ผ่านพ้นไปแล้วสำหรับกิจกรรมราษฎร ภายใต้โปรเจ็กต์ ‘ราษฎรสาส์น’ เมื่อวันที่ 8 ส.ค. บริเวณอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย ก่อนที่จะเคลื่อนขบวนไปยังสำนักพระราชวัง สนามหลวง แต่ไปสุดทางเพียงแค่หน้าศาลฎีกา ติดกับศาลหลักเมือง อันเนื่องจากแนวสกัดจากตำรวจ รั้วลวดหนาว รถเมล์ ขสมก. รถตู้ตำรวจ เป็นด่านสำคัญ ไม่ให้เข้าไปยังเขตพระราชฐาน

                รูปแบบการชุมนุมใหญ่แตกต่างจากชุมนุมย่อยดาวกระจาย ที่จะโหมโรงผ่านเฟซบุ๊ก ทวิตเตอร์ ให้เตรียมตัวเพียงไม่กี่ชั่วโมงตามแนวรถไฟฟ้า พอถึงเวลานัดหมายชุมนุมในจุดจุดนั้นทันที ดั่งจะเห็นการนัดหมาย ให้มวลชนไปชุมนุมที่แยกราชประสงค์ แยกปทุมวัน อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ เป็นต้น

                 เนื่องจากการชุมนุมใหญ่จะมีการป่าวประกาศล่วงหน้าว่าจะชุมนุมพื้นที่ใด อย่างครั้งนี้มีการบอกล่วงหน้าหลายวันว่า 8 พ.ย.จะชุมนุมที่อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย เป็นเหตุให้ แผงค้า ผู้ค้าเคลื่อนที่เร็วที่ไปตามการชุมนุมทุกม็อบ ทุกสมัย ไปจับจองพื้นที่กันก่อนล่วงหน้า

                จุดผู้ชุมนุมถูกแบ่งเป็น 2 ซีกถนน ฝั่งโรงเรียนสตรีวิทยา หน้าร้านแมคโดนัลด์ ราษฎร จับจองเป็นลานกิจกรรม อีกฝั่งหน้าร้านเมธาวลัย ศรแดง ถนนดินสอ แนวร่วมปกป้องสถาบัน คนเสื้อเหลือง จับจองพื้นที่ สังเกตการณ์ โดยมีตำรวจตั้งแนวสกัดระหว่างถนน ป้องกันไม่ให้ 2 กลุ่มปะทะกัน แต่ในแต่ละช่วงเวลามีการปะทะคารม แสดงออกนำไปสู่การยั่วยุ ต่างแสดงออกในจุดยืนที่เชื่อ ศรัทธา อยู่ตลอดเวลา แต่ไม่มีเหตุอะไรร้ายแรง 

                เป็นการวอร์มเครื่อง ก่อนถึงเวลานัดหมายลงถนนใหญ่ตั้งแต่เวลา 16.00 น.

                เวทีไฮปาร์กฝั่งแมคโดนัลด์ถูกดัดแปลงให้มีเครื่องเสียงขนาดย่อม ใครใคร่ไปพูดก็พูด มีหลากหลายประเด็น มีทั้งเนื้อหา หากลบเอาคำหยาบคาย ด่าทอออกไป มองไปถึงแก่นเนื้อหาอย่าง ‘ปฏิรูปการศึกษา’ ถือเป็นวาระใหญ่ที่น่าชื่นชม ในวันนี้ทั้งฝ่ายผู้ชุมนุม ฝ่ายผู้มีอำนาจ ต่างเห็นพ้อง ต้องปฏิรูปเช่นกัน เพียงแต่ยังหาจุดร่วมระหว่างกันไม่ได้ เพื่อนำไปสู่ การปฏิรูปอย่างเป็นรูปธรรมอันจับต้องได้ 

                ส่วนป้ายผ้า ป้ายข้อความ ถูกเขียนด้วยลายมือตัวเองบ้าง ตัวพิมพ์บ้าง บนขนาดถือพอดีมือ ตามแต่ใครจะนิยมให้ความสำคัญกับเรื่องอะไรเป็นพิเศษ ถือเป็นความรู้สึก สะท้อนถึงความต้องการลึกๆ ภายในของคนผู้นั้น 

