ในที่สุด ปลายเดือน ธ.ค.2563 “ศาลอาญา” ทยอยอ่านคำพิพากษาคดีตกค้างจากยุค “คณะรักษาความสงบแห่งชาติ-คสช.” จำนวนหนึ่งแล้ว ที่ก่อนหน้านั้น คสช.จัดนิติสงครามให้กับนักการเมือง นักเคลื่อนไหวทางการเมือง ซึ่งออกมาต่อต้านการยึดอำนาจ ใช้อำนาจ และครองอำนาจของรัฐบาล คสช.ที่มาจากการรัฐประหารในปี 2557 โดยไม่เพียงแต่โดนข้อหาขัดคำสั่งห้ามชุมนุมทางการเมืองเท่านั้น บางรายโดนข้อหายุยงปลุกปั่นฯ ตาม ป.อาญา มาตรา 116 ด้วย นอกจากนี้ยังรวมถึงคดีหมิ่นเบื้องสูงตาม ป.อาญา มาตรา 112 และคดีที่เกี่ยวข้องกับการใช้อาวุธโจมตีสถานที่ราชการ เช่น คดีปาระเบิดศาลอาญา จัดเป็นคดีความมั่นคง พร้อมให้คดีเหล่านี้ถูกพิจารณาในศาลทหารตามคำสั่ง คสช. ทั้งที่จำเลยเป็นพลเรือน

            ภายหลังจากที่คำสั่ง คสช. นำพาพลเรือนขึ้นศาลทหารหลายคดี จนเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์มายาวนาน ต่อมาได้มีการผ่อนคลายอำนาจลง “พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา” นายกรัฐมนตรีและหัวหน้า คสช.ขณะนั้น ใช้อำนาจตามรัฐธรรมนูญชั่วคราว มาตรา 44 ออกคำสั่งหัวหน้า คสช. ที่ 9/2562 ลงวันที่ 9 ก.ค.2562 ให้โอนย้ายคดีในความผิดบางประเภทที่ คสช.เคยประกาศให้อยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลทหาร ให้ไปอยู่ในอำนาจของศาลพลเรือน โดยไม่กระทบกระเทือนถึงกระบวนพิจารณาใดๆ ที่ได้กระทำไปแล้วในศาลทหาร ทำให้คดีเหล่านี้ถูกโอนมายังศาลอาญาพิจารณาต่อ และเริ่มมีคำพิพากษาออกมา

            เดือน ธ.ค.2563 คดีที่ถูกโอนจากศาลทหารสู่ศาลอาญาแล้วมีผลคำพิพากษาออกมา ในส่วนจำเลยซึ่งเป็นบุคคลทั่วไป มีอาทิ เมื่อวันที่ 16 ธ.ค.2563 ศาลพิพากษายกฟ้อง “พันธ์ศักดิ์ ศรีเทพ” แกนนำกลุ่มพลเมืองโต้กลับ บิดาของ “น้องเฌอ-สมาพันธ์ ศรีเทพ” ผู้เสียชีวิตในเหตุการณ์การสลายการชุมนุมปี 2553 โดยพันธ์ศักดิ์ถูกดำเนินคดีจากกรณีจัดกิจกรรมพลเมืองรุกเดินในปี 2558 แล้วถูกฟ้องตาม ป.อาญา มาตรา 116 และเมื่อวันที่ 22 ธ.ค.2563 ศาลพิพากษายกฟ้อง “พัฒน์นรี ชาญกิจ” มารดาของ “จ่านิว-สิรวิชญ์ เสรีธิวัฒน์” อดีตแกนนำกลุ่มคนอยากเลือกตั้ง ในข้อหาตาม ป.อาญา มาตรา 112 จากกรณีตอบแช้ต เพื่อนทางเฟซบุ๊กที่ส่งข้อความหมิ่นเบื้องสูงมา โดยตอบด้วยคำว่า “จ้า” เพียงคำเดียว กลับถูกดำเนินคดีในยุค คสช. ทำให้สังคมตั้งข้อสงสัยว่าเกี่ยวข้องกับการที่ลูกชายของเธอเคลื่อนไหวต่อต้าน คสช.หรือไม่

