(ออกกำลังสม่ำเสมอแม้เทศกาลถือศีลกินผักผ่านพ้น)

        ประโยชน์ของเทศกาลถือศีลผัก นอกจากจะทำให้คุณตาคุณยายได้บุญกุศลจากการงดเว้นเนื้อสัตว์ใหญ่แล้ว ยังทำให้ระบบย่อยของผู้สูงวัยทำงานได้ค่อนข้างดีอีกด้วย แต่เมื่อเทศกาลกินเจจบลง “การบริโภคอาหารปรับสมดุลหลังจากที่ผู้สูงอายุออกเจ” เป็นสิ่งที่สำคัญ เพราะในระหว่างเทศกาลถือศีลกินผักนั้น คนวัยเก๋าจะเน้นการบริโภคพืชเป็นหลัก เลี่ยงการบริโภคเนื้อสัตว์ ซึ่งก็จะได้โปรตีนจากธัญพืชแทน ทำให้ขาดสารอาหารดังกล่าวจากเนื้อสัตว์ ประกอบกับอาหารเจจะมีน้ำมันค่อนข้างเยอะ เนื่องจากปรุงด้วยการทอดหรือผัดเป็นหลัก และอาหารเจทำให้ผู้สูงวัยหิวบ่อย ดังนั้นการปรับสมดุลเรื่องการบริโภคอาหารหลังเทศกาลกินเจเป็นสิ่งที่สำคัญ

(พญ.สุรางค์ เลิศคชาธาร)

      พญ.สุรางค์ เลิศคชาธาร แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านจิตเวชและผู้สูงอายุ ศูนย์บริการสาธารณสุข กทม.28 ให้ข้อมูลว่า ร่างกายของผู้สูงอายุขณะรับประทานอาหารเจนั้น นอกจากการงดเว้นเนื้อสัตว์และกินผักเป็นหลักแล้ว คนวัยเก๋าก็จะได้รับโปรตีนจากธัญพืชแทนเนื้อสัตว์ใหญ่ จึงถือได้ว่าเทศกาลกินเจทำให้ผู้สูงอายุได้ทำบุญจากการงดเว้นการกินสิ่งมีชีวิต และสิ่งที่สังเกตได้ง่ายคือ ผู้ที่รับประทานอาหารเจจะไม่ค่อยท้องผูก เพราะในผักจะมีกากใยอาหารที่ช่วยย่อย แต่ทั้งนี้ข้อจำกัดของการบริโภคอาหารเจก็มีอยู่บ้างคือ การขาดโปรตีนจากเนื้อสัตว์ หิวบ่อย และอาหารเจก็มักจะใช้น้ำมันเป็นส่วนประกอบหลัก อาจทำให้ผู้บริโภคได้รับน้ำมันเกิน

(เมนูโปรตีนจากปลา อาหารปรับสมดุลวัยเก๋ากินเจ)

      “หลังเทศกาลกินเจจบนั้น การเลือกกินอาหารที่ช่วยปรับสมดุลก็เป็นเรื่องที่สำคัญค่ะ อันแรกแนะนำให้รับประทานอาหารเบาๆ ซึ่งถ้าเวลาผ่านไป 2-3 วัน ผู้สูงอายุก็จะปรับตัวได้ และเมนูที่ควรรับประทานคือ “อาหารที่ย่อยง่าย” แต่ทั้งนี้ ผู้สูงวัยอาจจะรับประทานให้น้อยลง แต่แบ่งย่อยให้ได้เป็น 5 มื้อใน 1 วัน อีกทั้งต้องพิจารณาว่าในช่วงที่กินเจนั้น เราขาดสารอาหารอะไร ซึ่งหลักๆ คือ “โปรตีนจากเนื้อสัตว์เล็ก” เช่น ไก่ ปลา ส่วนเนื้อหมูนั้นก็สามารถบริโภคได้บ้าง แต่ควรอยู่ในปริมาณที่น้อย และต้องสับหรือหั่นให้ระเอียดเพื่อช่วยให้ย่อยง่าย แต่หากวัยเก๋าต้องการได้รับโปรตีนจากเนื้อวัว ควรบริโภคในรูปแบบของ “ลูกชิ้นเนื้อวัว” แต่ก็ไม่ควรกินเป็นประจำเช่นเดียวกัน

(“ไข่ตุ๋น” อาหารปรับสมดุลคนวัยเก๋าหลังเทศกาลกินเจ ที่ย่อยง่ายและมีโปรตีนสูง)

      นอกจากนี้แหล่ง “โปรตีนจากไข่” ผู้สูงอายุก็ควรได้รับเช่นกัน เพราะไข่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับคนสูงวัย แต่ให้เน้นเมนูไข่ต้ม ไข่ตุ๋น ไข่ปิ้ง ไข่ลวก และให้งดเว้นเมนูไข่ที่ทำจากการทอดด้วยน้ำมัน และหลังเทศกาลกินเจจบหลังนั้น การบริโภคอาหารที่ไขมันสูงก็ต้องงดเว้นเช่นเดียวกัน แนะนำให้เปลี่ยนจากการทอดเป็นนึ่ง ต้ม ตุ๋นแทน เช่น ปลานึ่ง หรือต้มยำปลาที่ผู้สูงอายุจะได้บริโภคทั้งโปรตีน ได้ซดน้ำ ได้กินสมุนไพรที่อยู่ในเครื่องต้มยำอย่าง ขิง ข่า ตะไคร้ ที่ช่วยป้องกันโรคหวัดได้ค่อนข้างดี”

      พญ.สุรางค์ ทิ้งท้ายว่า “นอกจากการบริโภคอาหารเพื่อปรับสมดุลให้กับร่างกายหลังกินเจแล้ว การออกกำลังก็เป็นสิ่งที่ต้องทำควบคู่กันอีกด้วย โดยเฉพาะคนวัยเก๋าที่มีความจำเป็นอย่างมากในการออกกำลังกาย ซึ่งหลังการที่จะทำให้คนวัยเกษียณแข็งแรงและฟิตอยู่เสมอนั้น แนะนำว่าให้เดินหรือทำสิ่งต่างๆ ด้วยตัวเอง หรือแม้แต่การเคลื่อนไหวด้วยการเดินออกกำลังเบาๆ หรือจะออกกำลังด้วยท่าการบริหารอย่างง่ายๆ ในบริเวณบ้าน เช่น การยืดเหยียดแขน-ขา บริหารไหล่ บริหารข้อเท้า ก็สามารถทำได้เช่นกัน ที่สำคัญต้องเริ่มออกกำลังกายตั้งแต่อายุ 40 ปีขึ้นไป เพื่อให้ร่างกายเกิดความเคยชิน เพราะคนอายุ 70-80 เพิ่งจะหันมาออกกำลังนั้นอาจจะเป็นไปได้ค่อนข้างยาก เพราะทักษะของการพัฒนาอาจจะเริ่มน้อยลง ดังนั้นจึงจำเป็นต้องเริ่มตั้งแต่อายุน้อยๆ ค่ะ”.