ช่วง 8 เดือนของการระบาดโรคโควิด-19 ทุกคนรู้ดีว่าการใส่หน้ากากอนามัยสามารถช่วยหยุดการแพร่กระจายของไวรัสร้ายดังกล่าวได้ ที่สำคัญการสวมอุปกรณ์ดังกล่าว ยังช่วยปกป้องทั้งตัวคุณเองและคนอื่นไปในคราวเดียวกัน ที่สำคัญยังป้องกันเพื่อไม่ให้คุณเอามือที่สัมผัสเชื้อโรคไปแตะที่หน้าของตัวเองอีกด้วย

ล่าสุด “โจเซฟ จีอัลเลน” ผู้อำนวยการโครงการอาคารเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม จากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด เผยว่า “แต่ละคนนั้นมักสวมหน้ากากอนามัยเพื่อป้องกันเชื้อโรค โดยที่สวมใส่อุปกรณ์ดังกล่าวอย่างไม่ถูกต้อง นั่นจึงทำให้ประสิทธิภาพของแมสก์ปิดหน้า ทำงานได้ลดน้อยลง โดยเฉพาะการป้องกันโรคโควิด-19"

สิ่งที่เกิดขึ้นนั้นสะท้อนให้เห็นว่า ปัจจุบันมีหน้ากากอนามัยวางจำหน่ายในท้องตลาดมากมาย ทั้งแบบที่ได้มาตรฐานและแบบโฮมเมด กระทั่งหน้ากากอนามัยป้องกันฝุ่นละอองอย่าง N95 แต่สิ่งสำคัญคือการที่ผู้บริโภคจะต้องทำความเข้าใจว่า การที่เราใส่หน้ากากอนามัยนั้น จะช่วยหยุดการแพร่กระจายของเชื้อไวรัสดังกล่าวได้อย่างไรเป็นเรื่องที่สำคัญ และที่สำคัญอะไรเป็นสาเหตุที่ทำให้อุปกรณ์ป้องกันเชื้อโรคของคุณทำงานได้ลดน้อยลงกว่าที่ควรจะเป็น อีกทั้งปัญหาใหญ่ของการใช้หน้ากากอนามัยนั้นคืออะไร ดังนั้น การให้ความใส่ใจเกี่ยวกับความสามารถในการใช้งานของหน้ากากอนามัยแต่ละชนิด รวมถึงค่าใช้จ่ายที่คุณต้องเสียไป จากการเลือกหน้ากากอนามัยที่ไม่ได้มาตรฐาน จึงเป็นสิ่งที่จำเป็น ข้อมูลข้างล่างต่อไปนี้ เป็นสิ่งที่เราต้องเรียนรู้และหาข้อมูลเกี่ยวกับแมสก์ที่คุณใช้

เริ่มจากเป้าหมายของหน้ากากอนามัย ในการดักจับอนุภาคหรือเชื้อโรคในอากาศ ซึ่งตามที่กลุ่มนักวิทยาศาสตร์ได้ทำการทดสอบ พบว่า “เส้นใยของวัสดุของหน้ากากของคุณที่ทำจากผ้าฝ้าย ซึ่งเป็นเส้นใยจากธรรมชาติ ในขณะที่เชื้อโรคต่างๆ นั้นก็มักจะล่องลอยไปตามอากาศ ดังนั้น สิ่งที่หลายคนสงสัยคือการที่หน้ากากอนามัยซึ่งทำจากผ้าฝ้าย ซึ่งเป็นเส้นใยธรรมชาตินั้น จะสามารถดักจับเชื้อโรคหรือเชื้อไวรัสได้ดีเพียงใด ก็ยังเป็นสิ่งที่ต้องหาคำตอบ และข้อมูลเกี่ยวกับข้อกำหนดของอุปกรณ์ป้องกันเชื้อโรค ซึ่งรวมถึงหน้ากากอนามัย ได้ออกมาระบุว่า อย่างไรก็ตามคุณควรสวมแมสก์ไปในสถานที่ ซึ่งมีคนพลุกพล่าน

