คนจนเล่นหวย คนรวยเล่นหุ้น สโลแกนที่คุ้นหูมายาวนานด้วยความหวังลม ๆ แล้ง ๆ ของคนหาเช้ากินค่ำ แม้รู้ทั้งรู้อยู่ว่าโอกาสถูกนั้นมีน้อยมาก แค่ 1.4168%  แต่คอหวยก็ยังอยากจะเสี่ยงยังอุตส่าห์ ซื้อหวยหวังรวยทางลัดกันอยู่อีกต่อไป  ยิ่งเป็นพนักงาน ลูกจ้างในสถานประกอบการ โรงงานอุตสาหกรรม มีรายได้เพียงน้อยนิดจากค่าแรง ก็หวังพึ่งหวยเป็นทางเลือกสุดท้าย โดยเฉพาะในวันหวยออกวันที่ 1 และ16 ของเดือน ทุกคนต่างตั้งหน้าตั้งตาเฝ้ารอลุ้น

          ค่าใช้จ่ายฟุ่มเฟือยที่เกิดขึ้นในแต่ละเดือน เฉพาะการซื้อหวยใต้ดินและลอตเตอรี่สมาชิกส่วนใหญ่จะใช้เงินสำหรับส่วนนี้  คิดเป็นร้อยละ  39.16 ของค่าใช้จ่ายฟุ่มเฟือยทั้งหมด ซึ่งการรณรงค์ให้สมาชิกสหกรณ์เลิกเล่นหวยนั้นก็ไม่ใช่เรื่องง่าย “ถ้าให้หนูเลิกหวย ให้หนูเลิกกับสามีดีกว่า” สาวโรงงาน บริษัท ถุงเท้าไทย จำกัด ย่าน อ.พระประแดง จ.สมุทรปราการรายหนึ่งตอบ หลัง ชัยยา ตีบไธสง รองประธานสหกรณ์ออมทรัพย์พนักงานถุงเท้าไทย จำกัด  บอกให้เลิกเล่นหวย เนื่องจากเขารู้ดีว่าสภาพความเป็นอยู่ของพนักงานแต่ละคนนั้นเป็นอย่างไร ลำพังรายได้จากค่าแรงรายวัน รายเดือนเทียบไม่ได้กับรายจ่ายในแต่ละวันแทบชักหน้าไม่ถึงหลัง 

          จะสังเกตว่าทุกวันหวยออก พวกเขาตั้งความหวังตั้งแต่เช้า พอตกบ่ายก็มาบ่นกันว่าวันนี้ต้องกินมาม่าอีกแล้ว  เราก็บอกน้องๆ ไปว่าเลิกเล่นหวยได้ไหม เขาสวนกลับมาทันทีว่า “ถ้าให้หนูเลิกหวย ให้หนูเลิกกับสามีดีกว่า”

          โครงการ “ลดค่าหวย ด้วยการออม” เป็นนโยบายเร่งด่วนของสหกรณ์ออมทรัพย์พนักงานถุงเท้าไทย จำกัด ที่ต้องการสร้างวินัยทางการเงินให้กับพนักงาน ลูกจ้างในสถานประกอบการ ส่วนใหญ่ย้ายถิ่นฐานมาจาก จังหวัดต่างๆ  เข้ามาอยู่อาศัยในสังคมเมืองที่มีค่าครองชีพสูง มีภาระค่าใช้จ่ายในการส่งเสียเลี้ยงดูครอบครัว ทำให้ชีวิตความเป็นอยู่ค่อนข้างขัดสน รายได้ไม่พอกับค่าใช้จ่าย ทำให้ต้องพึ่งพาเงินกู้นอกระบบส่วนหนึ่งของรายได้เป็นค่าใช้จ่ายดอกเบี้ย ปัญหาเหล่านี้จึงเป็นที่มาของโครงการเพื่อเป็นทางเลือกให้กับสมาชิกสหกรณ์  เพื่อก้าวไปสู่ทางรอดในการ ปลดหนี้และมีเงินออม โดยใช้วิธีค่อยๆ ปรับทัศนคติ และนำเสนอตัวอย่างสมาชิกที่ปฏิบัติได้สำเร็จ ในการนำร่องมีการประชาสัมพันธ์ โดยการเปิดกระปุกออมสินเพื่อประกวดยอดเงินออมของสมาชิกแต่ละราย

          “โครงการนี้จะมีในทุกวันที่ 1 และ16 ของเดือน ซึ่งเป็นวันหวยออก วิธีการก็คือใครซื้อหวยเท่าไหร่จะต้องหยอดกะปุกเท่านั้น ซื้อมากก็หยอดมาก ซื้อน้อยก็หยอดน้อย มันเป็นกุศโลบายให้พนักงานที่เป็นสมาชิกสหกรณ์ได้มีวินัย รู้จักใช้จ่ายและมีเงินออม” ชัยยา เผย

          หลังมีโครงการดังกล่าวทำให้สมาชิกเข้าสู่กระบวนการออมเงินอย่างจริงจัง บางคนแม้จะเลิกเล่นหวยไม่ได้ แต่เขาก็มีเงินออม ขณะที่จำนวนไม่น้อยค่อยๆ ทยอยเลิกเล่นหวยหันมาหยอดกะปุกออมเงินอย่างเดียว โดยปีแรกของการดำเนินโครงการมียอดรวมเงินออมจากสมาชิกทั้งสิ้น 400,000 กว่าบาท  จากนั้นปีที่ 2 มีเงินออมเพิ่มขึ้นเป็น 900,000 กว่าบาท โดยแต่ละปีจะมีเงินออมของสมาชิกเพิ่มขึ้นทุกปี ซึ่งนอกจากการลดละเลิกการเล่นหวยแล้วยังเป็นการวินัยทางการเงินด้วยการเพิ่มเงินออม ที่สำคัญเป็นการนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวงรัชกาลที่ 9 มาเป็นใช้ในการดำเนินชีวิตประจำวันอีกด้วย

