เป็นที่น่าวิตกปัญหาสุขภาพของข้าราชการและบุคลากรในหน่วยงานรัฐที่เจ็บป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง มีน้ำหนักเกิน และมีภาวะความเครียดสูง ฉะนั้น การสร้างเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตการทำงานของคนในองค์กร จะช่วยให้ข้าราชการมีประสิทธิภาพในการทำงานเพิ่มมากขึ้น มีสุขภาพดี สมองกระตือรือร้นคิดสร้างสรรค์สิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อองค์กร

กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) เป็นหนึ่งในหน่วยงานรัฐที่ตระหนักถึงความจำเป็นเร่งด่วนเสริมสร้างสุขภาวะองค์กร ภายใต้การสนับสนุนของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) มีการขยายผลการดำเนินกิจกรรมระดับกระทรวงอย่างเข้มข้น ทั้งเก็บรวบรวมวิเคราะห์ขอมูลปัญหาสุขภาพ ไลฟ์สไตล์ของข้าราชการ เพื่อกำหนดนโยบาย จัดอบรม กระตุ้นจิตสำนึกในการดูแลสุขภาพ ปรับพื้นที่ในองค์กรให้เอื้อต่อการเพิ่มกิจกรรมทางกาย ลดพฤติกรรมเนือยนิ่ง มีการแข่งขันสร้างเสริมสุขภาพระหว่างหน่วยงานอย่างสนุกสนาน เกิดผลในทิศทางที่ดีขึ้น

ล่าสุด สสส. ร่วมกับ ทส. และสถาบันวิจัยสังคมจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเปิดตัว “โครงการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมองค์กรแห่งความสุข” ณ ห้องมัฆวานรังสรรค์ สโมสรทหารบก กรุงเทพฯ บรรยากาศงานแกรนโอเพนนิ่งครั้งนี้เต็มไปด้วยชีวิตชีวา คนทำงาน ทส. เข้าร่วมงานกว่า 600 คน ทั้งข้าราชการ ทสจ. จาก 76 จังหวัด สิ่งแวดล้อมภาค ฯลฯ มีเสวนาบอกเล่าสรรสาระจากการสร้างสุขภาวะองค์กร รวมถึงการระดมความคิดเห็นจัดทำโครงการย่อยสำหรับทุกกรม เพื่อขอสนับสนุนงบ รวมทั้งจัดบูธแสดงผลงานที่ผ่านมา

วิจารย์ สิมาฉายา ปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) กล่าวว่า กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติฯ ได้รับงบประมาณจาก สสส. ในกิจกรรมเสริมสร้างสุขภาวะองค์กร เริ่มที่สำนักปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สป.ทส.) เมื่อปี 2556 มีกิจกรรมให้ข้าราชการสังกัด สป.ทส. สร้างสมดุลระหว่างงานและชีวิตส่วนตัว ต่อมาขยายผลมาสู่กรมควบคุมมลพิษ (คพ.) เพื่อสร้างเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตการทำงานของข้าราชการ ส่งเสริมออกกำลังกายภายในหน่วยงาน ลดพุง ลดโรค ส่งเสริมให้ผู้ประกอบอาหารปรุงอาหารถูกหลักโภชนาการ ลดหวาน มัน เค็ม สร้างสุขภิบาลในโรงอาหาร ตั้งชมรมศิลปะ ชมรมจักรยาน จากนั้นได้หารือกับ สสส. มีวัตถุประสงค์อยากให้ ทส.เป็นกระทรวงนำร่องสร้างสุขทั้งองค์กร เราเห็นตรงกันถึงประโยชน์ที่จะได้รับจากการนำโครงการเสริมสร้างสุขภาวะองค์กรมาขยายผลการให้เกิดความต่อเนื่องในระดับกระทรวง