                เวทีการแสดงออกมีหลากหลาย เวทีแหล่งชม ช็อป ชิม ก็มีไม่น้อย ผู้คนบางส่วนกระจัดกระจาย บ้างไปใช้สิทธิ์คนละครึ่งตามร้านอาหารชื่อดังที่เข้าร่วมโครงการ แถวศาลาว่าการ กทม. ถนนดินสอ เมื่อท้องอิ่มก็ชวนกันสาวเท้าเข้ามาร่วมชุมนุม มาแสดงออกทางการเมือง แล้วก็ได้เวลา แชะ แชร์ เช็ก แท็กพรรคพวกในโลกออนไลน์   

                ในส่วนของพ่อค้าแม่ค้า ไปจนถึงกลุ่ม CIA ตามที่ผู้ร่วมชุมนุมมอบสมญาณามให้ร้านลูกชิ้นทอดเคลื่อนที่เร็ว มักไปปักหลักจับจองพื้นที่ขายของก่อนผู้ชุมนุมจะมาถึง ไม่ได้มีเพียง CIA อย่างเดียว เมื่อรู้วันเวลา สถานที่แน่ชัด จึงนัดกันมาจับจองพื้นที่ทำเลทองฝั่งที่ผู้คนสัญจรมาก โดยเฉพาะฟุตบาทตั้งแต่หน้าร้านแมคโดนัลด์ ยาวไปจนถึงจุดตัดแยกเข้าถนนข้าวสาร อุดมไปด้วยร้านรวงต่างๆ ที่งานนี้มี แม่ยก พ่อยก ซื้อของแจกก็มีมาก

                ของฟรี คนเข้าคิวรอมีตั้งแต่ มะพร้าวน้ำหอม ขนมเบื้อง รถน้ำเปล่า น้ำส้ม ที่บางคนลงทุนเหมาให้ไปแจกกับผู้มาร่วมชุมนุม ไปจนถึง กุ้งเผา อาหารทะเลสด ที่ลงทุนเหมากันมาเป็นร้อยกิโล สร้างความคึกคักให้ผู้มาร่วมชุมนุมต่อแถวเข้าคิวรอรับกันอย่างเนืองแน่น 

                เช่นเดียวกับร้านค้า แผงค้าปกติ ที่มีตั้งแต่ ร้านขายหอยทอด ร้านก๋วยเตี๋ยว ร้านข้าวไข่เจียว ผัดกะเพรา ร้านของทอด ลูกชิ้นทอด หมูทอด ไก่ทอด ข้าวเหนียว ปลาหมึกปิ้ง ไส้กรอก ขนมจีบ ซาลาเปา รถเข็นขายผลไม้ เครื่องดื่มนานาชนิด ไอศกรีม ร้านขายเสื้อผ้า ผ้าโพกหัว เข็มกลัด หมวก ที่สกรีนถ้อยคำ วลี ประโยคเด็ดยอดฮิตของการชุมนุม 

                ข้ามมาอีกฝั่ง ฟุตบาทแถวแยกคอกวัว ก็ได้เห็นร้านค้า แผงค้า แทบจะไม่ต่างกัน เพียงแต่อาจจะบางตากว่านิด เดินไปถึงแผงค้าสลากกินแบ่งรัฐบาลแยกคอกวัว ก็พอได้เห็นผู้มาร่วมชุมนุมต่างมุงดู เล็งตัวเลขที่ชื่นชอบเช่นกัน แต่บางคนก็หยิบไม่ลง เพราะเป็นแผงลอตเตอรี่รวมชุด 2 ใบ 5 ใบ 10 ใบ 15 ใบ ก็มี และแม้อาจจะมีใบเดี่ยวบ้าง 