          “ในวันประชุมใหญ่ทุกปี สมาชิกจะนำกะปุกมาเทนับกัน ปีนี้เป็นปีที่ 5 แล้วมีโควิดด้วย ยอดเงินสะสมรวมกันได้ 280,000 บาท นี่คือสิ่งสมาชิกได้จากการออม  บางคนเอาเงินก้อนนี้ไปปลดหนี้ บางคนก็เอาไปซื้อที่ในต่างจังหวัด ที่ดินบ้านนอกไม่แพง” รองประธานสหกรณ์ฯ คนเดิมกล่าว

           ขณะที่พัชรีย์ นาคเอี่ยม ผอ.กลุ่มส่งเสริมและพัฒนาการบริหารจัดการสหกรณ์ กรมส่งเสริมสหกรณ์ เผยถึงผลสำเร็จของโครงการลดค่าหวยด้วยการออมว่า เป็นโครงการตามภารกิจของกรมที่มีส่วนสำคัญในการส่งเสริมการออมแก่สมาชิกสหกรณ์ออมทรัพย์ในสถานประกอบการ เพื่อให้พนักงานลูกจ้างได้มีเงินออมเพิ่มขึ้นเพื่ออนาคตวันข้างหน้า โดยยกตัวอย่างความสำเร็จของโรงงานถุงเท้าไทยที่ทางเจ้าหน้าที่ส่งเสริมสหกรณ์ สำนักงานสหกรณ์จังหวัดสมุทรปราการได้ไปชี้แจงให้สหกรณ์ออมทรัพย์พนักงานถุงเท้าไทย จำกัดเข้ามามีบทบาทปฏิบัติต่อสมาชิกดูแลคุณภาพชีวิตของสมาชิกด้วย ไม่ใช่แค่การให้สินเชื่อเพียงอย่างเดียว

          ด้านวิศิษฐ์ ศรีสุวรรณ์ อธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์ กล่าวถึงการส่งเสริมให้มีการจัดตั้งสหกรณ์ออมทรัพย์ในสถานประกอบการว่าเป็นอีกแนวทางในการแก้ปัญหาหนี้นอกระบบของพนักงาน ผู้ใช้แรงงานภายในองค์กร เนื่องจากกลุ่มคนเหล่านี้มีรายได้อาจไม่เพียงพอกับรายจ่ายในชีวิตประจำวัน จึงต้องพึ่งพาหนี้นอกระบบด้วยอัตราดอกเบี้ยที่สูง หากมีสหกรณ์ก็จะเป็นทางเลือกให้กับพนักงานเป็นแหล่งทุนสำหรับทั้งกู้ยืมเงินในยามจำเป็นหรือเดือดร้อน และส่งเสริมให้รู้จักเก็บออมเงิน  เนื่องจากสหกรณ์สามารถไปกู้เงินกองทุนสวัสดิการแรงงาน กระทรวงแรงงานฯ ด้วยดอกเบี้ยที่ถูกมาปล่อยกู้ให้กับสมาชิกสหกรณ์ได้

          “ส่วนหนึ่งเกิดรายได้จากการออมของเขาในรูปของเงินค่าหุ้นแล้วพอมีสินทรัพย์ของสหกรณ์แล้ว สหกรณ์ก็ไปขอรับความช่วยเหลือจากกองทุนสวัสดิการแรงงานที่กระทรวงแรงงาน ซึ่งเขามีทุนก้อนหนึ่งมาให้สหกรณ์กู้ยืม แล้วก็ใช้เงินทุนเหล่านี้ไปปลดหนี้นอกระบบแล้วเข้ามาอยู่ในระบบของสหกรณ์ที่มีอัตราดอกเบี้ยไม่แพงนัก เขาก็จะมีรายได้พอดำรงชีวิตอยู่ได้อย่างมีความสุข” อธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์ย้ำทิ้งท้าย

          อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันมีสหกรณ์ออมทรัพย์ในสถานประกอบการ 539 แห่งทั่วประเทศ มีกลุ่มผู้ใช้แรงงานมากกว่า 500,000 คนที่เป็นสมาชิก โดยมีการจัดตั้งสหกรณ์ในสถานประกอบการที่เป็นกลุ่มโรงงานอุตสาหกรรมมากที่สุด รองลงมาเป็นสถานบริการโรงแรม บริษัท ห้างร้านต่างๆ 

          สำหรับสหกรณ์ออมทรัพย์พนักงานถุงเท้าไทย จำกัด ซึ่งเป็นสหกรณ์ประเภทออมทรัพย์ ตั้งอยู่ในสถานประกอบการ บริษัท ถุงเท้าไทย จำกัด จดทะเบียนสหกรณ์เมื่อวันที่ 31 สิงหาคม 2554 ปัจจุบันมีสมาชิก 251 ราย ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของพนักงานบริษัท ถุงเท้าไทย จำกัด ผู้ผลิตและส่งออกถุงเท้าส่งให้แบรนด์ดังทั่วโลก 

          นับเป็นอีกตัวอย่างความสำเร็จในการสร้างวินัยทางการเงินของสมาชิกสหกรณ์ออมทรัพย์พนักงานถุงเท้าไทย จำกัด ที่มุ่งสนับสนุนสมาชิกรู้จักวางแผนการใช้จ่ายและเก็บออมเงิน กลายเป็นโมเดลของกรมส่งเสริมสหกรณ์ หวังขยายผลสู่เหล่าบรรดาสมาชิกสหกรณ์ทั่วประเทศ