เราจะเปลี่ยนการ ‘เล่น’ เป็นการ ‘เรียนรู้’ ได้อย่างไร?
ห้องเรียนที่สนุกควรมีองค์ประกอบอะไรบ้าง?
แล้วเราจะพัฒนาการศึกษาเชิงสร้างสรรค์ในสังคมไทยได้อย่างไร?

      เหล่านี้ล้วนเป็นโจทย์สำคัญ ในวงเสวนา “Joyful Learning and Creative Education: เรียนอย่างไรให้สนุก: ปลุกการเรียนรู้อย่างสร้างสรรค์ตลอดชีวิต” กิจกรรมต่อยอดถอดบทเรียนหนังสือ “อนุบาลตลอดชีวิต” หรือ Lifelong Kindergarten มาสู่วงเสวนาว่าด้วยการยกระดับการศึกษาเชิงสร้างสรรค์ในสังคมไทย และพัฒนาแนวทางการเรียนรู้ให้เด็กได้ “สนุก” กับการเรียนอย่างแท้จริง จัดโดยโครงการขับเคลื่อนความรู้ด้านการสร้างเสริมสุขภาวะเด็กและครอบครัว และการพัฒนาศักยภาพเยาวชน สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับสำนักพิมพ์ bookscape และศูนย์วิจัยและพัฒนาการศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

        ณัฐยา บุญภักดี ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนสุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) เปิดประเด็นว่า การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของตัวแทนวิทยากรผู้คร่ำหวอดในแวดวงการศึกษาในครั้งนี้ จะนำไปสู่เป้าหมายร่วมกันในการสร้างเสริมสุขภาพเด็ก เยาวชน และครอบครัว เป็นความตั้งใจของ สสส.และ bookscape ที่เลือกสรรองค์ความรู้ หัวใจสำคัญของการเรียนรู้ตลอดชีวิตออกไปสู่สังคมวงกว้าง ที่ปลายทางอยากเห็นการเปลี่ยนแปลงจากการเรียนรู้ เป็นการผสมผสานบทเรียนจากหลากหลายสังคม ต่อยอดความคิดสู่ความท้าทายไม่มีที่สิ้นสุด และนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงในสังคมไทย

      เดชรัต สุขกำเนิด อาจารย์คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

      ตะวัน เทวอักษร ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บ.อักษรเอ็ดดูเคชั่น จำกัด (อักษรเจริญทัศน์)

      อธิษฐาน์ คงทรัพย์ ผอ.รร.สาธิตแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และหัวหน้าโครงการก่อการครู

      ปราศรัย เจตสันต์ ครู รร.บางปะกอกวิทยาคม สมาชิกกลุ่ม Critizen และ Thai Civic Education

      ธัญชนก คชพัชรินทร์ อดีตเลขาธิการกลุ่มการศึกษาเพื่อความเป็นไท

      ชวนสนทนาโดย ภาคิน นิมมานนรวงศ์ ครูสังคมศาสตร์ รร.กำเนิดวิทย์

      ปรัศนีที่เป็นหัวข้อในการตั้งประเด็นก็คือครูในระบบการศึกษา พวกเราโชคดีที่เกิดเป็นชนชั้นกลาง พร้อมที่จะได้รับการส่งเสริมเรียนรู้ สนุกอย่างสร้างสรรค์ได้ แต่ปัญหา รร.ที่อยู่ในชุมชนแออัด พ่อแม่ ผู้ปกครองหาเช้ากินค่ำ จึงเป็นเรื่องยากที่จะพบผู้ปกครองส่งเสริมการเรียนรู้แบบสร้างสรรค์ตัวเอง ชีวิตเด็กต้องดิ้นรน ครูใน รร.รัฐบาลส่วนใหญ่ถูกระบบกดทับ ในชั่วโมงสอนจัดทำเอกสารการสอน งานประมูลล้านแปด การประชุมถูกดึงออกจากนักเรียน ครูแทบจะไม่มี space สร้างสรรค์ ครูบางคน Manage ได้ แต่ยังมีครูบางคนไม่มีเวลามากพอ และไม่กล้าที่จะลงมือทำ ไม่มีช่วงเวลาสร้างสรรค์ แค่ปล่อยชีวิตตัวเองผ่านไปโดยไม่มีทางเลือก ปัญหาเด็กชั้น ม.5 ม.6 ออกจากการเรียนเพื่อไปทำงาน เพราะไม่ได้มีทางเลือก ข้อสงสัยที่ว่าจำเป็นหรือไม่ที่ข้อสอบจะต้องออกแบบปรนัย เด็กต้องเลือกคำตอบที่ดีที่สุด ในขณะที่ชีวิตจริงของคนเรานั้นมีหลายคำตอบให้เราเลือกมากมาย

