ผู้บริหาร พอช.สำรวจชุมชนชาวแพริมแม่น้ำสะแกกรัง

อุทัยธานี/ พอช.-พมจ.จับมือจังหวัดอุทัยธานีช่วยเหลือชุมชนชาวแพสะแกกรังที่ได้รับผลกระทบจากวิกฤตน้ำแล้งหนักในรอบ 50 ปี  ทำให้เรือนแพเกยตื้น  ลูกบวบไม้ไผ่แตกหัก  นอกจากนี้ยังส่งผลกระทบต่อการเดินทาง  การทำมาหากิน  ฯลฯ  โดยชุมชนชาวแพจะร่วมกับหน่วยงานต่างๆ จัดทำแผนแก้ไขปัญหา  พัฒนาชุมชน  และคุณภาพชีวิตรอบด้าน  ขณะที่ พอช.จะสนับสนุนการซ่อมแพเฟสแรก 123 ครัวเรือน  และเสนอ รมว.พม.เพื่อชงเรื่องการแก้ไขปัญหาชุมชนชาวแพเป็นตัวอย่างการลดความเหลื่อมล้ำเข้าสู่ ครม.ต่อไป                                                                                   

ตามที่ชุมชนชาวแพที่อาศัยอยู่ริมแม่น้ำสะแกกรัง  อ.เมือง  จ.อุทัยธานี  กว่า 100 ครัวเรือนได้รับผลกระทบจากความแห้งแล้ง  เนื่องจากแม่น้ำสะแกกรังมีปริมาณลดน้อยลง   ทำให้เรือนแพที่ปลูกอาศัยอยู่ริมแม่น้ำสะแกกรังเกยตื้น  ลูกบวบแพที่ใช้พยุงแพได้รับความเสียหาย  นอกจากนี้ยังเกิดปัญหาต่างๆ ติดตามมา  เช่น  การสัญจรทางเรือลำบาก  การเลี้ยงปลาในกระชังได้รับความเสียหาย  การทำมาหากินลำบาก  ส่งผลกระทบต่อครอบครัวผู้สูงอายุ  ผู้พิการ  เด็ก  และผู้ด้อยโอกาส  ฯลฯ  นายจุติ  ไกรฤกษ์  รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) จึงสั่งการให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องในสังกัดลงพื้นที่เพื่อให้ความช่วยเหลือแก่ชุมชนชาวแพที่ได้รับความเดือดร้อน

สภาพแพที่เกยตื้น

ล่าสุดวันนี้ (7 มีนาคม)  นายสมชาติ  ภาระสุวรรณ  ผู้อำนวยการสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) หรือ ‘พอช.’  พร้อมด้วยเจ้าหน้าที่พัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดอุทัยธานี (พมจ.) และทีม  One Home  ได้จัดประชุมร่วมกับผู้แทนชุมชนชาวแพที่วัดอุโปสถาราม (วัดโบสถ์)  อ.เมือง  จ.อุทัยธานี  เพื่อสรุปข้อมูลการสำรวจและวิเคราะห์ปัญหาของชุมชนชาวแพก่อนที่จะนำไปสู่การแก้ไขปัญหา   โดยมีผู้เข้าร่วมประชุมประมาณ  100 คน

นางสาวสมคิด  คงห้วยรอบ  ผู้แทนชุมชนชาวแพ  อายุ 51 ปี  กล่าวว่า  เดิมชุมชนชาวแพในแม่น้ำสะแกกรังมีมากกว่า  200 แพ   อยู่อาศัยในเรือนแพติดต่อกันมานานนับร้อยปี  ครอบครัวของตนอยู่อาศัยตั้งแต่รุ่นปู่ย่า  ปลูกแพอยู่ตรงหน้าวัดโบสถ์  แต่ในช่วงหลายสิบปีมานี้ชาวแพส่วนหนึ่งได้โยกย้ายขึ้นไปอยู่บนบก  เพราะเรือนแพจะต้องซ่อมแซมลูกบวบ(ทำด้วยไม้ไผ่เพื่อใช้พยุงแพ) ทุก ๆ 3-5 ปี  ทำให้มีภาระค่าใช้จ่าย  เพราะการซ่อมหรือเปลี่ยนลูกบวบแต่ละครั้งจะต้องใช้เงินไม่น้อยกว่า 20,000 บาท  ประกอบกับช่างซ่อมลูกบวบมีน้อย  ค่าแรงก็แพง  คนที่พอจะมีเงินจึงย้ายขึ้นไปหาที่อยู่บนฝั่ง  เพราะมีความมั่นคงถาวรกว่า

