โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่โควิด -19 หรือ ไวรัสโควิด-19 ถูกพบครั้งแรกในเมืองอู่ฮั่น มณฑล หูเป่ย เมืองเศรษฐกิจอันดับ 8  ของจีน ในช่วงปลายปี 2562  เริ่มต้นจากจีนพบผู้ป่วยปอดอักเสบโดยไม่ทราบสาเหตุแน่ชัด  ต่อมา จีนได้รายงานไปยัง องค์การอนามัยโลกว่า พบผู้ป่วยปอดอักเสบเป็นกลุ่มเป็นก้อนโดยกลุ่มผู้ป่วยเหล่านั้นเกี่ยวพันกับตลาดอาหารทะเลหัวหนันซึ่งขายอาหารป่าด้วย  คาดกันว่าตัวนิ่มหรือค้างคาวคือพาหนะแพร่เชื้อแต่ไม่ยืนยันว่าสัตว์ประเภทใดที่นำไวรัสดังกล่าวมาสู่คน   

ทั้งนี้การศึกษาของทางการจีนยังพบด้วยว่า สาเหตุที่ทำให้ผู้ป่วยมีอาการปอดอักเสบมาจากเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ ซึ่งต่อมาได้ชื่อเป็นทางการว่า SARS-COV-2  และองค์การอนามัยโลกเรียกอาการป่วยที่เกิดขึ้นว่า Coronavirus disease 2019  หรือเป็นที่รู้จักโดยทั่วไปว่า โรคโควิด-19

โรคโควิด 19 อยู่ในกลุ่มโรคติดเชื้อทางเดินทางหายใจ ที่ติดเชื้อผ่านละอองน้ำมูกที่กระจายจากผู้ป่วยผ่านการจาม พูด หรือผ่านการสัมผัสเชื้อที่ติดอยู่ตามผิววัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในชีวิตประจำวัน จากการศึกษาพบว่าไวรัสโควิด-19 สามารถมีชีวิตบนไม้ โลหะ แก้ว ที่อุณหภูมิห้องได้นาน 4-5 วัน ชอบความเย็นและความชื้นที่อุณหภูมิ 20 องศามีชีวิตอยู่ได้นานถึง 28 วัน ไวรัสโควิด-19 ที่ตกค้างตามผิวสัมผัสต่างๆสามารถติดมือผ่านเข้าสู่ร่างกายทางปาก ผ่านการขยี้ตา หรือ แคะจมูก โดยที่คนๆนั้นไม่รู้ตัว  

เมื่อเข้าสู่ร่างกายไวรัสโควิด-19 มีระยะฟักตัว 2-14 วัน ส่วนใหญ่ผู้รับเชื้อจะไม่แสดงอาการ รายที่เริ่มป่วยมักมีไข้สูง 37.5  องศาเซลเซียส  ไอ อ่อนเพลีย และผู้ป่วยบางรายมีอาการ น้ำมูกไหล เจ็บคอ ลิ้นไม่รับรส จมูกไม่ได้กลิ่น หายใจเหนื่อยหอบร่วมด้วย  หากรับเชื้อแล้วผู้รับเชื้อไม่สามารถสร้างภูมิคุ้มกันได้ ไวรัสโควิด-19 จะแทรกลงไปในเซลส์เยื่อบุทางเดินหายใจและทำให้ปอดติดเชื้อก่อนลามไปทำลายอวัยวะอื่น  

เมื่อข่าวการอุบัติใหม่ของไวรัสโควิด-19จากเมืองอู่ฮั่นสะพัดไปทั่วโลก ทุกประเทศตื่นตัวยกระดับมาตรการเฝ้าระวัง ตั้งด่านคัดกรองผู้เดินทางเข้ามาในประเทศ เพราะทุกประเทศล้วนมีประสบการณ์จากโรคระบาดทางเดินหายใจที่อุบัติขึ้นเป็นระยะๆตลอดระยะเวลา 64 ปี ที่ผ่านมาทั้งสิ้น นับจากการระบาดของไข้หวัดใหญ่เอเชียในปี 2499 ไข้หวัดใหญ่ฮ่องกงปี 2511  ซาร์ส (โรคระบบทางเดินหายใจเฉียบพลันร้ายแรง) ในปี 2546 โรคไข้หวัดใหญ่ 2009 ในปี 2552 หรือ เมอร์ส (โรคทางเดินหายใจตะวันออกกลาง)ในปี 2555 เพียงแต่ลักษณะอาการระดับความรุนแรงของอาการที่สัมพันธ์กับโรคบางชนิดแตกต่างกัน และอัตราการเสียชีวิตของผู้ป่วยแตกต่างกันเท่านั้น