        อธิษฐาน์ คงทรัพย์ ผอ.รร.สาธิตแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และหัวหน้าโครงการก่อการครู เปิดตัวว่า ไม่เคยคิดจะอยู่ในแวดวงการศึกษาในระบบ แต่รู้สึกว่าเรียนสนุกเมื่อใกล้จบการศึกษาแล้ว รู้สึกท้าทายในการตั้งคำถาม เมื่อได้รับการเชิญชวนให้เข้ามาเป็นอาจารย์ ทำงานเรื่องการศึกษา เรียนรู้ที่จะสนุกในการสอนจนลืมเวลา เด็กเรียนรู้ผ่านความเบิกบานและความสนุกสนาน ในช่วงแรกยังมีความกลัว ไม่กล้าออกงาน ประสบการณ์ส่วนส่วนตัวที่ได้เรียนด้านการละครกับคณะมะขามป้อมทำให้มีความกล้ามากขึ้น ฝึกการใช้ร่างกายให้เคลื่อนไหว สมองทำงานได้ดีขึ้น ใช้พื้นที่ลองผิดลองถูก ทำใหม่จนเกิดความมั่นใจ สร้างพื้นที่ให้เด็กมีความมั่นใจมากขึ้น

      Creative education ถ้าดูการเรียนรู้ในโรงเรียน มนุษย์ไม่ได้เรียนรู้อย่างแยกส่วน ใช้ประสบการณ์เชื่อมโยง เด็กไม่ใช่ผ้าขาว หรือสมองว่างเปล่าแต่อย่างใด เด็กใช้ชุดความรู้เดิมมาเชื่อมโยงกับความรู้ใหม่ ครูต้องสร้างพื้นที่ปลอดภัย เราเชื่อในเรื่องนิเวศการเรียนรู้ การที่เด็กอยู่ใน รร.วันละ 7 ชั่วโมง เด็กอยู่กับพ่อแม่ เราเชื่อว่ามนุษย์เรียนรู้ผ่านตัวเขาแบบองค์รวม การศึกษาเป็นความรู้สึก การเรียนรู้ที่ทรงพลังคือความรู้สึก เด็กจะต้องมีโอกาสตัดสินใจด้วยวิจารณญาณของตัวเอง

      ผู้ใหญ่มักจะคิดไปเองว่าการที่เด็กแสดงออกใน facebook เป็นการอวดร่ำอวดรวยกันนั้น การเรียนรู้ที่ รร.เป็นเรื่องความเชื่อในเรื่องบูรณาการ ครูที่มาสอนเรียนรู้แบบเดิมๆ เราต้องคิดว่ามีอะไรที่ทำได้มากกว่าเดิม ในครอบครัวสาธิต การเรียนรู้ก่อนเด็กเข้าสู่รั้ว รร. พ่อแม่ ผู้ปกครองเด็กต้องเรียนรู้ร่วมกัน ผู้ปกครองจะเล่าประสบการณ์ว่าลูกเมื่อโตเป็นวัยรุ่นแล้วไม่เชื่อฟังพ่อแม่มากกว่า 80% เด็กต้องการให้ผู้ใหญ่ฟังเสียงของเขาด้วย เพราะที่ผ่านมาผู้ใหญ่ไม่ค่อยฟังเสียงเด็ก เขาจะฟังเสียงผู้ใหญ่ไปทำไม ถ้าต่างคนต่างฟังซึ่งกันและกัน การเรียนรู้ก็เชื่อมโยงกันได้ การพาเด็กชนชั้นกลางออกไปปลูกป่าโกงกางเป็นเรื่องดี เพราะเด็กกลุ่มนี้ไม่เคยได้สัมผัสดินโคลน เมื่อได้สัมผัสของจริงทำให้เกิดการเรียนรู้ มีพื้นที่ปลอดภัย เด็กไม่กล้ามองอะไรท้าทายในสิ่งที่ตัวเองไม่เคยทำมาก่อน การไต่ระดับความยากง่ายนั้นต้องค่อยๆ ปูพื้นฐานสร้างพื้นที่ปลอดภัยให้เขารู้สึกกล้าที่จะทดลองทำ แม้จะเสี่ยงไม่สบายได้

