เป็นข่าวฮือฮาไปทั่วโลก เมื่ออยู่ดีๆ รัฐบาลจีนก็สั่งระงับการเข้าตลาดหลักทรัพย์ของ Ant Group ภายใต้การนำของแจ็ก หม่า

                กลายเป็นกรณี “เชือดไก่ให้ลิงดู” อย่างน่าตื่นตาตื่นใจ

                วิพากษ์กันอย่างกว้างขวางว่ารัฐบาลจีนเห็นว่าอิทธิพลของ “เจ้าสัวจีน” ทั้งหลายชักจะกว้างขวางใหญ่โตไปแล้ว ต้องตีกรอบเสียใหม่ให้คนทั้งประเทศได้รับรู้และปรับตัวให้กลับมาอยู่กับร่องกับรอย

                เรื่องนี้มีที่มาที่ไป

                24 ตุลาคมที่ผ่านมา แจ็ก หม่า ขึ้นเวทีวิจารณ์ระบบการธนาคารของจีนอย่างร้อนแรง

                แกบอกตอนหนึ่งว่า

                “เราไม่ควรใช้วิธีบริหารจัดการสถานีรถไฟเพื่อจัดระเบียบสนามบิน เราไม่สามารถใช้วิธีการในอดีตเพื่อควบคุมอนาคต...เกมในอนาคตเป็นเรื่องของนวัตกรรม ไม่ใช่แค่ทักษะด้านการจัดการ”

                ก็ถูกของแกนะ

                ถ้าเป็นการพูดจาแบบนี้ในเวทีระหว่างประเทศที่เขาทำบ่อยๆ ในอดีต ก็อาจถือเป็นเรื่องที่นักธุรกิจจีนระดับโลกสอนสั่งคนอื่นในประเทศอื่น

                แต่นี่คือการปราศรัยที่บ้านต่อหน้าผู้หลักผู้ใหญ่มากหน้าหลายตา

                แจ็ก หม่า ยังเจาะลงตรงเจ้าหน้าที่รัฐของจีนอย่างไม่เกรงใจด้วย

                แกพูดถึงเงื่อนไขในการกำกับดูแลด้านการธนาคารที่ออกโดย Basel Committee on Banking Supervision ด้วยว่าเป็น “สมาคมคนชรา”

                และเรียกธนาคารพาณิชย์ทั้งหลายว่าไม่ได้ทำอะไรมากมาย ไม่ต่างอะไรกับ “โรงจำนำ”

                แรงส์!

                จังหวะของการกล่าวถ้อยคำวิพากษ์ของแจ็ก หม่า วันนั้นเกิดขึ้นเพียงไม่ถึง 2 สัปดาห์ ก่อนที่ Ant Group ของแกจะขายหุ้นครั้งแรกแก่บุคคลทั่วไป (IPO)

                ก่อนนั้นไม่กี่วัน แจ็กและผู้บริหารของบริษัทนี้ได้รับเชิญจากคณะกรรมการกำกับดูแลตลาดหลักทรัพย์จีนและธนาคารแห่งชาติเข้าพบ

                พูดจาอะไรกันอย่างไรไม่มีใครรู้ เพราะทุกคนเงียบหมด

                แต่ต่อมาเพียงหนึ่งวันก็เกิดคำประกาศช็อกโลก

                นั่นคือตลาดหลักทรัพย์เซี่ยงไฮ้สั่งระงับการเปิด IPO มูลค่า 34,500 ล้านเหรียญสหรัฐของ Ant Group

                เม็ดเงินที่คาดว่าจะสูงถึงกว่า 1 ล้านล้านบาท และจะเป็น IPO ที่ใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยมีมาก็มีอันต้องอันตรธานหายไปต่อหน้าต่อตา

                เหตุผลที่ทางการให้สำหรับคำสั่งฟ้าผ่าค่อนข้างจะกำกวม

                แต่ทันใดนั้นก็มีแนวทางวิเคราะห์จากสื่อตะวันตกว่าคงจะโยงกับวาทะของแจ็ก หม่า วันนั้นไม่มากก็น้อย

                เพราะในงานวันนั้นคนที่นั่งฟังอยู่มีเจ้าหน้าที่ระดับสูงของจีนอยู่หลายคนด้วยกัน

                ไม่ว่าจะเป็นหวัง ฉีซาน อดีตมือปราบคอร์รัปชันและมือขวาของประธานาธิบดีสี จิ้นผิง

                อี้ กัง ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศจีน

                หรือ โจว เจียอี๋ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง

                เดาได้ไม่ยากว่าท่านเหล่านั้นซึ่งล้วนเกี่ยวข้องกับการกำกับดูแลตลาดหุ้นและการเงินการทองของจีนทั้งนั้นคงจะรู้สึกว่า แจ็ก หม่า ดูเหมือนจะไม่มีความเกรงอกเกรงใจผู้หลักผู้ใหญ่อย่างที่ควรจะเป็นเสียแล้วหรืออย่างไร

