กลุ่มซีพีเฮ! ได้ลุ้นเค้กพัฒนาสนามบินอู่ตะเภา 2.9 แสนล้านบาท ศาลปกครองสูงสุดกลับมติศาลชั้นต้น ชี้นำซองทั้งหมดมาก่อน 15.00 น. ส่วน 2 ซองที่ยื่นช้าก็ไม่ได้เอาเปรียบรายอื่น เพราะยังไม่เปิดดูราคา “กองทัพเรือ” น้อมรับคำพิพากษา กิจการร่วมค้าธนโฮลดิ้งฯ กราบขออภัยทัพเรือเหตุฟ้องเพราะอยากร่วมประมูล

    เมื่อวันศุกร์ที่ 10 ม.ค. ศาลปกครองสูงสุดได้อ่านคำพิพากษาคดีหมายเลขดำที่ อ.381/2562 หมายเลขแดงที่ อ.1/2563 ระหว่าง บริษัท ธนโฮลดิ้ง จำกัด ของเครือเจริญโภคภัณฑ์ (ซีพี), บริษัท อิตาเลียนไทย ดีเวล๊อปเมนต์ จำกัด (มหาชน), บริษัท ช.การช่าง จำกัด (มหาชน), บี.กริม จอยน์ เวนเจอร์ โฮลดิ้ง จำกัด และ Orient Success International Limited รวม 5 คน (ผู้ฟ้องคดี) กับคณะกรรมการคัดเลือกของโครงการพัฒนาสนามบินอู่ตะเภาและเมืองการบินภาคตะวันออก (ผู้ถูกฟ้องคดี) มูลค่า 2.9 แสนล้านบาท 
    คดีนี้มีประเด็นที่ต้องวินิจฉัยว่า มติของคณะกรรมการคัดเลือกฯ ในการประชุมครั้งที่ 6/2562 เมื่อวันที่ 10 เม.ย.2562 ที่ไม่รับซองข้อเสนอฉบับจริงและฉบับสำเนากล่องที่ 6 (ข้อเสนอทางเทคนิคและแผนธุรกิจ) และซองข้อเสนอฉบับจริงและฉบับสำเนากล่องที่ 9 (ข้อเสนอด้านราคา) ของผู้ฟ้องคดีทั้งห้าชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ โดยศาลปกครองสูงสุดพิเคราะห์แล้วเห็นว่า เมื่อพิจารณาบทบัญญัติของกฎหมายและข้อกำหนดในเอกสารการคัดเลือกเอกชนในกรอบโครงการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก (อีอีซี) ต่างๆ ตามเอกสารการคัดเลือกเอกชน เห็นได้ว่าแม้กำหนดวัน เวลา และสถานที่เปิดและปิดรับซองข้อเสนอ และการที่มีข้อกำหนดว่าจะไม่รับซองข้อเสนอที่ยื่นหลังวันเวลาดังกล่าวนั้น จะเป็นหลักเกณฑ์สำคัญประการหนึ่งในกระบวนการยื่นข้อเสนอก็ตาม แต่ข้อกำหนดข้ออื่นๆ ได้กำหนดให้เห็นถึงกระบวนการยื่นและรับข้อเสนอ รวมถึงการเปิดซองข้อเสนอด้วยเช่นกัน ดังนั้น การจะพิจารณาว่าได้ปฏิบัติไม่ถูกต้องตามหลักเกณฑ์ที่กำหนดจนเป็นเหตุที่จะไม่รับพิจารณาข้อเสนอหรือไม่ จึงต้องพิจารณาตามข้อเท็จจริงของกระบวนการยื่นและรับข้อเสนอที่เกิดขึ้นในคดีนี้ โดยคำนึงถึงหลักการสำคัญของกฎหมาย
“จากข้อเท็จจริงที่รับฟังได้ในคดีนี้ เห็นได้ว่าปัญหาอันเป็นที่มาของเหตุแห่งการฟ้องคดีนี้ มิใช่ปัญหาว่ากลุ่มผู้ฟ้องคดีทั้งห้าไม่ได้เข้าร่วมการยื่นข้อเสนอ หรือกระทำการใดอันแสดงให้เห็นว่าไม่ประสงค์เข้าร่วมยื่นข้อเสนอ เพราะตามข้อเท็จจริงและพฤติการณ์ที่รับฟังได้โดยประจักษ์ว่า กลุ่มผู้ฟ้องคดีทั้งห้าได้แสดงความประสงค์ที่จะเข้าร่วมยื่นข้อเสนอ และได้เข้าร่วมยื่นข้อเสนอแล้วโดยลงทะเบียนภายในกำหนดเวลาเช่นเดียวกับผู้ยื่นข้อเสนอรายอื่น” 
