“แมว” เป็นสัตว์เลี้ยงแสนรัก คนไทยคลั่งไคล้แมวมีมากมาย ตกเป็นทาสแมว หลงรักเจ้าเหมียวจนหมดใจก็เห็นไม่น้อย ในสื่อโซเชียล เพจ อินสตาแกรมเรื่องเกี่ยวกับแมวได้รับความนิยมสุดๆ ในบ้านเรา แต่เชื่อหรือไม่ว่า “แมว” เป็นสัตว์เลี้ยงคู่บ้านของมนุษย์มายาวนาน 9,000 ปีแล้ว ในอดีตแมวมีบทบาทและความหมายต่างๆ ที่หลายคนอาจนึกไม่ถึง

      ถ้าอยากรู้จักและเข้าใจแง่มุมต่างๆ ของแมว แนะนำให้มาร้านภูฟ้าผสมผสาน พื้นที่ทางวัฒนธรรมในศูนย์การค้าสยามพารากอน ขณะนี้มีนิทรรศการต้อนรับปีใหม่ ”แมวเอ๋ย แมวเหมียว” นิทรรศการเกี่ยวกับความผูกพันของมนุษย์กับแมวในหลายมิติ เริ่มจากเรื่องแมวในอารยธรรมโบราณ, ตำนาน Siamese Cat, แมวกับพิธีกรรม, แมวในชีวิตชาวบ้าน, แมวในนิทานพื้นบ้าน จักรๆ วงศ์ๆ และที่ใครอาจไม่รู้ ความเชื่อเรื่องแมวปีศาจ แมวแม่มด รวมถึงเจ้าเหมียวในโลกศิลปะ วรรณกรรม และสื่อ, แมวในวิทยาศาสตร์ ตลอดจนตำราแมว ทั้งแมวมงคลที่ควรจะเลี้ยงไว้ช่วยส่งเสริมเกียรติยศ นำทรัพย์มาสู่เจ้าของ และแมวลักษณะไม่เป็นมงคล

 

แมวในภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ ทรงถ่ายไว้ตั้งแต่ปี 2553 จัดแสดงให้ชม

 

      ที่พิเศษมาก แมวเป็นหนึ่งในสัตว์เลี้ยงที่สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี โปรด ทรงถ่ายภาพแมวไว้จำนวนมากตั้งแต่ปี 2553 เป็นต้นมา ทั้งแมวทรงเลี้ยงที่วังสระปทุม เช่น คุณใบตอง คุณใบเตย คุณใบหนาด คุณสามสี คุณหัวขบวน และคุณท้ายขบวน และแนวอื่นๆ ระหว่างเสด็จพระราชดำเนินที่ต่างๆ ซึ่งนิทรรศการ “แมวเอ๋ย แมวเหมียว” ครั้งนี้ พระองค์พระราชทานภาพถ่ายฝีพระหัตถ์แมวทรงเลี้ยงในวังสระปทุมและแมวอื่นๆ และตุ๊กตาแมวของสะสมส่วนพระองค์ เครื่องแขวนรูปแมว ตลอดจนบรรจุภัณฑ์อาหารแมวของแมวทรงเลี้ยงมาจัดแสดงด้วย เฉพาะของสะสมส่วนพระองค์จะจัดแสดงถึงสิ้นเดือนมกราคมปีหน้า

 

ร้านภูฟ้าผสมผสานเชิญภาพการ์ตูนแมวฝีพระหัตถ์จัดทำสินค้าคอลเลคชั่นใหม่รับปีชวด

 

      นอกจากนี้ พระราชทานภาพวาดฝีพระหัตถ์ เป็นภาพแมว 1 ตัว และแมวอีก 9 ตัว พร้อมขบวนรถ โดยมีข้อความลายพระหัตถ์ “แมวไม่อยู่ หนูระเริง 555 ผู้ใหญ่ทั้ง 9 แห่งดอยตุงนักปราบหนู และหยุดก่อนมีขบวนเสด็จ เก็บแมวเดี๋ยวรถทับ” ซึ่งร้านภูฟ้าผสมผสานได้จัดทำผลิตภัณฑ์ประกอบนิทรรศการที่เชิญภาพการ์ตูนแมวฝีพระหัตถ์มารังสรรค์เป็นเสื้อยืด กระเป๋า พวงกุญแจ สมุด และสินค้าที่ระลึกอื่นๆ จำหน่ายในโอกาสนี้ด้วย วันเปิดนิทรรศการ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเปิดนิทรรศการ และทรงอุ้ม “คุณใบตอง” แมวทรงเลี้ยง เพื่อฉายพระรูปเบื้องหน้าพระฉายาลักษณ์ที่จัดแสดงในนิทรรศการ สร้างความปลื้มปีติให้กับผู้เฝ้าฯ รับแสด็จ ในการนี้ ท่านผู้หญิงสิริกิติยา เจนเซน พระธิดาคนเล็กในทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี โดยเสด็จด้วย

 

สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทอดพระเนตรนิทรรศการ “แมวเอ๋ย แมวเหมียว”

