ในแต่ละวัน ผู้คนหลายล้านคนใช้เฟซบุ๊กเพื่อเชื่อมต่อกับเพื่อนๆ ครอบครัว ทำให้หลายคนต่างมีตัวตนบนโลกออนไลน์ หรือ “ตัวตนดิจิทัล” จากจำนวนผู้ใช้อินเทอร์เน็ตที่เพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ ทำให้มีผู้ที่สามารถเห็นตัวตนบนโลกออนไลน์มากขึ้นไปด้วย ในแต่ละครั้งที่ผู้ใช้งานโพสต์บางสิ่งไปก็เท่ากับว่าได้ทิ้งลายนิ้วมือของไว้บนโลกดิจิทัล จึงต้องระมัดระวังในวิธีการใช้งานอินเทอร์เน็ต การพูดคุยกับผู้อื่น รวมถึงสิ่งที่เราแชร์ลงไปบนเว็บไซต์และโซเชียลมีเดียที่ชื่นชอบด้วย

                จากแนวโน้มของโลกดิจิทัลที่สูงขึ้นเรื่อยๆ เพื่อช่วยให้ผู้คนเข้าใจมากกว่าเดิม และสามารถควบคุมรอยเท้าบนโลกออนไลน์ของพวกเขาได้ง่ายขึ้น Facebook ประเทศไทยจึงได้เปิดโครงการเพื่อช่วยให้คนไทยมีทักษะในการรู้เท่าทันดิจิทัล และการเป็นพลเมืองดิจิทัลที่ดี มีความเข้าใจที่ดียิ่งขึ้นในหัวข้อต่างๆ เช่น อินเทอร์เน็ตคืออะไร ลายนิ้วมือดิจิทัลของคุณ การเป็นนักคิดเชิงวิเคราะห์ คุณในฐานะพลเมืองดิจิทัล และอื่นๆ อีกมากมาย

                มาดูกันว่าวิธีที่จะช่วยดูแลตัวตนดิจิทัลของตัวเองให้ปลอดภัย และช่วยพิจารณาสิ่งที่คุณกำลังจะแชร์บนโลกออนไลน์นั้นมีอะไรบ้าง โดยอย่างแรกเลยคงต้องแชร์อย่างระมัดระวัง ลองจินตนาการว่าคำพูดบางอย่างที่อาจไม่เหมาะสมที่เคยโพสต์ลงบนโลกออนไลน์ ทั้งหมดถูกประกาศออกเสียงผ่านโทรโข่งให้ทุกคนในสนามกีฬาได้ยินจะเป็นอย่างไรด้วยตัวตนดิจิทัลคนคนนั้น

                แน่นอนว่าควรเลือกแชร์แต่สิ่งที่ต้องการให้ผู้อื่นเห็นเท่านั้น รอยเท้าดิจิทัลเชิงลบที่มาพร้อมกับโพสต์หรือรูปภาพที่ไม่เหมาะสมอาจส่งผลต่อความสัมพันธ์หรืออาชีพของตัวเองก็เป็นได้ และอย่าลืมตรวจสอบว่าโปรไฟล์ของตัวเองแสดงข้อมูลอย่างไรต่อผู้อื่น ไม่ว่าจะเป็นแบบสาธารณะหรือเพื่อนเฉพาะคน ด้วยการใช้เครื่องมือ “ดูในมุมมองของ” หรือ View As บนเพจของตัวเอง

                อย่าลืมออกจากระบบ! อย่าให้ใครก็ตามเป็นคนเผยความลับต่างๆ แทนเจ้าของเฟซบุ๊กผ่านโพสต์ เพียงเพราะว่าลืมออกจากระบบ หากใช้งาน Facebook บนคอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์ที่คุณใช้ร่วมกับผู้อื่น อย่าลืมออกจากระบบเมื่อคุณใช้งานเสร็จแล้ว ในการออกจากระบบบัญชีเฟซบุ๊กบนโทรศัพท์มือถือไปที่ “เพิ่มเติม” หรือ More และกดออกจากระบบ (Log Out) ถ้าใช้งานผ่านคอมพิวเตอร์ คลิกที่ลูกศรมุมด้านบนขวาของเพจส่วนใหญ่ และคลิกออกจากระบบ (Log Out)