      องค์ประกอบสำคัญในการสร้างพื้นที่ปลอดภัย เรียนรู้ที่จะฟังซึ่งกันและกัน ยอมรับความแตกต่าง การตั้งโจทย์ให้สิ่งแวดล้อมปลอดภัย เป็นมิตรกับเด็ก ด้วยการตั้งคำถามที่ดี ก็จะได้ชุดความรู้ของเด็กอย่างมหาศาล ขยายมุมมอง มีการ feedback การประเมินผล เปิดโอกาสให้เด็กประเมินตัวเองและให้เพื่อนประเมินด้วย ครูเป็นคนสุดท้ายที่จะประเมิน ขณะเดียวกันก็ให้กำลังใจเพื่อเด็กกล้าที่จะทำต่อไปด้วย

      ครูไทยมีความทุกข์มาก เรามีครูที่ดี เก่งเต็มบ้านเต็มเมือง ลูกศิษย์บางคนเรียนจบจากจุฬาฯ ไปอยู่ในระบบ เป็นบรรยากาศห่อเหี่ยว เจอแรงเสียดทาน ช่วงแรกไฟลุกโชติช่วง อยากช่วยครูจุดไฟกลับมา ครูทุกคนมีศักยภาพพลังสร้างสรรค์ ต้องปลดล็อกครูให้เจอตัวเอง อยากให้ครูลุกขึ้นมาเป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลง ต้องมีพื้นที่ให้แสดงศักยภาพของตัวเองด้วย เราต้องช่วยกันปลดล็อกครู เพราะครูกลัวถูกประเมิน กลัว ผจก.รร.ประเมิน เราต้องปลดล็อกให้เขาเกิดความกล้าหาญ กล้าที่จะจุดไฟให้ติด ครูมี content แต่ต้องเติมมุมดีไซน์ สร้างพื้นที่การเรียนรู้ แบ่งอำนาจแล้วทุกอย่างจะไปได้ไกล

        “เราต้องพาตัวเองออกไปเรียนรู้ การสร้าง content สร้างสรรค์ที่มาจาก passion ส่วนตัว อยากถ่ายทอดให้คนอื่นได้เห็นคุณค่า การเป็นครูที่ดีในสังคมต่อไปด้วย ทุกคนย่อมเป็นครูของกันและกัน รักและอยากจะแบ่งปันให้ความรู้กับคนอื่นด้วย การที่เรารักในสิ่งใดและอยากให้คนอื่นได้รักในสิ่งนั้นด้วย เกิดจากการแบ่งปันอย่างสร้างสรรค์และทรงพลังเป็นอย่างมาก ทำให้มีชีวิตชีวา

      ครูในระบบทั่วประเทศสมัครเข้ามา ครูชายขอบทำงานอยู่แนวชายแดน รร.ไร่ส้มวิทยา เป็นเด็กไร้สัญชาติ ถ้าไม่ดูแล อนาคตของเขาแย่มาก เราต้องช่วยคนเป็นพ่อแม่ ครู เพื่อเปลี่ยนมุมมองจากข้อจำกัด เงื่อนไขที่เป็นอุปสรรค พลิกให้เป็นโอกาส การที่เรามีปฏิสัมพันธ์กับเด็ก ออกแบบกิจกรรม จัดเกมสู่การเรียนรู้ทำให้เกิดการสร้างสรรค์ ไม่ต้องซับซ้อนนัก อยู่ที่วิธีคิด การใช้มุมมอง สถานการณ์นั้นๆ ตั้งโจทย์อย่างง่ายๆ ถาม เด็กได้รับคำถามก็จะแสดงความคิดเห็น มนุษย์มีความสามารถในการแก้ไขปัญหา สมองเชื่อมโยงกันได้ จึงต้องมีการสร้างเงื่อนไขในการเรียนรู้ด้วย ถ้าครูมีความสัมพันธ์ที่ดี เด็กก็พร้อมที่จะเรียนรู้อย่างสุดพลังด้วย.