 

      “แมวเอ๋ย แมวเหมียว” เป็นนิทรรศการสร้างสรรค์ผ่านคณะจัดทำ นำโดย ดร.ปริตตา เฉลิมเผ่า กออนันตกูล, รศ.มยุรี วีระประเสริฐ และ อ.สมบัติ วงศ์อัศวนฤมล สำหรับแนวคิดนิทรรศการผสมผสานความรู้ครั้งนี้ ดร.ปริตตา เฉลิมเผ่า กออนันตกูล คณะทำงานร้านภูฟ้าผสมผสาน กล่าวว่า ร้านภูฟ้าผสมผสานนี้ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี โปรดเกล้าฯ จัดเป็นพื้นที่ทางวัฒนธรรมในศูนย์การค้าผ่านนิทรรศการหมุนเวียน จัดแสดงให้คนที่มาเที่ยวศูนย์การค้าได้ชม “แมวเอ๋ย แมวเหมียว” เป็นนิทรรศการใหม่เพื่อต้อนรับปีชวด หนูกับแมวเป็นของคู่กัน แต่แมวน่ารักมากกว่าและใกล้ชิดคนมากกว่า ที่สำคัญสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงโปรดแมว ทรงเลี้ยงแมวที่วังสระปทุมหลายตัว พระราชทานภาพถ่ายฝีพระหัตถ์แมวที่ทรงถ่ายมานาน 10 ปี นำเสนอในนิทรรศการ สำหรับนิทรรศการนี้เล่าเรื่องแมวจากแง่มุมต่างๆ ทั้งประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม วิทยาศาสตร์ และเกร็ดความรู้

      โอกาสนี้ ดร.ปริตตา พาชมนิทรรศการอย่างมีอรรถรส เริ่มจากสายพันธุ์ของแมว จากแมวป่าเปลี่ยนแปลงสู่แมวบ้าน สัตว์เลี้ยงแสนรัก ถัดมาเป็นแมวในอารยธรรมโบราณ พร้อมอธิบายว่า มนุษย์เรานำแมวมาเลี้ยงตั้งแต่ 9,000 ปีที่แล้ว มีการค้นพบฟันแมวในแหล่งโบราณคดีเก่าแก่เจริโค ปัจจุบันอยู่ในเขตปกครองปาเลสไตน์  แมวถือเป็นเทพเจ้าองค์หนึ่งในอารยธรรมอียิปต์โบราณ เรียกว่า “บาสเท็ท” มีวิหารและรูปบูชาโดยเฉพาะ นอกจากนั้นยังมีความนิยมนำแมวมาทำเป็นมัมมี่ไว้ในสุสานฝังศพของกษัตริย์และชนชั้นสูงเป็นจำนวนมาก ในวิหารเทพบาสเท็ทแห่งหนึ่งพบมัมมี่แมวถึง 3,000 ตัว ยุคอาณานิคมขนมัมมี่แมวมาใช้เป็นปุ๋ย ครั้งหนึ่งหนักถึง 19 ตันก็มี

 

ต้องมาดู “ตำราแมวมงคล 17 ประเภท” เลี้ยงแล้วเหนี่ยวทรัพย์ คนรักใคร่

 

      ต่อมาเป็นส่วนแสดงแมวปีศาจ ดร.ปริตตากล่าวว่า ในยุคกลางแมวถูกกล่าวหาว่าเป็นปีศาจ หรือเป็นลูกน้องของแม่มด กลายเป็นสิ่งที่น่าหวาดกลัวและโดนทารุณกรรม ต่อมาในยุคสมัยใหม่ชาวตะวันตกนิยมเลี้ยงแมวด้วยความเอ็นดู เห่อแมวถึงกับมีการประกวดแมว และเสาะแสวงหาแมวแปลกๆ จากที่ต่างๆ ทั่วโลก จนแมววิเชียรมาศจากประเทศไทยเริ่มเป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวางในนามของ Siamese Cat ในด้านศิลปวรรณกรรม แมวเป็นแรงบันดาลใจทำให้เกิดนิยาย บทกวี ดนตรี ละครเพลง โดยเฉพาะจิตรกรรม เช่น ภาพหญิงสาวกับแมว ของออกุสต์ เรอนัวร์ หรือภาพแมวเชสเชอร์ในนิยายเรื่องอลิซในดินแดนมหัศจรรย์ นิทรรศการนำภาพสำเนามาประกอบให้ชมด้วย แมวในวิทยาศาสตร์ก็น่าสนใจ เสนอเรื่องแอร์วิน ชเรอดิงเงอร์ นักฟิสิกส์ ทำให้แมวมีชื่อเสียงด้วยการใช้แมวมาช่วยบรรยายในทฤษฎีของเขาด้วย