สมคิด  คงห้วยรอบ

“ตอนนี้คนที่อยู่ในเรือนแพ  ส่วนใหญ่จะมีฐานะยากจน  หาเช้ากินค่ำ  เช่น  ค้าขายเล็กๆ น้อยอยู่ในตลาด  และรับจ้างทั่วไป  เมื่อเจอกับปัญหาความแห้งแล้งในแม่น้ำสะแกกรังที่คนแก่คนเฒ่าบอกว่าแล้งมากที่สุดในรอบ 50 ปี  จึงทำให้เกิดผลกระทบไปทั่ว  โดยเฉพาะเรื่องที่อยู่อาศัย  เพราะทำให้แพเกยตื้น  จากที่เคยอยู่ในน้ำ  ต้องมาอยู่บนบก  ทำให้ลูกบวบที่ทำด้วยไม้ไผ่แตกหัก  การเดินทางด้วยเรือก็ไม่สะดวกเพราะน้ำแห้ง  ต้องจ้างรถสามล้อ  ทำให้เสียค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น  จึงอยากให้หน่วยงานต่างๆ มาให้ความช่วยเหลือ”  ผู้แทนชุมชนชาวแพยกตัวอย่างปัญหา

นายสมชาติ  ภาระสุวรรณ  ผอ.พอช.  กล่าวว่า  เจ้าหน้าที่จากกระทรวง พม.  ทั้ง พอช.  พมจ.  และทีม One Home ร่วมกับชุมชนชาวแพ  และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในจังหวัดได้จัดกระบวนการสำรวจข้อมูลผู้เดือดร้อนตั้งแต่วันที่ 22-23 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา  โดยใช้วิธีการต่างๆ  เช่น  การลงพื้นที่สร้างความเข้าใจกับชุมชนชาวแพ  การสำรวจข้อมูลปัญหาและความต้องการ  การจัดทำแผนที่ทำมือ  ถ่ายรูป  จับพิกัด GPS  ถอดข้อมูลการซ่อมแซมเรือนแพผู้เดือดร้อน  ฯลฯ  โดยมีผู้แทนชุมชนชาวแพจำนวน 13 คนร่วมเป็นคณะทำงาน   และมีการจัดประชุมเพื่อสรุปข้อมูลในวันนี้   โดยมีปัญหาและความต้องการของชุมชนชาวแพทั้งหมด  123 ครัวเรือน  รวม 8 ด้าน  เช่น  ปัญหาน้ำแล้ง  สิ่งแวดล้อม  ที่อยู่อาศัย  การจัดการท่องเที่ยวชุมชน  คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ  ผู้พิการ  เด็ก  ผู้ด้อยโอกาส  อาชีพ-รายได้  ด้านวัฒนธรรม  และการสร้างความเข้มแข็งของชุมชน

นายสมชาติ  ภาระสุวรรณ  ผอ.พอช.

“ชุมชนชาวแพแม่น้ำสะแกกรังถือเป็นชุมชนชาวแพแห่งสุดท้ายของประเทศไทยที่เหลืออยู่  เป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดอุทัยธานี  มีประวัติศาสตร์  และวัฒนธรรมประเพณีต่างๆ ที่ทุกฝ่ายต้องช่วยกันรักษาเอาไว้  ดังนั้น พอช.จะร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและชุมชนชาวแพจัดทำแผนปฏิบัติการทั้ง 8 ด้านขึ้นมา  เพื่อเสนอแผนไปยัง ‘คณะทำงานขับเคลื่อนการให้ความช่วยเหลือชุมชนชาวแพสะแกกรัง’ ที่มีผู้ว่าราชการจังหวัดอุทัยธานีเป็นประธานเพื่อแก้ไขปัญหาในเร็วๆ นี้”  ผอ.พอช. กล่าว

