เมื่อเมียนมาเผชิญวิกฤติทางการเมือง สมาชิกอาเซียนอีก 9 ประเทศควรจะทำอย่างไร
    นี่เป็น "กิจการภายใน" หรือเป็น "ความระส่ำระสายที่จะมีผลกระทบต่อเสถียรภาพและความมั่นคงของภูมิภาค"?
    อาเซียนยึดหลัก non-interference หรือ "ไม่แทรกแซง" กิจการภายในของกันและกัน
    แต่ขณะเดียวกันก็มี "กฎบัตรอาเซียน" หรือ Asean  Charter ซึ่งกำหนดว่าประเทศสมาชิกต้องยึดหลักการและเคารพในหลักแห่งประชาธิปไตย เสรีภาพ ธรรมาภิบาล และนิติรัฐ
    เป็นประเด็นที่รัฐมนตรีต่างประเทศของอินโดนีเซีย  Retno Marsudi ยกขึ้นมาบอกว่า เป็นเหตุผลที่สมาชิกอาเซียนชาติอื่นๆ จะต้องมีการประชุมนัดพิเศษเพื่อพิจารณาประเด็นเหตุการณ์ที่เมียนมา
    ความหมายก็คือ ความตึงเครียดทางการเมืองที่เมียนมาวันนี้ไม่ใช่เรื่อง "กิจการภายใน" ที่ชาติอาเซียนอื่นๆ  ไม่ควรจะ "ก้าวก่าย" หรือ "แทรกแซง"
    จำเป็นที่สมาชิกอาเซียนจะต้องปรึกษาหารือด้วยการประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนเป็นกรณีพิเศษ เพื่ออำนวยความสะดวกในการหาทางออกให้สมาชิกอาเซียนประเทศนี้
    เธอจึงได้เดินสายเพื่อจะให้มีการประชุมกันอย่างเร่งด่วน
    ผมยกเอาหมวดที่ 1 (เน้นที่วรรค 7) มาให้ได้อ่านเพื่อความเข้าใจร่วมกัน
    ข้อ 1: วัตถุประสงค์
    วัตถุประสงค์ของอาเซียนคือ เพื่อธำรงรักษา และเพิ่มพูนสันติภาพ ความมั่นคง และเสถียรภาพ กับทั้งเสริมสร้างคุณค่าทางสันติภาพในภูมิภาคให้มากขึ้น
    เพื่อเพิ่มความสามารถในการปรับตัวสู่สภาวะปกติของภูมิภาค โดยการส่งเสริมความร่วมมือด้านการเมือง  ความมั่นคง เศรษฐกิจ และสังคมวัฒนธรรมให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น
    เพื่อธำรงรักษาเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ให้เป็นเขตปลอดอาวุธนิวเคลียร์ และปราศจากอาวุธที่มีอานุภาพทำลายล้างสูงอื่นๆ ทุกชนิด
    เพื่อให้มั่นใจว่าประชาชนและรัฐสมาชิกของอาเซียนอยู่ร่วมกับประชาคมโลกได้โดยสันติในสภาวะที่เป็นธรรม มีประชาธิปไตยและมีความสมานสามัคคี
    เพื่อสร้างตลาดและฐานการผลิตเดียวที่มีเสถียรภาพ  ความมั่งคั่ง มีความสามารถในการแข่งขันสูง และมีการรวมตัวกันทางเศรษฐกิจซึ่งมีการอำนวยความสะดวกทางการค้าและการลงทุนอย่างมีประสิทธิภาพ โดยมีการเคลื่อนย้ายอย่างเสรีของสินค้า บริการ และการลงทุน การเคลื่อนย้ายที่ได้รับความสะดวกของนักธุรกิจ ผู้ประกอบวิชาชีพ ผู้มีความสามารถพิเศษและแรงงาน และการเคลื่อนย้ายอย่างเสรียิ่งขึ้นของเงินทุน เพื่อบรรเทาความยากจนและลดช่องว่างการพัฒนาในอาเซียนผ่านความช่วยเหลือซึ่งกันและกันและความร่วมมือ

    เพื่อเสริมสร้างประชาธิปไตย เพิ่มพูนธรรมาภิบาล และหลักนิติธรรม ตลอดจนส่งเสริมและคุ้มครอง สิทธิมนุษยชนและเสรีภาพขั้นพื้นฐาน โดยคำนึงถึงสิทธิและหน้าที่ของรัฐสมาชิกของอาเซียน
    เพื่อเผชิญหน้าอย่างมีประสิทธิภาพ ตามหลักความมั่นคงที่ครอบคลุมในทุกมิติ ต่อสิ่งท้าทายทุกรูปแบบ อาชญากรรมข้ามชาติ และสิ่งท้าทายข้ามพรมแดนอื่นๆ
    เพื่อสนับสนุนการพัฒนาอย่างยั่งยืน เพื่อทำให้แน่ใจว่ามีการคุ้มครองสภาพแวดล้อมในภูมิภาค ความยั่งยืนของทรัพยากรธรรมชาติในภูมิภาค การอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมในภูมิภาค และคุณภาพชีวิตที่ดีของประชาชนในภูมิภาค
    เพื่อพัฒนาทรัพยากรมนุษย์โดยผ่านความร่วมมือที่ใกล้ชิดยิ่งขึ้น ในเรื่องการศึกษาและการเรียนรู้ตลอดชีพ  วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เพื่อเสริมสร้างพลังประชาชนและเสริมสร้างความเข้มแข็งแห่งประชาคมอาเซียน
    เพื่อเพิ่มพูนความอยู่ดีกินดี และการดำรงชีวิตของประชาชนอาเซียน ด้วยการให้ประชาชนมีโอกาสที่ทัดเทียมกันในการเข้าถึงการพัฒนามนุษย์ สวัสดิการสังคม  และความยุติธรรม
    เพื่อเสริมสร้างความร่วมมือในการสร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย มั่นคง และปราศจากยาเสพติด สำหรับประชาชนของอาเซียน
    เพื่อส่งเสริมอาเซียนที่มีประชาชนเป็นศูนย์กลาง ซึ่งทุกภาคส่วนของสังคมได้รับการส่งเสริมให้มีส่วนร่วม และได้รับผลประโยชน์จากกระบวนการรวมตัวและการสร้างประชาคมของอาเซียน
    เพื่อส่งเสริมอัตลักษณ์ของอาเซียนด้วยการส่งเสริมความสำนึกถึงความหลากหลายทางวัฒนธรรม และมรดกของภูมิภาคยิ่งขึ้น และ
    เพื่อธำรงไว้ซึ่งความเป็นศูนย์รวม และบทบาทเชิงรุกของอาเซียนในฐานะพลังขับเคลื่อนขั้นแรกของความสัมพันธ์ และความร่วมมือระหว่างอาเซียนกับหุ้นส่วนนอกภูมิภาค ในภาพแบบของภูมิภาคที่เปิดกว้าง โปร่งใส และไม่ปิดกั้น
    Constructive Engagement ที่ครั้งหนึ่ง ดร.สุรินทร์  พิศสุวรรณ อดีตเลขาธิการอาเซียนและอดีตรัฐมนตรีต่างประเทศไทย เคยยกมาเป็นหลักปฏิบัติใหม่เพื่อหาทางออกให้วิกฤติเมียนมาวันนี้
    เป็นหัวข้อที่มีความสำคัญที่ท้าทายอาเซียนอีกครั้งหนึ่ง.
    (พรุ่งนี้: อย่างไรคือ "ปฏิสัมพันธ์อย่างสร้างสรรค์")