ปัญหาในคดีนี้มิใช่ปัญหาว่ากลุ่มผู้ฟ้องคดีได้ยื่นข้อเสนอเมื่อพ้นกำหนดเวลาที่ผู้ถูกฟ้องคดีปิดรับซองข้อเสนอแล้ว เพราะเห็นได้โดยประจักษ์เช่นกันว่า ในขณะที่กลุ่มผู้ฟ้องคดีลงทะเบียนนั้น ได้นำกล่องไม่ปิดผนึก (ซองศูนย์) 1 กล่องมาด้วย และได้ทยอยนำเอกสารซองข้อเสนอฉบับจริงจำนวน 8 กล่องที่ได้กำหนดลำดับเลขที่ของซองเอกสารล่วงหน้าไว้แล้ว ประกอบด้วย กล่องหมายเลข 1/10, 2/10, 3/10, 4/10, 5/10, 7/10, 8/10 และ 10/10 พร้อมฉบับสำเนามายังสถานที่ยื่นข้อเสนอแล้วก่อน 15.00 น. และหลังจากนั้นจึงมีกระบวนการให้เข้ายื่นและตรวจรับข้อเสนอของผู้ยื่นข้อเสนอทีละราย แต่เป็นประเด็นปัญหาว่ากระบวนการยื่นและรับข้อเสนอในคดีนี้ การที่ข้อเสนอกล่องที่ 6 ข้อเสนอด้านเทคนิคและแผนธุรกิจ และกล่องที่ 9 ซองที่ 3 ข้อเสนอด้านราคาของกลุ่มผู้ฟ้องคดีมีการขนผ่านจุดลงทะเบียนภายหลัง 15.00 น. จะเป็นเหตุให้ผู้ถูกฟ้องคดีพิจารณาไม่รับซองข้อเสนอดังกล่าวได้โดยชอบด้วยกฎหมายหรือไม่
ศาลปกครองสูงสุดพิเคราะห์เห็นว่า กระบวนการยื่นข้อเสนอกำหนดให้กระทำในวันและเวลาดังกล่าว เริ่มจากลงทะเบียนแสดงตน หลังจากนั้นในขั้นตอนการให้ผู้ยื่นข้อเสนอเข้ายื่นข้อเสนอและการตรวจรับซองข้อเสนอโดยผู้ถูกฟ้องคดี โดยให้ยื่นข้อเสนอเข้ายื่นทีละรายภายในห้องรับรองกองบัญชาการกองทัพเรือ ส่วนผู้ประสงค์จะยื่นข้อเสนอรายอื่นให้รอยื่นและตรวจรับซองข้อเสนอด้านนอก ซึ่งกระบวนการนี้เริ่มขึ้นเมื่อเวลาประมาณ 15.00 น.และเสร็จสิ้นรายสุดท้ายในเวลาประมาณ 18.00 น. โดยปรากฏว่ามีการยื่นและรับซองข้อเสนอของผู้ยื่นข้อเสนอทุกราย รวมทั้งของกลุ่มผู้ฟ้องคดีไว้แล้ว การที่ผู้ถูกฟ้องคดีกล่าวอ้างในคำแก้อุทธรณ์ว่า ประเด็นเกี่ยวกับเวลาที่ลงในเอกสารดังกล่าวเป็นความเข้าใจคลาดเคลื่อนของเจ้าหน้าที่ของผู้ถูกฟ้องคดีในการลงเวลานั้น เห็นได้ว่า เจ้าหน้าที่ของผู้ถูกฟ้องคดีได้ปฏิบัติเช่นเดียวกันแก่ผู้ยื่นข้อเสนอทุกราย และตามเอกสารหลักฐานดังกล่าวก็กำหนดให้ลงเวลาที่มายื่น/ลงทะเบียนเป็นเวลาสำคัญ อีกทั้งยังเห็นได้ว่ากำหนดเวลาตามที่ระบุไว้ในเอกสารคัดเลือกเอกชนก็จำต้องพิจารณาให้สอดคล้องกับกระบวนการยื่นข้อเสนอตามที่เกิดขึ้นจริง เช่น กำหนดเปิดซองที่ 1 คุณสมบัติทั่วไปตามที่กำหนดไว้เป็นวันที่ 21 มี.ค.2562 เวลา 16.00 น. ตามข้อเท็จจริงก็จำต้องให้เลื่อนกำหนดการเปิดซองที่ 1 ออกไป เนื่องจากเจ้าหน้าที่ได้รายงานว่ามีเอกสารจำนวนมากที่ต้องตรวจสอบ  