(ธัญชนก คชพัชรินทร์ อดีตเลขาธิการกลุ่มการศึกษาเพื่อความเป็นไท)

หลากหลายความคิดเห็น:การศึกษา

        ธัญชนก คชพัชรินทร์ (แบม) อดีตเลขาธิการกลุ่มการศึกษาเพื่อความเป็นไท นักศึกษาปี 1 คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ อดีตนักเรียนเก่า รร.มาแตร์เดอี และเป็นนักกิจกรรมตั้งแต่ยังเป็นนักเรียน เป็นหนึ่งในผู้สร้างกลุ่มในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เป็นการช่วยส่งเสริมการเรียนรู้อย่างสร้างสรรค์ได้เป็นอย่างดี “เพราะการเรียนรู้ทำให้เราเติบโต เมื่อย้อนเวลากลับไปในห้องเรียน เมื่ออยู่ในกลุ่มกีฬาสี เรารู้ว่าเราเติบโต ได้ตัดสินใจด้วยตัวเอง แม้ว่าผลลัพธ์จะเป็นเรื่องที่แย่ก็ตาม แต่เราโตขึ้นมาอีกขั้นหนึ่ง ผิดเป็นครู ตอนนี้เป็นอธิการฯ แล้ว (หัวเราะ) รู้สึกว่าเป็นเจ้าของ สมัยเป็นเด็กไม่ได้มีส่วนร่วมกับกิจกรรมใน รร. เด็กๆ เต้นคัฟเวอร์เจ คอสเพลย์ ทำ youtube สมัยที่ยังเป็นเด็กชอบหลายๆ อย่าง มีบางช่วงชอบการเมือง เข้ากลุ่มเด็กนักเรียนมารวมตัวกัน มีการหารือกันในกลุ่มว่าเราอยากเห็นการทำงานเป็นอย่างไร รวมกันผลักดันสิทธิมนุษยชนใน รร. ไม่อยากให้เกิดความรุนแรง ช่วยกันคิดสร้างกฎเกณฑ์ใน รร. กลุ่มทำให้เราเติบโต”

      ในขณะที่มีการประชุม มีการมองศักยภาพของเพื่อนดีกว่าตัวเอง จึงได้มอบหมายให้เพื่อนรับหน้าที่เป็นประธาน แต่เราชอบจด เป็นการเรียนรู้จากความผิดพลาด กล้าคิด กล้าแตกต่าง เป็นกลุ่มจัดการประชุม เราไม่อยากเป็น leader งานนี้ มอบหมายให้รุ่นน้องขึ้นมาทำหน้าที่แทน เราประชุมวางแผนมีกิจการต่างๆ เชิญชวนนักการเมืองให้มาพูดขยายความในเรื่องการศึกษาบนเวที

      การที่ครูและนักเรียนได้แลกเปลี่ยนความคิดเห็นซึ่งกันและกัน ด้วยการตั้งคำถามที่เป็นนามธรรม 7 ชื่อ อะไรคือความหมาย เวลาจะเป็นเครื่องพิสูจน์ ความไพเราะ ความสวยงามสุนทรียศาสตร์เป็นสิ่งจำเป็นต่อชีวิตมนุษย์อย่างไร ความสนใจของแต่ละคนแตกต่างกัน บางคนสนใจเรื่องเวลา ความเปลี่ยนแปลง ความไพเราะ แทนที่ครูจะให้โจทย์เดียวกันให้นักเรียนทำ แต่ครูให้ Choice กับนักเรียนที่จะเลือกโจทย์ที่ตัวเองสนใจ นักเรียนเลือกได้    

      การที่มีหนังสือบังคับให้อ่าน ครูอยากให้เรียนรู้ที่จะรู้จักตัวเองด้วยการให้นักเรียนออกแบบ Future Board เธออยากประสบความสำเร็จอย่างไรในชีวิต ด้วยการเชื่อมโยงวิชาการต่างๆ ได้ประโยชน์กับนักเรียนที่ยังหาตัวเองไม่พบ เป็นการจุดไฟให้กับตัวเอง เลือกวิธีการ มีการจับสลากเพื่อพรีเซนต์หน้าห้อง จะเลือกแสดงละครหน้าห้องก็ได้ สิ่งเหล่านี้ครูปรับกิจกรรมในห้องเรียนได้อย่างง่ายๆ