            วันเดียวกัน 22 ธ.ค.นั้น คดีของจำเลยที่เป็นนักการเมืองรุ่นใหญ่ ถูกดำเนินคดีในยุค คสช. แล้วโอนจากศาลทหารมาศาลอาญาก็มีคำพิพากษาออกมาเช่นกัน โดยศาลพิพากษายกฟ้อง “จาตุรนต์ ฉายแสง” อดีตประธานยุทธศาสตร์พรรคไทยรักษาชาติ และอดีตแกนนำพรรคเพื่อไทย จากกรณีแถลงข่าวต่อสื่อมวลชนในวันที่ 27 พ.ค.2557 ต่อต้านการเข้าควบคุมอำนาจของ คสช. แล้วต่อมาถูกฟ้องตาม ป.อาญา มาตรา 116

            หลังศาลยกฟ้องแล้ว ระดับ “จาตุรนต์” ไม่ธรรมดา โดยให้สัมภาษณ์สื่อมวลชนถึงคดีลักษณะนี้ เป็นการใช้กฎหมายตามใจชอบเพื่อปิดปากผู้ที่เห็นต่าง สร้างความเดือดร้อน เป็นภาระต่อนักศึกษาและประชาชนหลายร้อยคนในช่วง 5-6 ปีที่ผ่านมา จนกระทั่งถึงวันนี้จึงมีความจำเป็นที่จะต้องปรับปรุงกฎหมาย ระเบียบ หลักเกณฑ์การดำเนินคดีที่เกี่ยวกับความมั่นคงเสียใหม่ ซึ่งเขาเผยถึงการเตรียมร้องต่อ “อัยการสูงสุด” ให้พิจารณาถอนฟ้องคดีนี้ ถ้าถอนแล้วก็จะไม่มีการอุทธรณ์อีกต่อไป และขอเสนอต่ออัยการสูงสุดให้พิจารณากำหนดหลักเกณฑ์เกี่ยวกับการดำเนินคดีที่โอนจากศาลทหารมา อัยการจะต้องใช้ดุลพินิจตรวจสอบอย่างถี่ถ้วน เพื่อให้ความเป็นธรรมแก่จำเลย

            เมื่อเราย้อนไปดูที่ผ่านมา รัฐบาล “พล.อ.ประยุทธ์” สมัย คสช. จนถึงสมัยเลือกตั้ง ข้อหายอดฮิตที่ใช้กับแกนนำฝ่ายต่อต้านรัฐบาลก็คือ ยุยงปลุกปั่นฯ ตาม ป.อาญา มาตรา 116 ไม่ต่างกันนัก เช่นเดียวกับที่แกนนำกลุ่มคนอยากเลือกตั้งเคยถูกฟ้อง และศาลพิพากษายกฟ้องมาแล้วในคดีชุด RDN50 กรณีชุมนุมถนนราชดำเนิน จะสังเกตได้ว่า ในที่สุดมาตรา 116 อันเป็นภาระให้นักการเมือง นักเคลื่อนไหวต่อต้าน คสช. ต้องเดินขึ้นโรงพัก สำนักงานอัยการและศาลเรื่อยมานั้น คดีจำนวนมากได้ลงเอยที่ศาลยกฟ้อง แต่ดูเหมือนว่าการใช้มาตรา 116 ของเจ้าหน้าที่ตำรวจที่มีต่อฝ่ายต่อต้านรัฐบาลในปัจจุบันก็ยังคงดำเนินอยู่ต่อไปในหลายคดี

            การตั้งเป้าหมายของ “จาตุรนต์” เตรียมร้องเรียนต่ออัยการสูงสุดและหน่วยงานอื่นในเรื่องนี้ จะเป็นจุดเริ่มต้นในการตอบโต้นิติสงครามได้หรือไม่ มากน้อยเพียงใด ซึ่งมีคำพิพากษาหลายคดีที่ออกมายกฟ้องแล้วเป็นบรรทัดฐาน และยังมีคำพิพากษาคดีที่จะทยอยออกมาเพิ่มอีก เช่น ในวันที่ 25 ธ.ค.2563 ศาลอาญากรุงเทพใต้ นัดอ่านคำพิพากษาคดีแกนนำกลุ่มคนอยากเลือกตั้งอีกสำนวนในชุด MBK39 กรณีชุมนุมสกายวอล์กหน้าห้าง MBK ที่ต้องรอติดตาม หลังคนอยากเลือกตั้งได้รับชัยชนะยกฟ้องคดี RDN50 ที่ผ่านมา อันเป็นการรับรองว่า สิทธิเสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบปราศจากอาวุธต้องทำได้ตามรัฐธรรมนูญ.

นายชาติสังคม