“ ทส.องค์กรแห่งความสุขจากนี้จะมีหน่วยงานในสังกัดระดับกรมทุกกรม จำนวน 10 กรม หน่วยงานรัฐวิสาหกิจ จำนวน 3 หน่วยงาน และองค์การมหาชน จำนวน 2 หน่วยงาน มีจำนวนข้าราชการและบุคลากร 41,414 คน เข้าร่วมโครงการ วางแผนระยะเวลาดำเนินการโครงการฯ 2 ปี ตั้งแต่ พ.ศ.2562-2564 คาดว่าจะสามารถสร้างนักสร้างสุของค์กรตัวคูณได้เพิ่มขึ้นไม่ต่ำกว่า 1,000 คน เป็นผู้นำในการเสริมทัพขับเคลื่อนแนวคิดการเสริมสร้างองค์กรสุขภาวะเสริมสร้างความสมดุลระหว่างชีวิตและการทำงานให้บุคลากรในหน่วยงาน “ วิจารย์ กล่าว

ปลัด ทส. แกนนำขับเคลื่อนคนสำคัญ กล่าวต่อว่า ตลอดสองปีนี้จะจัดกิจกรรมเพื่อสร้างการรับรู้และสร้างสุขภาวะให้เกิดในองค์กรเพิ่มขึ้น ยึดหลักการความสุข 8 ประการในที่ทำงานเพื่อสนับสนุนการสร้างสมดุลชีวิต และถอดบทเรียนการเรียนรู้ภายใต้การหนุน สสส. เราหวังให้ข้าราชการ ทส. สุขภาพดีขึ้น ทำงานอย่างมีความสุข มีส่วนร่วมพัฒนาองค์กร อยากให้ทำด้วยใจ เปิดใจกับเพื่อนร่วมงาน ทุ่มเทในการทำงานของตนเองให้ดีที่สุดและรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น เพื่อสร้างความสัมพันธ์ที่ดีในองค์กร นอกจากนี้ บุคลากรของแต่ละกรมต้องพัฒนาตัวเอง เปิดรับความรู้ใหม่ๆ จะหยุดนิ่งกับที่ไม่ได้ ส่วนเรื่องตำแหน่งในการทำงาน เมื่อถึงเวลาที่เหมาะสมจะพบกับความสำเร็จ จากโครงการนี้ค่าเฉลี่ยความสุขของพี่น้องกระทรวงทรัพย์เพิ่มขึ้นในทุกมิติ

ด้าน สุจิตต์ ไตรพิทักษ์ กรรมการบริหารแผน คณะที่ 4 สสส. กล่าวว่า โครงการเสริมสร้างสุขภาวะองค์กรภาครัฐ ระหว่างกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ในครั้งนี้ เป็นการขยายผลความสำเร็จต่อเนื่องหลังจากกระทรวงได้ดำเนินการครั้งแรกในปี 2556 และได้ผลลัพธ์ที่น่าพอใจ จากการลงนามบันทึกข้อตกลง (MOU) ระหว่าง สสส.สถาบันวิจัยสังคมจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และ สำนักงานปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติฯ โดยมีเป้าหมายให้เกิดการเสริมสร้างสุขภาวะองค์กรในระดับกระทรวง ครอบคลุมทุกหน่วยงานในสังกัดกระทรวง

“ อยากให้กระทรวงอื่นๆ นำต้นแบบของกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่ผู้บริหารให้ความสำคัญเรื่องการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ เน้นให้คนในองค์กรมีความสุข ซึ่ง สสส. เน้นสุขภาวะ 4 ด้าน ได้แก่ สุขภาพกาย สุขภาพใจ ปัญญา และสังคม ทส. เกาะติดเรื่องเสริมสร้างสุขภาวะองค์กรมาตลอด หัวใจที่ทำให้คนในองค์กรมีประสิทธิภาพ คือ คนมีความสุข ภารกิจของข้าราชการ ทส. หนัก เพราะต้องดูแลทรัพยากรของชาติ ก่อนหน้านี้ มีกระทรวงสาธารณสุขที่เดินหน้าสู่องค์กรสุขภาวะได้อย่างดี ถัดมากระทรวงแรงงานกำลังขับเคลื่อน สำหรับกระทรวงทรัพย์ฯ เป็นกระทรวงที่ 3 จะขยายผลต่อไป เราเน้นเครื่องมือในการสร้างองค์กรสุขภาวะ เป็นเครื่องมือที่ผู้บริหารนำไปปรับใช้ได้ เครื่องมือดังกล่าว สสส. สร้างไว้มากมาย ทำร่วมกับมหาวิทยาลัยมหิดล มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ องค์กรสามารถเลือกเครื่องมือที่ถนัด ไม่มีสูตรสำเร็จตายตัว