      สิ่งที่จะ feedback ได้อย่างดีใช้คำพูด I Like  I wish I wonder คนเรานั้นต้องการกำลังใจเป็นสิ่งสำคัญ การใช้คำถามทำให้คนอื่นได้ feedback จะพัฒนาต่อไปได้ เป็นกระบวนการเรียนรู้สร้างสรรค์ได้อย่างดีด้วย เปิดโอกาสให้นักเรียนได้พูดในห้องเรียน พัฒนาในสิ่งที่เด็กชอบ อยากให้มีการเรียนรู้ ประเด็นไม่ใช่เรื่องแพ้หรือชนะ เราจะสร้างการเรียนรู้รวมกันได้อย่างไร เราจะพัฒนาสังคมเล็กๆ ให้ถูกใจทุกคนได้อย่างไร

เดชรัต สุขกำเนิด อาจารย์คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

        เรียนรู้โลกผ่านเกมกระดาน หรือบอร์ดเกม เบื้องหน้าคือความสนุกสนานเฮฮากันได้ทั้งกลุ่มและเดี่ยว ในขณะที่เบื้องหลังคือเหตุการณ์จริงอิงประวัติศาสตร์ที่รอผู้เล่มเกมเป็นผู้ตัดสิน เกมย่อส่วนขนาดของโลกชวนผู้เล่นเข้าสู่การจำลองเป็นเจ้าของโรงไฟฟ้า นักวิทยาศาสตร์ในห้องแล็บ และอีกหลายเกมที่ล้วนแล้วสมมติให้ผู้เล่มกุมอำนาจที่ท้าทาย ด้วยอัจฉริยภาพของผู้สร้างเกมกับการเดินทางไปสู่โลกแห่งอนาคต....

(เดชรัต สุขกำเนิด อาจารย์คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์)

        เดชรัต สุขกำเนิด อาจารย์คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เล่าว่า มีบุตร 2 คน คนโตเป็นบุตรสาว (วริษา สุขกำเนิด) เรียนอยู่ รร.รัฐบาล และขณะนี้เรียนอยู่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ส่วนบุตรชายคนเล็ก แดนไท เรียน homeschool จุดเริ่มต้นที่แดนไทขอเรียน homeschool

        “เมื่อภริยาผมขอให้ผมเข้าไปดูแดนไทว่าทำไมขลุกอยู่กับเกมเว็บบอร์ดทั้งวี่ทั้งวัน เพื่อจะดึงออกจากเกม แต่เมื่อผมเข้าไปดูแล้วก็รู้ว่าเกมที่แดนไทคิดนั้นเป็นเรื่องความรู้ใช้ความคิดสร้างสรรค์” จากนั้นทั้งพ่อลูกก็ขลุกอยู่กับการคิดเกมเว็บบอร์ด ซึ่งต่อมาก็เป็นส่วนหนึ่งของการเรียนการสอน

        “ผมไม่ได้สอนเขาเรียน homeschool เขาเรียนจาก youtube ทฤษฎีสัมพันธภาพของไอน์สไตน์นำมาตีความในสังคมได้อย่างไร เป็นระบบนิเวศ เวลาผมสอนที่มหาวิทยาลัยนำคลิปวิดีโอจากต่างประเทศซึ่งไม่มีในไทยเปิดให้นิสิตเรียน เพื่อนำมาสะท้อนว่าเรายังขาดสิ่งเหล่านี้อยู่ แดนไทฟังภาษาอังกฤษเข้าใจ เขาบอกว่าดูคลิปนี้แล้ว เขาขอไปทำ animation ให้พ่อ เพื่อนำมาช่วยในการสอน ความหมายของการศึกษาจะสื่อความหมายเพื่อถ่ายทอด แลกเปลี่ยนให้คนอื่นได้รับรู้ด้วย”

      แดนไทไปต่างจังหวัดกับพ่อบ่อยมาก เขาประทับใจเมืองลำปาง สงขลา “ผมเป็นพ่อที่ไม่ค่อยมีเวลา แต่ใช้วิธีรับฟังข้อมูลจากคนขี่รถม้าที่ลำปางให้การศึกษาดีมาก เมื่อผ่านไปยังพิพิธภัณฑ์ก็มีเรื่องเล่าที่ประทับใจ สิ่งเหล่านี้ไม่มีในตำรา ไม่มีในหนังสือเล่มใด แต่มีความหมายสำหรับคนขี่รถม้าที่ถ่ายทอดให้รับฟังเป็นการสร้างระบบเรียนรู้ซึ่งกันและกัน” 

