ใครมีชีวิตในยุคนี้ต้องถือว่าเป็นคนมีโชค...จะโชคดีหรือโชคร้ายก็แล้วแต่จะตีความเอง

                แต่อะไรที่ไม่เคยคิดว่าจะเห็นก็ได้เห็น อะไรที่เคยคิดว่าเป็นไปไม่ได้ก็เกิดขึ้นต่อหน้าต่อตา

                ยังไม่ทันที่ Covid-19 จะจางหายไปก็เกิดวิกฤติทับซ้อนขึ้นมา

                นั่นคือราคาน้ำมันดิบในตลาดล่วงหน้าของสหรัฐฯ ดิ่งนรก...ปิดราคาในตลาด West Texas  Intermediate (WTI) สำหรับวันสุดท้ายของสัญญาสำหรับเดือนพฤษภาคมที่ -35 ดอลลาร์ต่อบาร์เรล

                ใช่ครับติดลบนะครับ ไม่ใช่บวก!

                เป็นไปได้อย่างไร? จะเชื่อหรือไม่เชื่อก็เป็นไปแล้ว

                ต้องอุทานว่าเกิดจากท้องพ่อท้องแม่ก็ไม่เคยคิดว่าจะได้เห็นอะไรอย่างนี้

                ต้องอธิบายกันอย่างนี้

                การค้าน้ำมันดิบของโลกมีสองรูปแบบ

                หนึ่งคือทางด้านการเงิน

                อีกด้านคือตัวน้ำมันดิบเอง

                วิกฤติราคาที่ร่วงต่ำกว่า 0 ที่เราเห็นอยู่ขณะนี้ คือการค้ากันด้วยตัวเลขการเงินบนกระดาษที่เรียกว่า "ตลาดสัญญาล่วงหน้า" หรือ futures market contracts

                เมื่อวานเป็นวันปิดบัญชีประจำเดือนพฤษภาคมในตลาดซื้อขายน้ำมันล่วงหน้า

                ไม่ว่าคุณจะซื้อจะขายระยะสั้นหรือระยะยาวในตลาดล่วงหน้าก็ต้องมาปิดบัญชีวันนี้เพื่อเข้าสู่สัญญาล่วงหน้าของเดือนมิถุนายน

                ต้องเข้าใจว่าผู้ค้าน้ำมันดิบส่วนใหญ่ไม่ได้ต้องการจะซื้อขายตัวน้ำมันดิบจริงๆ

                เพียงต้องการซื้อขายทำกำไรบนกระดาษที่เป็นสัญญาล่วงหน้าเท่านั้น

                เขาเรียกน้ำมันบนกระดาษนี้ว่า financial crude หรือน้ำมันดิบการเงิน ไม่มีการส่งมอบน้ำมันดิบเป็นถังๆ หรือเป็นเรือน้ำมัน tanker กันอย่างที่เราอาจจะเข้าใจกัน

                ตามกติกาของตลาดซื้อขายล่วงหน้าเมื่อถึงวันกำหนดสิ้นเดือน คุณต้องตัดสินใจซื้อหรือขายเพื่อปิดบัญชี จะได้เห็นตัวเลขบรรทัดสุดท้ายว่ากำไรหรือขาดทุนเท่าไหร่อย่างไรก่อนจะก้าวเข้าสู่สัญญาในเดือนต่อไป

                อีกทางหนึ่งก็คือ คุณก็ต้องตกลงซื้อขายด้วยการนำส่งน้ำมันดิบจริงๆ

                แต่ความเป็นจริงวันนี้คือ มีการผลิตน้ำมันดิบของโลกล้นเกินความต้องการใช้มาก

                ทุกวันนี้ผลิตกันที่วันละประมาณ 70 ล้านบาร์เรล (หรือมากกว่านั้น) ต่อวัน

                แต่เพราะการระบาดของ Covid-19 การใช้น้ำมันทั่วโลกหดตัวลงอย่างรุนแรง ประมาณกันว่าปริมาณการใช้น้ำมันโลกวันนี้ต่ำกว่า 30 ล้านบาร์เรลต่อวันและยังมีแนวโน้มลดต่ำต่อเนื่อง

                น้ำมันล้นโลก!

