(ผศ.นพ.พันธ์ศักดิ์ ศุกระฤกษ์)

        ผู้สูงอายุกินเจว่าดีต่อสุขภาพแล้ว แต่ถ้าจะให้ดีมากกว่านั้น ต้องรับประทานอาหารเจอย่างถูกสุขลักษณะด้วยเช่นกัน เพราะหากบริโภคแล้วนั่งนอนอยู่กับที่ โดยปราศจากการเคลื่อนไหวร่างกาย อาจเสี่ยงต่อของโรคอ้วน ไขมันเกิน หรือแม้แต่กระตุ้นอาการของโรคเบาหวานให้กำเริบได้ โดยเฉพาะคนวัยเก๋าท่านใดที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานอยู่แล้ว เพื่อให้ช่วงเทศกาลถือศีลกินผักนี้ ทำให้ผู้สูงวัยมีสุขภาพที่ดีและจิตใจผ่องใส ผศ.นพ.พันธ์ศักดิ์ ศุกระฤกษ์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญอาวุโส จากศูนย์ส่งเสริมสุขภาพไวทัลไลฟ์ รพ.บำรุงราษฎร์อินเตอร์เนชั่นแนล มาให้ข้อมูลเกี่ยวกับการกินเจแบบสุขภาพดีไว้น่าสนใจ

      ผศ.นพ.พันธ์ศักดิ์ อธิบายว่า “อันดับแรกนั้นต้องทำความเข้าใจว่า เทศกาลกินเจนั้นคือช่วงระยะเวลาที่คนต้องถือศีลกินผัก งดเว้นจากการบริโภคเนื้อสัตว์ ซึ่งถือได้ว่าเป็นการล้างพิษให้กับร่างกายได้เช่นกัน เพราะก่อนที่สัตว์จะเสียชีวิตเพื่อนำมาเป็นอาหารที่คนบริโภคนั้น จะเกิดความเครียดซึ่งสะสมอยู่ในร่างกาย ดังนั้นช่วงเทศกาลกินเจจึงเป็นทั้งช่วงที่ละเว้นจากเนื้อสัตว์ อีกทั้งทำให้จิตใจเบิกบาน

(หลังบริโภคอาหารเจที่มีแป้งและน้ำตาลเยอะ ควรเดินย่อยอาหารเพื่อออกกำลัง และเปลี่ยนน้ำตาลให้เป็นพลังงานของกล้ามเนื้อ โดยที่ไม่สะสมต่อร่างกาย)

      “เหตุผลที่ว่าทำไมอาหารเจจึงมีน้ำมันเป็นส่วนประกอบหลักนั้น เนื่องจากคนโบราณเวลาที่รับประทานอาหารมักจะต้องการพลังงาน ดังนั้นน้ำมันจึงเป็นแหล่งพลังงานที่ดีที่สุดของคนสมัยนั้น เรียกได้ว่าเป็นภูมิปัญญาคนยุคเก่าใช้น้ำมันเป็นแหล่งทดแทนพลังงานให้กับร่างกาย แต่ปัจจุบันเรารู้กันดีว่าการบริโภคน้ำมันในปริมาณมากๆ เป็นอันตรายต่อสุขภาพ ดังนั้นจึงควรกินแบบพอประมาณ นอกจากนี้ อาหารเจที่เรากินก็มักจะมีแป้งเยอะ และหากกินมากๆ แป้งก็จะเปลี่ยนเป็นน้ำตาล และน้ำตาลก็จะเปลี่ยนเป็นไขมัน ทั้งนี้เพื่อให้การกินเจเป็นไปแบบฉลาด และไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพ

      หมอแนะนำว่า 1.เลือกอาหารจำพวกแป้งที่ทำจากข้าวไม่ขัดสี เช่น กินข้าวกล้อง เพราะจะมีไฟเบอร์อยู่ครึ่งหนึ่ง (กากใยอาหารช่วยย่อย) และมีแป้งอยู่ครึ่งหนึ่ง นอกจากนี้ ไฟเบอร์ที่อยู่ในข้าวกล้องนั้นจะป้องกันไม่ให้น้ำตาลดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดในปริมาณที่มากจนเกินไป ขณะเดียวกันก็ช่วยย่อยไปด้วยในตัว ส่วนวิธีการหุงข้าวกล้องให้รับประทานง่ายในช่วงเทศกาลกินเจนั้น แนะนำให้ใส่น้ำลงไปมากกว่าเดิมเล็กน้อย หรือปรุงเป็นเมนู “ข้าวต้มข้าวกล้อง” ก็ได้เช่นกัน