      ผอ.รร.และครูสร้างวัฒนธรรมในการแชร์อำนาจ พ่อแม่ไม่ค่อยฟังลูก ดังนั้นหัวใจสำคัญก็อยู่ที่การแชร์อำนาจให้เกิดขึ้นเป็นจริงด้วย ที่เวทีศรีสะเกษมีการออกแบบเกมให้คลี่คลาย คิดได้อย่างเต็มที่ บนเวทีนั้นมีระดับ ผอ.นั่งด้วย 3 คน เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกัน สิ่งเหล่านี้จำเป็นต้องสร้างเพื่อจะช่วยกันเปลี่ยนโฉมหน้าการศึกษาได้ การปรับโครงสร้างการเรียนรู้ไม่ได้ใช้ความพร้อมจากแง่มุมที่พร้อมที่สุดจึงเรียนรู้ ในขณะที่แดนไทลูกชายออกมาเรียนหนังสือเอง พ่อไม่ได้มีเวลามากนัก เพียงแต่มีความพร้อมในการซักถาม ให้เขาค่อยๆ เล่าสิ่งที่เขาได้ศึกษาด้วยตัวเอง เราต้องก้าวข้ามให้พ้นจากข้อจำกัดทีละนิดๆ การให้โอกาสกับผู้เรียนมากขึ้น ไม่ได้มีบรรยากาศของความกดดันแต่อย่างใด

(ตะวัน เทวอักษร ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท อักษร เอ็ดดูเคชั่น จำกัด (อักษรเจริญทัศน์))

        ตะวัน เทวอักษร ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท(อักษรเจริญทัศน์)

        ตะวัน เทวอักษร ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัทอักษร เอ็ดดูเคชั่น จำกัด (อักษรเจริญทัศน์) กล่าวว่า ครูไทยมีความรักและเอาใจใส่นักเรียน นักเรียนก็รักครูเป็น Mind Set คนไทยบางคนที่ไม่อยากเป็นครู ขณะนี้ผู้กำหนดทิศทางนโยบายอยากจะเป็นครูเอง รร.ที่มี ผอ.กำหนดทิศทาง Outcome ก็จะดี

      โจทย์ยากคือความคิดสร้างสรรค์ การทำทุกอย่างที่ยากที่สุด มี Solution ครูไทย นักเรียนไทยก็ทำได้ เมื่อมีการแข่งขันกันทำหุ่นยนต์ มีการระดมสมอง ลงมือเขียนโปรแกรม ออกแบบสัตว์ด้วยการใช้คอมพิวเตอร์ส่งผ่านครูให้นักเรียนทำ โดยครูทำหน้าที่เป็นโค้ช เมื่อมีการทำ workshop ครูมี passion อยากทำให้ นักเรียนลงมือทำ มีผลิตภัณฑ์ทำได้จริงๆ ช่วยกันแลกเปลี่ยนความคิดทางด้านการศึกษา ครูไว้ใจนักเรียน นักเรียนก็ต้องไว้ใจครู ไม่ต้องติดตามดูอย่างใกล้ชิด เป็นระบบการเรียนแบบ finland

      การเรียนที่ดีที่ไม่พิสดารเกินไป ครูจะต้องตั้งคำถามเพื่อให้นักเรียนตอบ อีกทั้งสร้างพื้นที่ปลอดภัย มีปฏิสัมพันธ์ทั้งสองฝ่าย เพื่อจิตของคนส่งเสริมซึ่งกันและกัน ครูต้องมีวิธีการตั้งคำถามแบบฉลาดๆ ให้เด็กตอบ Why How ความรู้ใน รร.ที่ด้อยโอกาส ใช้การปฏิรูปเปลี่ยนแปลงการศึกษาให้ รร.ธรรมดาๆ เปลี่ยนแปลงได้ ครู 7-8 หมื่นคนได้ลงมือทำใช้ประสบการณ์สองทาง บางครั้งเป็นผู้เรียน ลงมือทำ ระดมสมอง เป็นวันที่เขามีความสุข มีพื้นที่ว่างที่จะแลกเปลี่ยนความคิดกันได้ เพื่อให้ก้าวหน้าไปอีกระดับหนึ่ง ด้วยการใช้แรงบันดาลใจ ขณะเดียวกันครูก็ต้องให้เกียรตินักเรียนด้วย

      สังคมคาดหวังเด็ก 10 ขวบจะต้องรู้อะไรบ้าง แต่ผมไม่คาดหวังว่าเด็กทุกคนจะเข้าใจเรื่องประชาธิปไตย การศึกษาทำให้ทุกคนอยู่ใต้ต้นไม้เดียวกัน ถ้าความรู้มีช่องว่างในการทำความเข้าใจ การทำงานร่วมกันในระดับกลุ่ม ระดับประเทศทำไม่ได้ ต้องทำให้อยู่ในมาตรฐานขั้นต่ำ.

