนใจมากมายให้เช็คอิน ไม่ว่าจะเป็นพระปฐมเจดีย์ ตลาดทุ่งบัวแดง พิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งไทย คาเฟ่น่ารักๆริมน้ำ และอื่นๆ บอกเลยว่ามาแค่วันเดียวคุ้มแน่นอน

ไม่รอช้าไปกันเลยดีกว่า  นอกจากสถานที่เช็คอินที่บอกไว้ข้างบนแล้ว ในมุมเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ นครปฐมก็มีเรื่องราวน่าสนใจ เพราะในอดีตนั้นพื้นที่ตั้งของจังหวัด เป็นอาณาจักรทวารวดี จากการขุดค้นพบหลักฐานทางโบราณวัตถุมากมาย ทำให้เราได้เห็นวิวัฒนาการของศิลปะ ศาสนา และประเพณี รวมไปถึงเครื่องแต่งกายของคนในอดีต เปิดมุมมองการไปวัด ที่ไม่ใช่การไปมู หรือขอพรเพียงอย่างเดียว แต่การรับรู้ประวัติความเป็นมาของวัดยิ่งสร้างความน่าสนใจ เพิ่มอรรถรสในการไปวัดวาอารามมากยิ่งขึ้น

การเดินทางในครั้งนี้ แม้จ.นครปฐมจะไม่ใช่จุดหมายปลายทางหลัก แต่เราก็ขอนำเรื่องราวการแวะไปเที่ยวนครปฐมของ 2 สถานที่ท่องเที่ยว ที่หลายคนอาจจะเคยไป หรือไม่เคยไป มาเล่าสู่กันฟัง จุดแรกเสริมสิริมงคลด้วยการเข้าวัด ที่วัดธรรมปัญญารามบางม่วง  ตำบลบางช้าง อำเภอสามพราน ที่หลายคนอาจจะยังไม่ทราบว่าวัดแห่งนี้เป็นวัดฝ่ายอันนัมนิกาย หรือวัดเวียดนาม ซึ่งผู้มอบที่ดินให้สร้างวัดนั้น เป็นชาวจีนเจ้าของโรงเจด้านหลังวัด  หากมีใครสับสน เหมือนเราที่ก็ยังสบสน คงต้องเท้าความไปเมื่อในอดีต เดิมบริเวณนี้เป็นที่ทิ้งศพอยู่ข้างแม่น้ำท่าจีน แต่ด้วยมีเรือค้าขายของชาวจีนแต้จิ๋วล่องไปมา จึงได้มีการสร้างโรงเจเฮงเส็งตั๊ว คาดว่ามีอายุกว่า 180 ปี ต่อมาก็มีการสร้างศาลเจ้าขึ้น ซึ่งเป็นจีนนิกายมหายาน แต่ด้วยสภาพที่ทรุดโทรมโรงเจและศาลเจ้าจึงได้รับการบูรณะเรื่อยมาจากคณะกรรมการที่ดูแล

ถึงโรงเจและศาลเจ้าจะมีการบูรณะสิ่งหนึ่งที่ยังคงอยู่คู่กับโรงเจและเก่าแก่ที่สุดยังคงเห็นได้ในปัจจุบัน คือ แป๊ะกง(กำเทียนไต่ตี่) เทพเจ้าผู้ปกปักดูแลรักษาพื้นที่แห่งนี้ ลักษณะพิเศษของแป๊ะกงที่นี่จะแตกต่างจากที่อื่น องค์มีการแกะสลักจากไม้ซึ่งเป็นของดั้งเดิมไม่ได้มีการทำขึ้นมาใหม่ ที่เท้าทั้งสองข้างจะเหยียบเสือกับมังกร ใส่ชุดเกราะทหาร มือถือคฑา เข้าไปด้านในศาลเจ้า เราจะเห็นซุ้มที่ประทับของเทพเจ้าซึ่งเป็นฝีมือช่างชาวบ้านแบบดั้งเดิม มีการสร้างรั้วและกระจกขึ้น เพื่อความปลอดภัย ตรงกลางเทพประธานคือ กิ๊วฮวงฮุกโจ้ว หรือเทพเจ้า 9 องค์ ซึ่งสันนิษฐานว่ามีอายุกว่า 100 ปี การตั้งเทพเจ้า 9 องค์นั้นสื่อได้ถึงการกินเจของคนจีนในย่านนี้ที่ให้ความสำคัญ เพราะเมื่อถึงช่วงกินเจทุกคนจะเคร่งครัดในการปฏิบัติเป็นอย่างมาก

ส่วนของวัดนั้น ได้มีการสสร้างขึ้นโดย พระมหาคณานัมธรรมปัญญาธิวัตร อดีตเจ้าอาวาส มีความผสมผสานระหว่างวัฒนธรรมเวียดนามและจีน ไฮไลท์สำหรับวัดแห่งนี้คือพระยูไลไภษัชยคุรุพุทธเจ้า (พระยูไลไภษัชย์) หรือพระหมอ ที่สร้างขึ้นเพื่อช่วยปัดเป่าการเจ็บไข้ได้ป่วยของชาวบ้าน โดยลักษณะองค์พระหมอ มีความวิจิตรงดงามในการสร้างด้วยศิลปะทิเบตหล่อด้วยเนื้อโลหะผสมเงินองค์ใหญ่ที่สุดในบรรดาการสร้างพระยูไล บนพระหัตถ์ถือหมอยา ลวดลายจีวรประกอบด้วยมังกร 888 ตัว ด้านหน้ายังมีพระพุทธเจ้า 3 พระองค์ ที่สื่อถึงอดีต ปัจจุบัน และอนาคตด้วย