                ระหว่างประชาธิปไตยที่แท้จริง การปฏิรูปที่เหล่าผู้ชุมนุมถวิลหา กับสลากกินแบ่งรัฐบาล ทุกแผง ทุกงวด ทุกใบ ใบละ 80 บาท จะได้เห็น ‘สิ่งใดก่อนกัน’ 

                ไม่ว่าอย่างไรถึงคราวการชุมนุม ไม่ว่าจะเป็นผู้มีจิตศรัทธานำของมาแจกก็อิ่มใจ ได้เป็นหนึ่งในผู้สนับสนุนหรือผู้ที่นำของมาค้าขาย ก็ใบหน้าเปื้อนยิ้มไม่ต่างกัน ขายดิบขายดีกันถ้วนหน้า แม้จะเป็นเพียงชั่วระยะเวลาไม่กี่ชั่วโมง แต่ก็ถือได้ว่า คุ้มค่า คุ้มแรง

                จวบจนได้เวลาเคลื่อนขบวน แม้จะล่าช้าไปกว่าเวลาปกติ และผู้ชุมนุมครั้งนี้แม้จะหนาตาเหมือนเดิม แต่ก็ไม่หนาแน่นเหมือนเก่า เหมือนการชุมนุมช่วงม็อบพีก ชุมนุมใหญ่เมื่อ 16 ส.ค. หรือ 19 ก.ย. จากที่นักเรียน นิสิต นักศึกษา กว่า 80 เปอร์เซ็นต์ แต่สำหรับการชุมนุมครั้งนี้ เปอร์เซ็นต์นั้นลดลง ถูกแบ่งไปให้แนวร่วมผู้รักประชาธิปไตย คนเสื้อแดง กลุ่มคนวัยทำงาน ผู้สูงวัย ที่เข้ามาร่วมชุมนุมด้วยเป็นจำนวนมาก

                กลุ่มราษฎรแม้จะสร้างปรากฏการณ์ใหม่ในการชุมนุมแบบม็อบดาวกระจาย ไม่ต้องแจ้งสถานที่นัดหมาย ไท่ชุมนุมนานนัก นัดพร้อมตามแนวรถไฟฟ้า พอถึงเวลานัดหมายก็เคลื่อนย้ายไปยังสถานที่เป้าหมาย เช่น ราชประสงค์ อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ แยกปทุมวัน กันได้อย่างปัจจุบันทันด่วน ที่นัดหมายไปแสดงพลัง อ่านข้อเรียกร้อง พอหอมปากหอมคอ ถึงช่วงเวลาหนึ่งก็แยกย้ายกันกลับบ้านใครบ้านมัน

                เจ้าหน้าที่ตำรวจกางตำรา ตั้งรับไม่ทัน การชุมนุมที่ไม่มีแกนนำ ไม่มีรถขยายเสียง ไม่แจ้งสถานที่ล่วงหน้านานนัก (สำหรับม็อบดาวกระจาย) การใช้ภาษามือ การใช้คำเฉพาะภาษาม็อบ ผ่านเครือข่ายออนไลน์ทรงพลัง เฟซบุ๊ก ไลน์ ทวิตเตอร์ เทเลแกรม สร้างความปั่นป่วนต่อผู้ตั้งรับไม่น้อย

                ในข้อดีก็มีเสีย ที่แนวร่วมราษฎรไม่สามารถปักหลักพักค้าง ชุมนุมลากยาวได้เหมือนกับการชุมนุมบางกลุ่มในอดีต แต่ไม่ว่าอย่างไร ในส่วนของรูปแบบการจัดขบวน การเคลื่อนไหว ยังมีช่องโหว่ตามประสาม็อบเสรีประชาธิปไตย  

                การเคลื่อนขบวนเมื่อวันที่ 8 พ.ย. จากอนุสาวรีย์ประชาธิปไตยไปยังสำนักพระราชวัง ที่เลยเวลาไปพอสมควร ย่างเข้าสู่เวลาพลบค่ำ หากเจอขบวนการไม่หวังดี จ้องป่วน สร้างสถานการณ์ ถูกแทรกซึมได้ง่าย ประกอบกับรูปขบวน กลายเป็นว่า ใครใคร่ทำอะไรก็ทำ ด่านหน้าควรจะเป็นกลุ่มการ์ดชุดล่วงหน้า ไปตั้งแถว วางแนวรอ กันพื้นที่ระยะประชิด คั่นกลางระหว่างเจ้าหน้าที่กับกลุ่มผู้ชุมนุมที่จะมาถึง 

