“สถาบันพระมหากษัตริย์” หนึ่งในสามเสาหลักสำคัญของประเทศไทยที่ยืนหยัดมานับพันปีจนถึงปัจจุบัน โดยมีบทบาทมีคุณูปการนำพาคนไทยสร้างชาติ  รักษาเอกราช วัฒนธรรม ความเป็นไทยให้คงอยู่รอด ท่ามกลางการรุกคืบขยายอิทธิพลทางความคิดของชาติตะวันตก ทั้งด้านการเมืองการปกครอง เศรษฐกิจ  ขณะเดียวกัน ได้นำพาประเทศให้พัฒนาเติบโตก้าวทันการเปลี่ยนแปลงของโลกที่ระบอบประชาธิปไตยแบบตะวันตกแทรกซึมไปทั่วซึ่งไทยเป็นหนึ่งในไม่กี่ประเทศที่ยังปกครองด้วยระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข และรักษาเอกลักษณ์ความเป็นชาติไว้ได้อย่างน่าภาคภูมิใจ

“พระมหากษัตริย์กับความเป็นไทย” ผลงานเขียนที่ออกมาไม่นานมานี้ของ ศ.(พิเศษ) ดร.เอนก เหล่าธรรมทัศน์ รมว.การอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์  วิจัยและนวัตกรรม (อว.) ซึ่งได้ศึกษาประวัติศาสตร์ของโลกและของไทยจนตกผลึกทางความคิดในเรื่องพระมหากษัตริย์กับความเป็นไทย จึงต้องการถ่ายทอดให้คนไทยตระหนักรู้ถึงความสำคัญของสถาบันนี้ แม้บริบทโลกปัจจุบันเปลี่ยนแปลงไป แต่สถาบันกษัตริย์ยังคงเป็นจิตวิญญาณนำพาคนไทย ประเทศชาติก้าวเดินไปข้างหน้าได้อย่างมั่นคง มีประสิทธิภาพ เช่นที่เป็นมาในอดีต

ศ.(พิเศษ) ดร.เอนก ตั้งใจชี้ให้เห็นด้วยว่า สถาบันกษัตริย์ไม่ใช่คู่ขัดแย้งของความเปลี่ยนแปลง แต่เป็นหัวขบวนที่นำพาการเปลี่ยนแปลงประเทศ  และเชื่อมั่นว่าประเทศไทยจะพัฒนาได้ดี ต้องนำพลังของสถาบันที่เรามีมาดั้งเดิมใช้เป็นแรงหนุนในการพัฒนาประเทศต่อไป  อีกทั้งต้องการย้ำเตือนคนยุคใหม่อย่าดูแคลนสิ่งที่มีมาแต่อดีต ของเก่าหรือสถาบันดั้งเดิมไม่ใช่ของล้าสมัย และของใหม่หรือสถาบันใหม่ ไม่ใช่เป็นสิ่งนำสมัยและใช้ได้ดีเสมอไป

สำหรับเนื้อหาในหนังสือเล่มดังกล่าว นำเสนอเป็นสองส่วน เริ่มจากการอธิบายความชอบธรรมของพระมหากษัตริย์ไทย พระมหากษัตริย์ไทยกับความเป็นไทย 7 ประการ  ส่วนที่ 2 จะพูดถึงความพิเศษของสถาบันพระมหากษัตริย์ไทยยุคราชวงศ์จักรี ที่ได้มีการปรับตัวให้เข้ากับยุคสมัยมาตลอด  พาให้บ้านเมืองเจริญก้าวหน้า รับสิ่งใหม่ โดยที่ยังรักษาของดีของเดิมไว้ได้ ทำให้ประเทศไทยเป็นประเทศที่พิเศษที่ถึงแม้จะพัฒนาก้าวหน้าอย่างต่อเนื่องแต่ก็ยังสามารถรักษาจิตวิญญาณแห่งอดีตไว้ได้อย่างสมดุล ดังจะเห็นได้ในตลอดระยะเวลา 70 ปีแห่งครองราชย์ของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศรมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช  บรมนาถบพิตร ผู้ทรงเป็น “กษัตริย์นักพัฒนา” ที่ได้รับการยกย่องจากทั่วโลก

“พระมหากษัตริย์กับความเป็นไทย” จัดพิมพ์โดยมูลนิธิสถาบันสร้างสรรค์ปัญญาสาธารณะ หนังสือดีมีคุณค่าอีกเล่มที่คนไทยควรได้อ่าน