“จากข้อเท็จจริงดังกล่าวจึงเห็นได้ว่า แม้ข้อกำหนดตามเอกสารการคัดเลือกเอกชนได้กำหนดเวลาการดำเนินการต่างๆ เอาไว้ก็ตาม แต่ไม่ได้สอดคล้องกับกระบวนการยื่นและรับข้อเสนอตามที่ปฏิบัติและเกิดขึ้นจริงในวันดังกล่าว สำหรับเอกสารข้อเสนอกล่องที่ 6 ของกลุ่มผู้ฟ้องคดีนั้น เป็นส่วนหนึ่งของเอกสารข้อเสนอซองที่ 2 ซึ่งมีจำนวน 4 กล่อง เอกสารข้อเสนอกล่องที่ 9 เป็นเอกสารข้อเสนอซองที่ 3 ซึ่งเอกสารทั้ง 2 กล่องดังกล่าวเป็นเอกสารส่วนหนึ่งของเอกสารซองข้อเสนอฉบับจริงจำนวน 10 กล่อง (ไม่รวมซองศูนย์) และเป็นเอกสารที่ได้กำหนดเลขลำดับของกล่องเอาไว้เป็นการล่วงหน้าอย่างชัดเจนและเฉพาะเจาะจงแล้ว และเอกสารทั้งหมดทุกกล่องนอกเหนือจากเอกสาร 2 กล่องดังกล่าวได้ขนมาถึงก่อน 15.00 น.ทั้งหมดแล้วเช่นกัน 
นอกจากนั้น ซองข้อเสนอของผู้ยื่นข้อเสนอแต่ละรายล้วนอยู่ในความครอบครองเก็บรักษาของผู้ยื่นข้อเสนอรายนั้นๆ ตั้งแต่ต้น และต่อมาเมื่อตรวจรับซองข้อเสนอของผู้ยื่นข้อเสนอแต่ละราย ซึ่งกระทำภายในห้องรับรองกองบัญชาการกองทัพเรือแล้ว เอกสารข้อเสนอของแต่ละรายก็อยู่ในความครอบครองของผู้ถูกฟ้องคดี  ตลอดจนไปถึงขั้นตอนการนำไปเก็บรักษาไว้ในห้อง Navy Club  อีกทั้งเอกสารข้อเสนอซองที่ 2 ข้อเสนอด้านเทคนิคและแผนธุรกิจ และซองที่ 3 ข้อเสนอด้านราคาที่ผู้ถูกฟ้องคดีปฏิเสธไม่รับพิจารณาในคดีนี้ก็หาใช่เอกสารที่มีข้อกำหนดให้ต้องเปิดซองในวันและเวลานั้นทันทีแต่อย่างใดไม่ โดยวิสัยและพฤติการณ์เช่นนี้ย่อมไม่มีน้ำหนักที่จะทำให้เป็นข้อสงสัยได้อย่างจริงจังว่า สาเหตุที่ซองเอกสารกล่องที่ 6 และซองเอกสารกล่องที่ 9 ลำเลียงมาถึงจุดลงทะเบียนหลังเวลา 15.00 น.นั้น เกิดขึ้นจากการที่ผู้ฟ้องคดีได้ล่วงรู้ข้อเสนอของผู้ยื่นข้อเสนอรายอื่น หรือเกิดขึ้นจากการที่ผู้ฟ้องคดีทั้งห้าได้ประเมินข้อเสนอของผู้ยื่นข้อเสนอรายอื่นอันจะเป็นการเอื้อประโยชน์แก่ผู้ฟ้องคดี หรือเป็นการเอารัดเอาเปรียบผู้ยื่นข้อเสนอรายอื่นแต่อย่างใด เพราะในที่สุดแล้ว ผู้ยื่นข้อเสนอรายใดจะเป็นผู้ได้รับการคัดเลือกย่อมเป็นไปตามเกณฑ์การประเมิน ซึ่งผู้ถูกฟ้องคดีจะเป็นผู้พิจารณาและให้คะแนนเป็นสำคัญ  
สาระสำคัญที่แท้จริงของกระบวนการยื่นข้อเสนอในคดีนี้จึงอยู่ที่การแสดงตนเป็นผู้ยื่นข้อเสนอ และหลังจากนั้นจะนำข้อเสนอทั้งหมดยื่นและส่งมอบให้แก่ฝ่ายรัฐ เพื่อที่ฝ่ายรัฐจะได้นำเอาข้อเสนอของผู้ยื่นข้อเสนอแต่ละรายไปพิจารณาในเวลาต่อไป โดยทำการเปิดซองข้อเสนอแต่ละซองของผู้ยื่นข้อเสนอแต่ละรายพร้อมกันในวันเวลาเดียวกันที่จะมีการกำหนดและแจ้งให้ทราบต่อไปอีกครั้งหนึ่ง ดังนั้นการที่ปรากฏข้อเท็จจริงว่าเฉพาะเอกสารข้อเสนอ กล่องที่ 6/10 ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของซองที่ 