องค์กรวิจัย "1ว.-5ส"หวั่น ถูกยุบ พ.ร.บ.แต่ละหน่วยงานทิ้ง  หลังถูกกผนวกรวมเป็นกระทรวงอุดมฯ ง อีกทั้งความเป็นอิสระการทำงานหายไป  กลายเป็นหน่วยงานราชการทั่วไป ด้านรักษาการผอ.สวรส. ชี้อาจต้องแก้ไขพรบ.เพื่อให้รองรับกับกระทรวงที่เป็นต้นสังกัดใหม่

    ความคืบหน้ากรณีการตั้งกระทรวงการอุดมศึกษาและวิจัยนั้น  ซึ่งจะมีการผนวกรวมหน่วยงานเกี่ยวกับการวิจัยทั้งหมดของประเทศคือ "1ว+5ส" เข้ามาอยู่ภายใต้กระทรวงอุดมฯ ด้วย ทำให้อาจต้องมีการปรับแก้ร่าง พ.ร.บ. การอุดมศึกษา พ.ศ. ... ใหม่ เนื่องจากที่ผ่านมากระทรวงศึกษาธิการ (ศธ.) ขับเคลื่อนแค่เพียงการแยก สกอ.เท่านั้น อย่างไรก็ตาม หน่วยงานวิจัยที่จะถูกควบรวมกับกระทรวงอุดมฯ ปัจจุบันแต่ละองค์กร ต่างมีมีพระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) เฉพาะของตัวเอง  ตามวัตถุประสงค์เพื่อให้เกิดความคล่องตัวในการขับเคลื่อนงานต่างๆ   และเพื่อให้เกิดความเป็นอิสระในการบริหารจัดการมากกว่าหน่วยงานราชการ 

อย่างไรก็ตาม การจะนำ 1ว+5ส มารวมเป็นกระทรวงใหม่นั้น ทำให้เกิดกระแสวิพากษ์วิจารณ์ว่าจะมีการดำเนินการอย่างไร และมีข้อกังวลว่า การมาอยู่ภายใต้การกำกับของกระทรวงใหม่  อาจทำให้ต้องยุบพ.ร.บ.เดิม หรือเลยเถิดไปถึงการยุบองค์กรเดิมทิ้งไปหรือไม่  หรือหากไม่ยุบทิ้ง ก็ยังเกิดข้อกังวลว่า การบริหารงานจะไม่เป็นอิสระเหมือนเดิม เพราะจะกลายเป็นหน่วยงานราชการ นอกจากนี้ หน่วยงานเหล่านี้ต่างก็มีการประกาศยุทธศาสตร์และนโยบายที่ชัดเจนในการจะขับเคลื่อนงานแล้ว หากต้องมารวมกันจะต้องแบ่งหน้าที่และการดำเนินการอย่างไรและร่าง พ.ร.บ. การอุดมศึกษา พ.ศ. ... จะต้องมีการปรับปรุงแก้ไขอย่างไร เพื่อรองรับเรื่องเหล่านี้

นพ.พีรพล สุทธิวิเศษศักดิ์ รักษาการผู้อำนวยการสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.) กล่าวว่า เท่าที่ทราบจาก นพ.อุดม คชินทร รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (ศธ.) คือ ระบบราชการจะต้องมีความคล่องตัว ให้อิสระแก่หน่วยงานภายในสังกัด จึงเข้าใจว่ากระทรวงใหม่ที่จะมาครอบคลุมดูแลหน่วยงานด้านวิจัยต่างๆ ก็คงจะยังเป็นองค์กรตาม พ.ร.บ.เหมือนเดิม มีอิสระในการให้ทุนวิจัยต่างๆ ได้เหมือนเดิม อาจจะเปลี่ยนผู้กำกับดูแลใหม่ อย่าง สวรส.อยู่ภายใต้การกำกับของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข ก็อาจต้องปรับเปลี่ยนให้เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงที่จัดตั้งขึ้นใหม่ ตรงนี้อาจจะต้องมีการปรับปรุงแก้ไข พ.ร.บ.ของหน่วยงานวิจัยใหม่ เพื่อให้รองรับและเข้าไปอยู่ในความดูแลของกระทรวงใหม่ อย่างไรก็ตาม ยังคงต้องมีการหารือกันอีกมากในเรื่องนี้

สำหรับหน่วยงานวิจัย 1ว+5ส นั้น หมายถึงสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) จัดขึ้นตาม พ.ร.บ.สภาวิจัยแห่งชาติ พ.ศ.2499  อยู่ภายใต้การดูแลของนายกรัฐมนตรี แต่ไม่ขึ้นกับสำนักนายกรัฐมนตรี ส่วนองค์กร 5 ส.นั้น คือ 1.สํานักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.)  อยู่ภายใต้การกำกับของสำนักนายกรัฐมนตรี  2.สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) จัดขึ้นตามเป็นองค์การมหาชนในกำกับกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (วท.)  3.สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (สวก.)  อยู่ภายใต้การกำกับของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์  4.สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.)  อยู่ในกำกับของกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) และ 5.สำนักงานคณะกรรมการนโยบายวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและนวัตกรรมแห่งชาติ (สวทน.) จัดตั้งขึ้นตาม พ.ร.บ.ว่าด้วยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรมแห่งชาติ พ.ศ.2551

ทั้งนี้ องค์กร 5 ส. ดังกล่าว ในช่วง 3-4 ปีที่ผ่านมา มีการรวมตัวกันในกลุ่มที่ประชุมผู้บริหารองค์กรของรัฐที่จัดขึ้นตามพระราชบัญญัติเฉพาะ (ทพอ.) ทั้งหมด 16 องค์กร เพื่อขับเคลื่อนงานใน 4 มิติคือ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การศึกษา กองทุนสนับสนุน และสุขภาพ เพื่อความเข้มแข็งในการพัฒนาประเทศ ประกอบด้วย สกว. สวทช. สวก. สวรส. สวทน. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) สถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ (มว.) สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) สำนักงานส่งเสริมวอสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (สสว.) สำนักงานกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองแห่งชาติ (สทบ.) สำนังกานเลขาธิการคุรุสภา (คส.) สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมสวัสดิการและสวัสดิภาพครูและบุคลากรทางการศึกษา (สกสค.) สถาบันอนุญาโตตุลาการ และสำนักงานกองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์.