        ปราศรัย เจตสันต์ ครู รร.บางปะกอกวิทยาคม สมาชิกกลุ่ม Critizen และ Thai Civic Education

(ปราศรัย เจตสันต์  ครู รร.บางปะกอกวิทยาคม สมาชิกกลุ่ม Citizen และ Thai Civic Education)

        ปราศรัย เจตสันต์ ครู รร.บางปะกอกวิทยาคม สมาชิกกลุ่มCritizen และ Thai Civic Education เล่าว่า เด็กแต่ละคนไม่เหมือนกัน เด็กบางคนชอบลงมือทำ บางคนชอบสังเกตคนอื่น เด็กเรียนรู้ไม่เหมือนกัน จึงต้องมีการออกแบบให้หลากหลายใช้ได้กับเด็กทุกคนทุกกลุ่มด้วย เราต้องช่วยกันสร้างสถานการณ์จำลอง เพื่อให้เด็กใช้ความคิดและความสามารถในการแก้ไขปัญหาซับซ้อน การทำสไลด์วิดีโอเพื่อถอดบทเรียนว่าจะเจอปัญหาอะไร การเรียนรู้มีความหมายและมีเรื่องท้าทาย การที่มีขยะเกิดขึ้นในอาเซียน ให้เด็กช่วยกันจัดกิจกรรมลดการใช้ขวดพลาสติกนอกห้องเรียน สร้างความสนุกเพื่อให้เกิดการเรียนรู้ร่วมกันด้วย

      รร.มีพื้นที่น้อยสำหรับความหลากหลายที่เด็กนักเรียนให้ความสนใจที่จะตอบโจทย์ของเขา รร.รัฐบาลถูกครอบความสนใจ ไม่สามารถเปิดพื้นที่ได้มากพอสำหรับเรื่องอื่นๆ ดังนั้น รร.ทางเลือกจึงเป็นคำตอบมากกว่า รร.รัฐบาล

        “ผมชอบอ่านประวัติของนักเรียน เด็กนักเรียนส่วนใหญ่มาจากครอบครัวชนชั้นกลาง บางคนมาจากพ่อเลี้ยงเดี่ยว แม่เลี้ยงเดี่ยวเกินครึ่ง สิ่งเหล่านี้เป็นเรื่องสำคัญมาก ครูต้องเลือกวิธีการที่เหมาะสมสำหรับเด็ก เด็กบางคนเป็นนักกีฬา เด็กบางคนต้องช่วยพ่อแม่ทำมาหากิน ทำขนม จะมาเรียนได้ก็ต้องสิบโมงไปแล้ว จะต้องจัดเรียนพิเศษให้เพื่อเด็กจะได้ประสบความสำเร็จ ทำอย่างไรจะสามารถตอบโจทย์ให้กับคนที่หลากหลายด้วย”.

        ภาคิน นิมมานนรวงศ์ ครูสังคมศาสตร์ รร.กำเนิดวิทย์ กล่าวสรุปว่า เรียนอย่างไรให้สนุก เหมือนกับการเรียนรู้ที่มีลูกเล่น ช่วยกันคิดวางแผนไว้อย่างดี ไม่จำเป็นต้องมีเสียงหัวเราะสนุกสนาน แต่อยู่ที่การตั้งคำถามที่ดี เราต้องใช้คำถามที่สร้างสรรค์เป็นการสร้างบรรยากาศ ทำให้คนเรียนรู้ไม่กลัวที่จะทำผิด ความคิดสร้างสรรค์ไม่ใช่เป็นเรื่องที่เดินตามกรอบ เราต้องกล้าที่จะเป็นตัวป่วนเพื่อการเรียนรู้อย่างสร้างสรรค์ ระบบสังคมแบบไหนที่ทำให้เราเป็นตัวป่วน ทำให้เกิดการสร้างสรรค์ได้ คือโจทย์ที่เราจะต้องไปหาคำตอบให้ได้.