      นอกจากนี้ หากใครที่ต้องการบริโภคขนมปังเจ ก็ขอให้เลือกชนิดที่ทำจากแป้งหลายสี (ข้าวกล้องหรือธัญพืช) ไม่บริโภคขนมปังเจที่ทำจากข้าวขัดสี ให้หลีกเลี่ยงการปรุงเมนูอาหารเจที่เน้นการทอด เพราะมีสารที่ก่อให้เกิดอนุมูลอิสระสูง ทำให้แก่ง่าย ซึ่งไม่เหมาะกับคนสูงวัย ดังนั้นจึงแนะนำให้บริโภคเป็นเมนูนึ่ง ต้ม ตุ๋น แทน เช่น “เมนูจับฉ่าย” ที่ควรบริโภคเนื่องจากในเมนูนี้จะผักรวมกันหลายชนิด และมีวิตามิน เกลือแร่ และไฟเบอร์สูง

(เพิ่มรสชาติให้กับอาหารเจ ปรุงเมนูจากโปรตีนเกษตรให้มีรสเผ็ดแซ่บกลมกล่อม)

      ผศ.นพ.พันธุ์ศักดิ์ บอกอีกว่า การบริโภค “โปรตีนเกษตร” นั้นถือว่าเป็นสิ่งที่ค่อนข้างปลอดภัย เนื่องจากมีส่วนผสมของถั่วเหลืองเป็นหลัก ซึ่งมนุษย์สามารถบริโภคได้ อีกทั้งไม่มีแป้ง ที่สำคัญการปรุงเมนูอาหารจากโปรตีนเกษตรนั้นสามารถพลิกแพลงให้มีรสชาติ อย่างการใส่พริกลงไปเพื่อเพิ่มรสชาติให้กับอาหาร หรือถ้าหากซื้ออาหารเจบริโภคควรเลือกร้านที่ปรุงอาหารเจจากโปรตีนเกษตรที่ใช้สีผสมอาหารจากธรรมชาติ เพราะอย่าลืมว่าการบริโภคอาหารเจที่ดีจะต้องอุดมไปด้วยโปรตีน เกลือแร่ แป้งน้อย และมีไฟเบอร์สูง

      “แนะนำว่าหลังการบริโภคอาหารเจทุกมื้อ ผู้สูงอายุควรเดินให้ได้ประมาณ 10 นาที เพื่อช่วยย่อยอาหาร และเนื่องจากการบริโภคอาหารเจที่มีแป้งและน้ำตาลอยู่ในอาหาร แต่การเดินออกกำลังกายเบาๆ ร่างกายจะเปลี่ยนน้ำตาลให้เป็นอาหารของกล้ามเนื้อ โดยที่ไม่ไปสะสมอยู่ที่ร่างกาย หรือผู้สูงอายุอาจใช้วิธีกินอาหาร 12 ชั่วโมง หลักจากนั้นก็ให้งดอาหารเป็นเวลาอีก 12 ชั่วโมงเช่นกัน ซึ่งตรงนี้จะทำให้ร่างกายหลั่งโกรทฮอร์โมน (ฮอร์โมนที่ช่วยซ่อมแซมร่างกาย) ซึ่งจะป้องกันความชราได้เช่นกัน

      สำหรับข้อควรระวังในผู้สูงอายุที่บริโภคอาหารเจนั้น สำหรับคนสูงวัยที่เป็นโรคเบาหวาน ถ้าหากกินแป้งและน้ำตาลเยอะในช่วงนี้ ก็แนะนำให้ไปพบแพทย์บ่อยขึ้น หรือวิธีที่ง่ายที่สุดคือ การลดกินแป้งให้น้อยลง กินผักให้เยอะขึ้น ซึ่งการบริโภคผักในช่วงกินเจนั้นสามารถนำไปปรุงเป็นเมนูนึ่ง ต้ม หรือตุ๋น หรือจะนำน้ำต้มผักไปบดรวมกับข้าวและนำไปตุ๋นอีกทอดหนึ่ง ก็จะได้เป็นน้ำซุปผักและข้าวที่อร่อย มีโปรตีนอาหารสูง ที่สำคัญกินแล้วย่อยง่าย”.