                ด้วยเหตุนี้คนซื้อขายน้ำมันในตลาดล่วงหน้าจึงไม่มีใครต้องการจะปิดบัญชีด้วยการส่งมอบน้ำมันจริงๆ

                ด้วยเหตุนี้จึงมีการซื้อขายผ่านกระดาษกันต่อเพื่อปิดบัญชีประจำเดือน

                ทุกคนต้องการขายสัญญาล่วงหน้าทิ้ง

                ต่างคนต่างแข่งกันเสนอราคาต่ำไปเรื่อยๆ...จนถึงระดับที่ไม่เคยพบไม่เคยเห็นในประวัติศาสตร์โลก

                นั่นคือราคาติดลบ

                จุดหนึ่งต่ำสุดถึง -45 เหรียญต่อบาร์เรล

                หมายความว่าคุณจะขายน้ำมันให้ใคร คุณต้องแถมเงินให้เขาแล้ว!

                ที่ต้องแข่งกันตัดราคาบนกระดาษอย่างนี้ ก็เพื่อให้ใครก็ได้รับช่วงสัญญาน้ำมันล่วงหน้านี้ออกไปจากมือตัวเอง จะได้ไม่ต้องแสดงตัวเลขขาดทุนมโหฬาร

                ท้ายสุดตอนปิดตลาดล่วงหน้าที่สหรัฐฯ ราคาลดไป 35 เหรียญต่อบาร์เรล...ติดลบนะครับ ไม่ใช่บวก 35!

                มองภาพรวมแล้วยังไม่มีข่าวดีอะไรเลย

                เพราะการใช้น้ำมันของโลกวันนี้อยู่ที่ประมาณวันละ 35-40 ล้านบาร์เรลต่อวัน ขณะที่การผลิตรวมทั้งหมดยังอยู่ที่ 70 ล้าน

                ยังไงๆ ก็ไม่มีทางที่จะดันราคาขึ้นไปได้

                ทางออกมีสองทางคือ ลดการผลิตหรือเพิ่มความต้องการใช้

                แม้ซาอุฯ กับกลุ่มประเทศโอเปกและรัสเซียจะตกลงสงบศึกเรื่องสงครามราคา ด้วยการลดการผลิตประมาณวันละ 10 ล้านบาร์เรลโดยมีผลวันที่ 1 พฤษภาคม แต่ก็ไม่มีใครสนใจข้อตกลงนั้น

                เพราะวิกฤติโรคระบาดยังยืดเยื้อ การใช้น้ำมันโลกก็ยังตกต่ำต่อไป

                อีกทั้งยังไม่มีใครเชื่อว่าจะมีการลดการผลิตน้ำมันจริง

                และถึงแม้จะลดได้ตามที่ตกลงกัน น้ำมันก็ยังล้นโลกอยู่ดี

                สิ่งที่เรียกว่า market equilibrium หรือดุลยภาพตลาดก็ยังไม่เกิด

                สหรัฐฯ เองก็เจอปัญหาเหมือนกัน เพราะผลิตน้ำมันจากชั้นหินหรือ shale oil ด้วยต้นทุนที่สูงกว่าการขุดน้ำมันของตะวันออกกลางด้วย

                เมื่อน้ำมันล้นโลก สหรัฐฯ ก็เดือดร้อนเพราะรายได้หายวับ แม้ผู้บริโภคจะใช้น้ำมันถูกลง

                โดนัลด์ ทรัมป์ พยายามเป็นคนกลางช่วยไกล่เกลี่ยระหว่างซาอุฯ กับรัสเซีย และอเมริกาเองก็ประกาศว่าจะลดการผลิตน้ำมันของตัวเองลงวันละ 300,000-400,000 บาร์เรลต่อวัน

                วงการน้ำมันบอกว่าอเมริกาผลิตอยู่วันละ 10 ล้านบาร์เรล อาจจะต้องลดลงวันละ 1 ล้านบาร์เรลหรือมากกว่านั้น

                แต่ก็ยังเป็นจำนวนน้อยเกินไปที่จะสกัดการทะลักล้นของน้ำมัน

                น้ำมันล้นโลกวันนี้ถึงขนาดไม่มีที่เก็บด้วยซ้ำไป!

                ต้องไม่ลืมว่าน้ำมันของโลกประมาณครึ่งหนึ่งใช้กับระบบขนส่งและคมนาคม เมื่อ Covid บังคับให้การเดินทางและขนส่งหยุดนิ่ง การใช้น้ำมันก็หดหายไปกว่าครึ่งเช่นกัน

                วิกฤติซ้อนวิกฤติอย่างนี้ตั้งสติให้ดีนะครับ

                แม้เราจะได้ใช้น้ำมันราคาถูกมากๆ แต่ถ้าเศรษฐกิจโลกพัง เราก็แย่อยู่ดี!