ผอ.พอช.กล่าวด้วยว่า  ส่วนเรื่องการแก้ไขปัญหาที่อยู่อาศัยของชุมชนชาวแพนั้น  พอช.สามารถสนับสนุนการแก้ไขปัญหาได้โดยตรง  โดยเน้นให้ชาวชุมชนมีส่วนร่วม  เช่น  พอช.สนับสนุนงบประมาณ  และให้ชาวชุมชนช่วยกันซ่อมหรือเปลี่ยนลูกบวบไม้ไผ่  เบื้องต้นมีทั้งหมด 123 ครัวเรือน  นอกจากนี้ชาวชุมชนจะต้องรวมตัวกันเพื่อสร้างความเข้มแข็งขึ้นมา  เช่น  จัดตั้งคณะกรรมการเป็นกลุ่มย่อยเพื่อช่วยกันดูแลแก้ไขปัญหา  จัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์เพื่อเป็นทุนแก้ปัญหาระยะยาว  เช่น  เพื่อใช้ซื้อลูกบวบหรือซ่อมแซมบ้าน  และเมื่อชุมชนมีความเข้มแข็งแล้วก็จะสามารถรวมกลุ่มกันไปช่วยเหลือผู้ที่ได้รับความเดือดร้อนกลุ่มอื่นๆ  เช่น  กลุ่มชาวชุมชนแออัดในเขตเทศบาลเมืองอุทัยธานีที่ พอช.จะมีโครงการสนับสนุนการแก้ไขปัญหาเรื่องที่อยู่อาศัยในเร็วๆ นี้

“การแก้ไขปัญหาชุมชนชาวแพริมแม่น้ำสะแกกรังนี้  จะเป็นตัวอย่างในการแก้ไขปัญหาของชุมชนต่างๆ อย่างรอบด้าน  ทั้งด้านที่อยู่อาศัย  ความยากจน  คุณภาพชีวิต  ตั้งแต่เด็ก  ผู้สูงวัย  คนพิการ  คนด้อยโอกาส  เพื่อลดความเหลื่อมล้ำ สร้างความเป็นธรรม  ซึ่งสอดคล้องกับแผนยุทธศาสตร์ชาติ  โดย พอช.จะนำเรื่องนี้เข้าหารือกับรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการพัฒนาสังคมฯ เพื่อพิจารณานำเสนอเข้าสู่คณะรัฐมนตรี  เพื่อเป็นตัวอย่างในการแก้ไขปัญหาและนำไปสู่การพัฒนาที่ยั่งยืนต่อไป”  นายสมชาติ  ภาระสุวรรณ  ผอ.พอช.กล่าวในตอนท้าย 

ทั้งนี้ในการแก้ไขปัญหาชาวชุมชนเรือนแพริมแม่น้ำสะแกกรังที่ได้รับผลกระทบทางด้านที่อยู่อาศัย  พอช.จะดำเนินการให้ความช่วยเหลือตามโครงการ ‘บ้านมั่นคงชนบท’ ซึ่งจากการสำรวจข้อมูลเบื้องต้นมีผู้ได้รับความเดือดร้อนรวมทั้งหมด 123 ครัวเรือน  คาดว่าจะเริ่มดำเนินการได้หลังจากที่ปริมาณน้ำในแม่น้ำสะแกกรังมีปริมาณเพิ่มขึ้น  (ประมาณเดือนมิถุนายน-กรกฎาคมนี้) เพื่อความสะดวกในการซ่อมหรือเปลี่ยนลูกบวบใหม่  เพราะหากน้ำแล้งหรือแพเกยตื้นอยู่บนบกจะไม่สามารถเปลี่ยนลูกบวบได้   โดย พอช.จะสนับสนุนงบประมาณครัวเรือนหนึ่งไม่เกิน  25,000 บาท