                กลับกลายเป็นว่ารอบนี้ชุดล่วงหน้าเป็นเวทีกิจกรรม ลานสเกตบอร์ด โรลเลอร์เบลด กลุ่มศิลปินแรปล้อมวงที่กำลังจะคลอดเพลงใหม่มาทำเอ็มวี เปิดเพลงเสียงดังโดยที่ไม่ได้สนใจข้างหลัง กลุ่มแกนนำ ที่กำลังประกาศการขับเคลื่อนขบวนมวลชน

                ไม่เท่านั้น กลุ่มการ์ดปอกแขนสีเขียวกับกลุ่มอาชีวะ แม้มีจุดประสงค์เดียวกัน ดูแลรักษาความปลอดภัยผู้ร่วมชุมนุม ก็ต่างคนต่างทำหน้าที่ จะเดิน จะหยุด จะคล้องแขน จะวางแนว คอยดูตามเหตุเฉพาะหน้าเวลานั้นเป็นหลัก ซึ่งดูเหมือนผิดวิสัยของการชุมนุม ไม่เท่านั้นหลายคนยังไม่มีอุปกรณ์ป้องกัน เผชิญเหตุที่ดีพอ วิทยุสื่อสาร หมวก แว่นตา ปลอกแขน คนควบคุมสถานการณ์ เสื้อกันกระสุน เป็นต้น 

                พอมีเหตุก็ค่อยปฏิบัติตามสัญชาตญาณ ใครใคร่จะขว้างปา จะปีนเข้าไปในรถบัสที่ตำรวจวางเป็นแนวป้องกันก็ปีนไป นึกจะไปยืนบนรถตู้ก็ว่ากันไป จะไปยืนโบกธงก็ทำไป ล้วนเต็มไปด้วยเสรีชน อิสรภาพแห่งความคิด  

                คนสั่งการเคลื่อนไหว เคลื่อนขบวน เป็นใครก็ไม่รู้ รู้แค่เพียงทวิตเตอร์ เฟซบุ๊ก แล้วก็ว่าไปตามนั้น ไปเผชิญเหตุเอาเอง หากมีปัญหาก็อาศัยสัญชาตญาณแก้ไขกันเฉพาะหน้า หากเกิดสิ่งไม่ดีกับม็อบ ก็มาปั่น ขยายผลต่อในโลกออนไลน์ โยนความผิดให้ฝ่ายตรงข้าม มองผล ไม่ดูเหตุ ว่าก่อนเกิดนั้นมาจากอะไร  

                ม็อบเสรีประชาธิปไตยเต็มไปด้วยการแสดงออกอย่างกว้างขวาง ตามรูปแบบใครอยากจะทำอะไรก็ทำ ราษฎรก็ทำมาเกือบหมดทุกอย่างแล้ว เวทีไฮปาร์ก เวทีมินิคอนเสิร์ต เวทีละครล้อการเมือง ข้อเรียกร้องจากเรื่องการเมือง ไปถึงข้อเรียกร้องทะลุเพดาน ม็อบดาวกระจาย ม็อบชุมนุมใหญ่ เคลื่อนขบวนยื่นข้อเรียกร้อง เบิ้มๆ ก็หลายเบิ้มแล้ว เซอร์ไพรส์ก็หลายเซอร์ไพรส์แล้ว  

                ได้แต่ตามลุ้น รอบหน้า วันหน้านัดหมายกันใหม่ จะมีกิจกรรม กิมมิก จุดขายอะไร ที่ทำให้แนวร่วมร้อง ‘ว้าว’ หรือ ‘เฮ้อ’ ก็ยังไม่รู้เหมือนกัน!.