อีกจุดที่หลายคนน่าจะชอบคือ ประติมากรรมรูปปั้นเจ้าแม่กวนอิมปางพระไสยยาสน์ หรือปางเสวยสุข นับว่าหาพบได้ยากที่จะมีการสร้างเจ้าแม่กวนอิมในลักษณะท่านอน ความยาวประมาณ 21 เมตร ในการเห็นเจ้าแม่กวนอิมปางพระไสยยาสน์ นี้ เพื่อส่งต่อความสบายใจให้แแก่ผู้ที่มาสักการะ ทำให้เกิดความรู้สึกผ่อนคลาย

ไปที่จุดสุดท้าย พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระปฐมเจดีย์ หลายคนอาจจะมาแค่ไหว้พระปฐมเจดีย์แล้วก็กลับ แต่หากได้เปิดใจมาเที่ยวพิพิธภัณฑ์ของที่นี่สักครั้ง อาจจะทำให้เข้าใจวัฒนธรรมและพัฒนาการของนครปฐมมากยิ่งขึ้น ซึ่งที่นี่มีการจัดแสดงโบราณวัตถุในช่วงสมัยทวารวดีดีตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 12-16 โดยด้านในพิพิธภัณฑ์มีการปรับปรุงโซนเนื้อการจัดแสดงได้อย่างน่าสนใจ เข้าใจง่าย มีการอธิบายด้วยข้อความ ภาพ และกิจกรรมให้ร่วมสนุก เพื่อสัมผัสเรื่องราวในแต่ละยุคได้อย่างลึกซึ้ง

เมื่อย่างก้าวเข้ามาในโซนแรกจะเป็นการจัดแสดง โบราณวัตถุชิ้นสำคัญ อาทิ จารึกวัดพระงาม เป็นศิลาจารึกที่มีความสมบูรณ์ที่สุดหลักหนึ่ง สมัยทวารวดี และยังปรากฎข้อความมากที่สุด เป็นภาษาสันสฤต เช่นคำว่า ทฺวารวดีวิภูติ ยังมีจารึกทวารวดีอื่นๆ อีก เช่น จารึกดินเผา ยอดสถูปจำลองจารึก แผ่นหินที่มีจารึกต่างๆ

โซนถัดมาคือใบหน้าคน ซึ่งมีลักษณะเด่นชัดคือ คิ้วปีกกา ตาโปน จมูกบาน ปากหนา เครื่องประดับเป็นสร้อยสังวาล มีการเจาะหูกว้าง หรือให้เข้าใจง่ายก็คือ การระเบิดหูในปัจจุบัน ชายผ้านุ่งแบบอินเดีย หรือบางส่วนก็ได้รับอิทธิพลมาจากวัฒนธรรมโรมัน  ซึ่งทั้งหมดพบบริเวณเจดีย์จุลประโทน เส้นทางการค้าก็เฟื่องฟูอย่างมากในพุทธศตวรรษที่ 14 ทำให้นครปฐมสมัยทวารวดี เข้าเป็นส่วนหนึ่งของการค้าเส้นทางสายไหม จึงมีศาสนสถาน และศาสนวัตถุ รวมถึงภาชนะที่คล้ายคลึงกับอินเดีย

ในโซนพุทธศิลป์ที่มีความน่าสนใจ เราจะได้เห็นถึงวิวัฒนาการการแกะสลักพระพุทธรูปยืนด้วยหินจากแค่ปั้นเป็นรูปร่างยังไม่มีการลงรายละเอียดหรือลวดลาย ก็เริ่มมีการใส่ลายละเอียดโครงหน้าชัดเจน เกศาขดเป็นปม  ลายจีวรคลุม พระหัตถ์มีลักษณะเป็นปางประทานธรรม ฐานรองธรรมจักรสลักรูปนีสิงห์ หรือชิ้นส่วนพุทธบัลลังก์ ที่พิพิธภัณฑ์กมีการวาดภาพด้านหลังเพื่อให้เข้าใจว่าชิ้นส่วนนี้อยู่ตรงไหน ถัดมาที่โซนธรรมจักร ที่มีลวดลายต่างๆ เช่น ลายคชลักษมี  ลายพรรณพฤกษา ลายบุรุษครึ่งตัว และเสาธรรมจักร โซนประติมากรรมสถานของเจดีย์จุลโทน ที่จัดแสดงชิ้นส่วนของสถูป ที่เป็นประติมากรรมทรงกลมรี ด้านในกลวง ก้นตัน สันนิษฐานว่าเป็นส่วนองค์ระฆังของสถูป โดยตอนล่างเป็นสลักลายกลีบบัว

ถัดมาเป็นอีกโซนที่สวยงามได้เห็นสถาปัตยกรรมและศิลปะสมัยทราวดี ที่ประดับฐานเจดีย์จุลโทน ที่มีทั้งปูนปั้น ดินเผา และดินดิบทำเป็นภาพต่างๆ ได้แก่ ภาพปูนปั้นชาดก กลุ่มอัศวิน บุรุษขี่ม้า  กินนร  บุคคลนั่งชันเขา เป็นต้น และการจัดแสดงโครงสร้างของเจดีย์จุลประโทนที่มีการพบโบราณวัตถุ ไกด์ที่ได้ทำหน้าที่ถ่ายทอดเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ยิ่งทำให้การเข้าพิพิธภัณฑ์ทั้งสนุก ได้ความรู้ และเข้าใจการเกิดขึ้นของวัฒนธรรม ที่ดำรงอยู่มาจนถึงปัจจุบัน  หมดเวลาของเราที่นครปฐม โอกาสหน้ามีเวลาจะต้องกลับมาเที่ยวอีกแน่นอน