                หรือนั่นเป็นฟางเส้นสุดท้าย คงจะมีเรื่องราวอะไรกันมาก่อนหน้านี้ที่ผู้นำจีนในแวดวงบริการนโยบายการเงินรู้สึกว่า แจ็ก  หม่า “กร่าง” ล้ำเส้นไปแล้ว

                ใครเป็นคนสั่งให้เบรก IPO ของ Ant Group ไม่มีการบอกกล่าวอย่างเป็นทางการ

                แต่สื่อตะวันตกอย่าง Wall Street Journal ก็ไม่ลังเลที่จะสรุปว่าการตัดสินใจใหญ่อย่างนี้คงจะหนีไม่พ้นต้องเป็นคำสั่งจากท่านประธานาธิบดีสี จิ้นผิง เป็นแน่แท้

                แต่ไม่มีใครกล้าฟันธงว่าเป็นเช่นนั้นหรือไม่

                ก.ล.ต.ของจีนบอกว่าได้รวบรวมรายละเอียดของธุรกรรมของ Ant Group ที่ใช้แพลตฟอร์มการเงินดิจิทัลอย่าง Huabei ซึ่งก็คือเครดิตการ์ดเสมือนจริง

                เป็นเครื่องมือดิจิทัลใหม่ที่ใช้กระตุ้นให้ชนชั้นกลาง, คนจนและคนรุ่นใหม่ใช้เงินอย่างคล่องตัว

                น่ากลัวว่าจะเป็นการทำให้ชาวบ้านก่อหนี้เพิ่มขึ้นอย่างน่ากังวล

                เหตุผลทางการที่ระงับ IPO ครั้งใหญ่ที่สุดในโลกก็ถูกโยงไปถึงความกังวลเรื่องนี้

                ทั้งๆ ที่หากเป็นเช่นนั้นจริงก็ไม่น่าจะต้องสั่งการอย่างฉุกละหุกอย่างที่เห็นกัน

                ทำไมแจ็ก หม่า ที่เคยเป็นที่รักใคร่ของท่านผู้นำจีนจึงกลายเป็นเจ้าสัวผู้มีปัญหาขึ้นมาฉับพลัน?

                เหตุผลทางการจะเป็นอย่างไรยังต้องสืบเสาะกัน

                แต่ที่แน่ๆ ก็คือผลจากเรื่องนี้ทำให้ราคาหุ้นของ Alibaba ร่วงเป็นระนาว

                หุ้นของอาลีบาบาในฮ่องกงดิ่งลง 9.6% หลังจากหุ้นในตลาดหลักทรัพย์นิวยอร์กร่วง 8.1% หลังวันประกาศระงับ IPO ของ Ant Group

                เพียงแค่ 2 วัน Alibaba สูญเงินไปถึง 336,000 แสนล้านเหรียญสหรัฐ จากคลื่นกระแทก 2 ระลอก

                ว่ากันว่าเพื่อไม่ให้ถูกมองว่า “เลือกปฏิบัติ” ทางการจีนไม่เพียงแต่เรียกแจ็ก หม่า เข้าพบเท่านั้น แต่ยังมีการยังส่งสัญญาณเตือนไปยังบรรดามหาเศรษฐีคนอื่นด้วย

                ไม่ว่าจะเป็นเจ้าของ Tencent, ByteDance และบริษัทเทคโนโลยีเจ้าใหญ่อีก 24 แห่ง

                ไม่ต้องแปลกใจว่าผู้นำจีนเริ่มจะมีความห่วงว่าธุรกิจเอกชน โดยเฉพาะที่ใช้เทคโนโลยีอย่างทันสมัยอย่าง Ant Group นั้นสามารถเข้าไปอยู่ในทุกแง่มุมเรื่องการเงินของชาวจีนเป็นร้อยๆ ล้านคน

                เพราะกลุ่มเครือข่ายของอาลีบาบาและธุรกิจคู่แข่งนั้นมีช่องทางการจ่ายเงิน, การปล่อยเงินกู้ให้รายย่อย, ผลิตภัณฑ์จัดการความมั่งคั่ง ตลอดจนบริการประกันชีวิตอย่างกว้างขวาง

                ถึงจุดที่พรรคคอมมิวนิสต์จีนเริ่มจะหวั่นเกรงถึงเสถียรภาพของสังคมและของตนเองเมื่ออิทธิฤทธิ์ของ digital disruption มากระทบถึงฐานอำนาจของตนอย่างจัง

                และเมื่อแจ็ก หม่า วิพากษ์ผู้บริหารระดับชาติทางด้านการเงินอย่างตรงไปตรงมาในลักษณะที่ไม่เคยได้พบได้เห็นได้ยินมาก่อน ก็ได้เวลา “สั่งสอน” ให้เข็ดหลาบก่อนจะสายเกินแก้!.