                ข้อต่อมาก็ควรปกป้องรหัสผ่านของตัวเองให้ปลอดภัย เพราะรหัสผ่านคือหนึ่งในวิธีปกป้องข้อมูล รหัสผ่านมีความเป็นเอกลักษณ์ เปรียบเสมือนเป็นกุญแจสู่ประตูบ้านของเจ้าของบัญชี ดังนั้นจึงไม่ควรนำไปแชร์กับผู้อื่น และไม่ควรใช้รหัสผ่านที่ใช้ในเว็บไซต์อื่นๆ เพราะถ้าถูกแฮ็กหรือถูกขโมยรหัสผ่านจากเว็บไซต์ใดเว็บไซต์หนึ่ง ผู้แฮ็กมักจะพยายามใช้รหัสผ่านเดิมในการเข้าสู่ระบบบนเว็บไซต์อื่นๆ เช่นกัน เคล็ดลับก็คือว่าหลีกเลี่ยงการใช้รหัสผ่านที่คาดเดาง่าย เช่น 123456, password หรือ admin ใช้เวลาในการค้นหารหัสผ่านที่ปลอดภัย ยิ่งไร้แบบแผนเท่าไหร่ยิ่งดี ตราบใดที่ผู้ใช้สามารถจำมันได้

                จัดการความเป็นส่วนตัว...ในบางครั้งการที่ผู้ใช้อยากแชร์ข้อมูลเกี่ยวกับตำแหน่งที่อยู่ เพื่อให้ผู้อื่นได้มาร่วมสนุกในที่เดียวกัน แต่ไม่อยากให้คนแปลกหน้ารู้ถึงตำแหน่งที่ตั้งของสถานที่บางแห่ง เช่น บ้าน ก็สามารถเยี่ยมชมการตรวจสอบความเป็นส่วนตัว (Privacy Checkup) ที่อยู่ในเครื่องหมาย “?” ที่อยู่ด้านบนของเพจ เพื่อตรวจสอบและควบคุมว่าสิ่งที่คุณแชร์กับผู้อื่น ซอฟต์แวร์เพื่อความปลอดภัยถูกนำมาใช้เพื่อปกป้องข้อมูลดิจิทัลของผู้ใช้ เพื่อยับยั้งความพยายามในการเข้าถึงข้อมูลโดยที่คุณไม่รู้ตัว โดยสามารถควบคุมว่าต้องการให้อุปกรณ์ของคุณแชร์ข้อมูลเกี่ยวกับสถานที่ตั้งที่ถูกต้องผ่าน Facebook ได้ที่ “ตำแหน่งที่ตั้ง” (Location Services) ภายใต้การตั้งค่าบนโทรศัพท์ของผู้ใช้เอง

                สุดท้ายดูแลตัวเองให้ปลอดภัยโดยสังเกตการหลอกลวงแบบสแกมหรือฟิชชิ่ง ทุกคนต่างเคยเห็นคนรู้จักซื้อสินค้าปลอมหรือตกเป็นเหยื่อของการหลอกลวงแบบสแกมมาก่อน ไม่ควรให้ข้อมูลรหัสผ่าน เลขบัตรเครดิต หรือข้อมูลส่วนตัวกับใครก็ตามที่ส่งข้อความมาถาม ไม่ว่าพวกเขาจะขอเงินหรือขู่ว่าจะลบบัญชีของผู้ใช้ก็ตาม ควรรักษาความปลอดภัยด้วยการยืนยันตัวตนแบบสองชั้น เพื่อให้ได้รับรหัสเข้าสู่ระบบที่เป็นเอกลักษณ์ในทุกๆ ครั้งที่ต้องการที่จะเข้าถึงเฟซบุ๊กจากโทรศัพท์หรือคอมพิวเตอร์เครื่องใหม่ ด้วยการเข้าไปที่การรักษาความปลอดภัยและการเข้าสู่ระบบ (Security and Login) ในการตั้งค่า (Settings) และกดไปที่ใช้การยืนยันตัวตนแบบสองชั้น (Use Two-Factor Authentication) นั่นเอง.

รุ่งนภา สารพิน