      แมวในวัฒนธรรมไทย ดร.ปริตตาเล่าผ่านนิทรรศการว่า มีการกล่าวขานถึงแมวในสำนวนไทยโบราณ เช่น แมวไม่อยู่ หนูร่าเริง, ย้อมแมวขาย, แมวเฝ้าปลาย่าง และใช้แมวเป็นตัวละครสำคัญในละครพื้นบ้านเรื่อง ไชยเชษฐ์ ละครนอกตอน “นางแมวเย้ยซุ้ม” มีชื่อเสียงในการแสดงละครนอก แต่ไม่พบหลักฐานทางโบราณคดีว่าคนสยามเลี้ยงแมวมาตั้งแต่เมื่อไหร่ นอกจากนั้นแมวยังเป็นสัตว์ที่มีบทบาทในพระราชพิธีเฉลิมพระราชมณเฑียรของกษัตริย์ไทย เป็นส่วนหนึ่งของพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ฝ่ายในจะเชิญเครื่องเฉลิมพระราชมณเฑียร บรรดาสิ่งของมงคลนี้มีสัตว์ 2 ชนิด คือ ไก่ขาว และวิฬาร์ หรือแมวนั่นเอง แม้แต่ในพิธีกรรมของชาวบ้านก็มีพิธีขอฝนแห่นางแมวด้วย เมื่อก่อนจะนำแมวใส่ตะกร้าแห่ไปตามบ้าน แต่ละบ้านจะสาดน้ำใส่นางแมว ปัจจุบันใช้ตุ๊กตาแมวโดราเอมอนแทน เพราะมีกระแสเรื่องทารุณสัตว์

      “ อีกความรู้แมวที่สำคัญคือ ตำราลักษณะของแมวมงคล 17 ประเภท อ้างอิงของวัดอนงคาราม คาดว่าคัดลอกมาจากสมุดข่อยโบราณ ส่วนใหญ่เป็นแมวดำ ปัจจุบันพบอยู่ 3 ประเภท คือ แมวมาเลศ รู้จักกันหลายชื่อ แมวสีสวาด ดอกเลา หรือแมวโคราช ผู้เลี้ยงแมวชนิดนี้จะเป็นที่รักใคร่ ถัดมาแมวศุภลักษณ์ หรือทองแดง เลี้ยงแล้วจะมียศถาบรรดาศักดิ์ อีกชนิด แมววิเชียรมาศ ผู้เลี้ยงจะมีทรัพย์อุดมสมบูรณ์ ส่วนชนิดที่เหลือหาไม่พบ ไม่ทราบว่าสูญพันธุ์ไปหรือยัง บางชนิดก็ลักษณะแปลก เช่น แมวกรอบแว่น หรืออานม้า แมวรัตนกัมพล ที่มีคาดรอบอก มาชมได้ในนิทรรศการ“ ดร.ปริตตา กล่าว

 

สินค้าสร้างสรรค์นำรูปแมวมาเป็นจุดขายในร้านภูฟ้าผสมผสาน

 

      ในช่วงท้ายของการพูดคุย หนึ่งในคณะทำงานคนเดิม ระบุว่า ในโลกดิจิทัลมีเรื่องของแมวเยอะมาก จากข้อมูลกูเกิลเทรนด์ระบุว่า เนื้อหาและการค้นเรื่องแมวในไทยมีมากกว่าสุนัข สัดส่วน 60:40 เดี๋ยวนี้เรารู้จักแมวในฐานะสัตว์เลี้ยงแสนรัก เป็นทาสแมวฟูมฟัก มีธุรกิจใหญ่เกี่ยวกับแมว แต่ก่อนชีวิตแมวผ่านประวัติศาสตร์มามากมาย มนุษย์ก็มองแมวในหลายรูปแบบ ซึ่งชีวิตสมัยใหม่คนโหยหาความรัก ผูกพันกับแมวเหมือนลูกเหมือนน้อง บ้างเรียก น้องแมว นิทรรศการนี้จะเปิดมุมมองใหม่ๆ เรื่องแมว

 

สนุกกับการเรียนรู้เรื่องแมวแล้ว มาช้อปสินค้าแบบแมวๆ

 

      สำหรับร้านภูฟ้าผสมผสาน เป็นส่วนหนึ่งของร้านภูฟ้า ซึ่งสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี โปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้งขึ้นในกองทุนพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร เพื่อเป็นแหล่งจำหน่ายผลิตภัณฑ์ของชาวบ้าน เด็กและเยาวชนที่อยู่ในโครงการส่งเสริมอาชีพตามพระราชดำริ ช่วยสนับสนุนให้ชาวบ้านและเด็กมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ต่อมาโปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้งร้านภูฟ้าผสมผสานขึ้นเป็นพื้นที่ทางวัฒนธรรมในศูนย์การค้า จัดแสดงนิทรรศการผสมผสานความรู้จากสาขาวิชาต่างๆ หมุนเวียนให้เยาวชนและประชาชนได้รับเนื้อหาความรู้ควบคู่กับสนับสนุนผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับนิทรรศการ สนใจนิทรรศการ “แมวเอ๋ยแมวเหมียว” ไปชมได้ทุกวัน ตั้งแต่เวลา 11.00-20.00 น. ในพื้นที่ร้านภูฟ้าผสมผสาน ชั้น 4 สยามพารากอน