2 ข้อเสนอด้านเทคนิคและแผนธุรกิจที่มีจำนวน 4 กล่อง และกล่องที่ 9/10 ซึ่งเป็นซองที่ 3 ข้อเสนอด้านราคาของกลุ่มผู้ฟ้องคดีมีการขนผ่านจุดลงทะเบียน เวลาประมาณ 15.09 น. จึงไม่อาจถือได้ว่าเป็นข้อบกพร่องหรือการปฏิบัติไม่ถูกต้องถึงขนาดที่มีผลกระทบต่อการดำเนินโครงการร่วมลงทุนในครั้งนี้ ในทางที่จะขัดหรือแย้งต่อหลักการดำเนินการโดยเปิดเผย โปร่งใส และเปิดโอกาสให้มีการแข่งขันที่เป็นธรรมอย่างมีนัยสำคัญแต่อย่างใด
    “ด้วยเหตุผลดังที่ได้พิเคราะห์มา จึงเห็นว่าการที่ผู้ถูกฟ้องคดีมีมติไม่รับซองที่ 2 ข้อเสนอด้านเทคนิคและแผนธุรกิจ กล่องที่ 6 และซองที่ 3 ข้อเสนอด้านราคา กล่องที่ 9 ของกลุ่มผู้ฟ้องคดีทั้งห้าโดยเหตุผลเพียงว่า เป็นเอกสารข้อเสนอที่มาถึงจุดลงทะเบียนภายหลังกำหนดเวลา 15.00 น.นั้นเป็นการกระทำที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย พิพากษากลับคำพิพากษาของศาลปกครองชั้นต้น เป็นให้เพิกถอนมติของผู้ถูกฟ้องคดี แจ้งตามหนังสือสำนักงานบริหารเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออกของกองทัพเรือ ด่วนมาก ที่ กพอ.ทร.182/2562 ลงวันที่ 10 เมษายน 2562 ในส่วนที่ปฏิเสธไม่รับข้อเสนอของผู้ฟ้องคดี และให้คำสั่งทุเลาการบังคับตามคำสั่งของศาลปกครองสูงสุดในคดีนี้สิ้นผลนับแต่วันที่ศาลมีคำพิพากษา”
    ด้าน พล.ร.ท.ประชาชาติ ศิริสวัสดิ์ รองเสนาธิการทหารเรือ สายงานกิจการพลเรือน ในฐานะโฆษกกองทัพเรือ (ทร.) กล่าวในเรื่องนี้ว่า กองทัพเรือพร้อมเคารพในการตัดสินของศาล และจะปฏิบัติตามคำสั่งศาลทุกประการ
    ขณะที่กลุ่มกิจการค้าร่วม บริษัท ธนโฮลดิ้ง จำกัด และพันธมิตรได้ออกเอกสารข่าวระบุว่า ขอขอบพระคุณศาลปกครองสูงสุดที่ให้ความเป็นธรรม ทำให้กลุ่มกิจการค้าร่วมธนโฮลดิ้งและพันธมิตรได้กลับเข้าสู่กระบวนการตามสิทธิที่พึงมีในการเข้าร่วมประมูลโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญต่อการพัฒนาประเทศ และพร้อมยอมรับผลการคัดเลือกและเคารพกฎกติกาการประมูลที่โปร่งใสเป็นธรรม และไม่ว่าผลการคัดเลือกจะออกมาเป็นเช่นไร กลุ่มกิจการค้าร่วมธนโฮลดิ้งและพันธมิตรยินดีให้การสนับสนุนในทุกมิติเพื่อให้โครงการนี้สำเร็จลุล่วง 
“ต้องกราบขออภัยคณะกรรมการคัดเลือกเอกชนเข้าร่วมลงทุนโครงการพัฒนาสนามบินอู่ตะเภาและเมืองการบินภาคตะวันออกรวมไปถึงกองทัพเรือ ที่กลุ่มกิจการค้าร่วมธนโฮลดิ้งและพันธมิตรมีความจำเป็นต้องดำเนินการเพื่อรักษาสิทธิ์ที่พึงมีตามกฎหมาย แต่ทั้งนี้ขอยืนยันด้วยความจริงใจว่ากลุ่มกิจการค้าร่วมธนโฮลดิ้งและพันธมิตร มีความมุ่งมั่นและตั้งใจอย่างมากที่จะเข้าร่วมประมูลโครงการนี้”.