นอกจากนี้ผู้บริโภคควรทำความเข้าใจว่า เหล่าบรรดาอนุภาคหรือเชื้อโรคต่างๆ นั้น มักจะถูกจับได้ยากกว่าฝุ่นละออง แต่นักวิทยาศาสตร์ผู้วิจัยข้างต้นได้ระบุว่า “อันที่จริงแล้วเชื้อไวรัสโควิด-19 นั้น มีลักษณะอนุภาคค่อนข้างใหญ่ ซึ่งหน้ากากอนามัยผ้าฝ้ายสามารถดักจับได้ง่าย เพราะมันจะพุ่งตรงเข้าไปติดที่เส้นใยของแมสก์ที่เราสวมใส่ และติดค้างอยู่ที่เส้นใยผ้า เวลาที่อากาศพัดพาเชื้อไวรัสร้ายเหล่านี้ไปสัมผัสหน้ากากอนามัยที่สวมใส่อยู่ หรือแม้แต่อนุภาคของเชื้อโรคอื่นๆ ที่มีขนาดเล็ก ก็จะถูกเส้นใยผ้าฝ้ายดักจับเอาไว้ ในลักษณะคล้ายกับเชื้อไวรัสโควิด-19 แต่ด้วยความเล็กของตัวเชื้อโรค บางครั้งเชื้อไวรัสขนาดเล็กก็อาจจะมีหลุดลอดจากการติดค้างอยู่ที่เส้นใยผ้าฝ้ายอยู่บ้าง”

ทั้งนี้เชื้อไวรัสที่อนุภาพขนาดกลาง ถือเป็นสิ่งที่หน้ากากอนามัยรับมือได้ยากที่สุด โดยเฉพาะการป้องกันไม่ให้เข้าไป หรือขับให้ออกจากแนวป้องกันของหน้ากากอนามัย ซึ่งสาเหตุที่ทำให้อนุภาคขนาดกลางรับมือได้ยากนั้น เนื่องจากเชื้อโรคที่ไซส์ขนาดกลางนั้นจะปลิวไปตามแรงดันของอากาศ จากนั้นก็จะบิดม้วนตัว และหมุนรอบเส้นใยผ้าฝ้ายที่ใช้ทำหน้ากากอนามัย นั่นจึงทำให้เส้นใยผ้าฝ้ายดักจับเชื้อโรคขนาดกลางได้ยาก หรือได้น้อยลงนั่นเอง

จากข้อมูลข้างต้นระบุว่า หน้ากากอนามัย N95s มีประสิทธิภาพสูงสุด และผู้เชี่ยวชาญด้านหน้ากากอนามัยก็ได้ออกมาลงมติเป็นเอกฉันท์ ว่าหน้ากากดังกล่าวสามารถปกป้องเชื้อโรค และเชื้อไวรัสได้ดีที่สุดในบรรดาหน้ากากทุกชนิด เนื่องจากมันสามารถดักจับเชื้อไวรัสโควิด-19 ที่มีไซส์ขนาดกลางและขนาดใหญ่ ได้มากกว่าหน้ากากชนิดอื่นๆ อีกทั้งหน้ากากอนามัย N95s นั้น ทำขึ้นจากเส้นใยสังเคราะห์ ที่ออกแบบให้มีลักษณะโค้งงุ้มและหนาแน่น นั่นจึงทำให้เหล่าบรรดาเชื้อโรคต่างๆ ผ่านหน้ากากอนามัยเพื่อเข้าสู่ร่างกายได้ค่อนข้างยาก อีกทั้งยังเป็นหน้ากากอนามัยชนิดเดียวที่มีประจุไฟฟ้าสถิต ที่สามารถดึงและดักจับอนุภาคเชื้อโรคและเชื้อไวรัสได้เป็นอย่างดี 

ขณะที่การศึกษาในเดือนเมษายนปี 2020 ได้พิจารณาถึงประสิทธิภาพในการใช้วัสดุที่เป็นตัวกรองในหน้ากากชนิดต่างๆ นักวิจัยพบว่าโดยทั่วไปผ้าชีฟองและผ้าสักหลาดให้การกรองอนุภาค หรือเชื้อโรคทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่ได้ค่อนข้างดี (ผ้าทั้งสองชนิดสามารถดักจับเชื้อโรคที่เกิดจากของเหลวในร่างกายได้ถึงร้อยละ 50 %) ขณะที่ผ้าซาตินและผ้าไหมสังเคราะห์ ถือว่าไม่มีประสิทธิภาพในการใช้ทำเป็นแผ่นกรองในหน้ากากอนามัย เพราะสามารถดักจับอนุภาคของเชื้อโรคได้น้อยกว่าร้อยละ 30 เปอร์เซ็นต์.