สำหรับประเทศไทย กระทรวงสาธารณสุข  เตรียมพร้อมรับมือกับสถานการณ์ตั้งแต่มีข่าวจากเมืองอู่ฮั่น  ก่อนตั้งด่านคัดกรองหากลุ่มเสี่ยง ตั้งแต่วันที่ 3 มกราคม 2563  ทุกสนามบินหลัก  และยกระดับความเข้มข้นไปตามสถานการณ์   เนื่องจากไทยเป็นหนึ่งในจุดหมายปลายทางยอดนิยมของนักท่องเที่ยวชาวจีน    

 วันที่ 13 มกราคม 2563 ไวรัสโควิด-19 ได้ปรากฏตัวทักทายคนไทยเป็นครั้งแรกเมื่อด่านคัดกรองของกระทรวงสาธารณสุข ตรวจพบนักท่องเที่ยวหญิงชาวจีนวัย 61 ปีจากเมืองอู่ฮั่นเข้าเกณฑ์ตรวจสอบก่อนตรวจสอบพบว่าติดเชื้อไวรัสโควิด-19 รายแรกในประเทศไทย และเป็นคนจีนรายแรกที่ตรวจพบนอกประเทศจีน

ในช่วงเวลาเดียวกันนั้นมีรายงานจำนวนผู้ติดเชื้อไวรัสโควิด-19 และเสียชีวิต จากเมืองอู่ฮั่นเพิ่มขึ้นและเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง   กระทั่งจีนประกาศล็อกดาวน์ ปิดเมืองอู่ฮั่น (23ม.ค.63) 2 วันก่อนวันตรุษจีนมาถึง  และปิดเพิ่มเป็น 13 เมืองข้างเคียงในเวลาต่อมา เพื่อยับยั้งการระบาด แต่สถานการณ์ระบาดลุกลามไปไกลแล้วปลายเดือนมกราคมปีเดียวกันนั้น มีรายงานพบชาวจีนติดเชื้อไวรัสโควิด -19 ไม่น้อยกว่า 78 รายกระจายไป 17 ประเทศ   ก่อนที่องค์การอนามัยโลกประกาศ ว่าการระบาดของไวรัสโคโรนาโควิด-19 เป็นภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุขระหว่างประเทศ

สาเหตุที่ทำให้โรคโควิด-19ลุกลามไปอย่างรวดเร็วเพราะเป็นโรคอุบัติใหม่ที่ไม่มีใครรู้จัก คุณสมบัติโดดเด่นของสายพันธุ์นี้  คือผู้ติดเชื้อจะไม่แสดงอาการ แต่สามารถแพร่เชื้อได้  อีกทั้งไวรัสโควิด-19 สามารถมีชีวิตอยู่บนพื้นผิวต่างๆได้นานตามที่กล่าวข้างต้น   อัตราการเสียชีวิตสูง  ผนวกกับโลกาภิวัตน์ที่ผู้คนสามารถเคลื่อนย้ายจากที่หนึ่งไปอีกที่หนึ่งได้อย่างรวดเร็ว ล้วนไปเป็นช่องทางให้ไวรัสโควิด-19 ขยายตัวในอัตราก้าวหน้า

วันที่  31 มกราคม 2563 มีการยืนยันว่าชายไทยวัย 50 ปี อาชีพขับแท็กซี่เป็นผู้ป่วยโรคโควิด-19 รายแรกของไทย.

สนับสนุนโดย : กองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์

ส่วนหนึ่งของโครงการจัดทำหนังสือ”ถอดบทเรียนไทยสู้โควิด”