สุจิตต์ กล่าวต่อว่า สสส.จุดประกาย แต่กระทรวงทรัพย์ฯ ต้องเดินต่อด้วยตัวเอง กระทรวงไหนที่อยากทำโครงการก็ยินดีให้คำปรึกษาและแนะนำเพื่อสร้างองค์กรสุขภาวะอย่างยั่งยืน ผลลัพธ์จะดีขึ้นในภาพรวม จากการขับเคลื่อนแนวคิดสร้างองค์กรสุขภาวะ มีการประเมินผลและติดตาม พบว่า สุขภาวะคนในองค์กรดีขึ้น ข้าราชการมีความเครียดลดลง โรคเจ็บป่วยเรื้อรังลดลง น้ำหนักเกินลดลง พฤติกรรมการกินเปลี่ยนไป ออกกำลังกายมากขึ้น ช่วยลดโรคไม่พึงประสงค์ และแค่นักสร้างสุของค์กรกลับไปทำหน้าที่สร้างสุขในครอบครัวก็สำเร็จแล้ว ถือเป็นทิศทางที่ สสส. จะสนับสนุนต่อ

ดร.ประกาศิต กายะสิทธิ์ ผู้ช่วยผู้จัดการกองทุน สสส. กล่าวว่า สสส. สนับสนุนเครื่องมือองค์ความรู้ happy workplace โดยร่วมกับสถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เก็บข้อมูลที่เกี่ยวข้องพร้อมสำรวจปัจจัยด้านที่มีผลต่อการสร้างสุขภาวะองค์กร ผ่านดัชนีชี้วัดการประเมินสุขภาวะองค์กร HOA. (Healthy Organization Assessment) ตัวมาตรวัดคุณภาพชีวิตและการทำงานของบุคลากร เกิดเป็นโมเดลสร้างสุขภาวะองค์กรภายใต้สูตร '5-4-3 ความสุของค์กรเสริมด้วยเรา' เพื่อเป็นต้นแบบอันดีในการสร้างสุขภาวะองค์กรในระดับกระทรวง ซึ่งเป็นหน่วยงานของภาครัฐที่จะต่อยอดไปยังแผนยุทธศาสตร์ 20 ปี

" โมเดลสร้างสุขภาวะองค์กรภายใต้สูตร "5-4-3ความสุของค์กรเสริมด้วยเรา" ประกอบด้วย '5 ส.' ได้แก่ สถานการณ์ สร้างแกนนำขับเคลื่อนต้องมีเครือข่ายและบุคลากร สนับสนุนพื้นที่คิด เครื่องมือ ส่งเสริมสู่การปฏิบัติภายในให้เกิดนโยบาย และ สื่อสาร ส่วน '4 ต.' เป็นการติดตั้งความรู้การใช้เครื่องมือ ติดตามเพื่อบ่มเพาะ เติมเต็มสิ่งที่ยังขาดด้วยวิธีการโค้ช และต่อยอด เป้าหมายสุดท้ายที่เป็นความสำเร็จ 3 ส่วน คือ สู่องค์กรสุขภาวะอย่างถาวร สู่การบูรณาการทำงานร่วมกันระหว่างองค์กรภาครัฐกับหน่วยงานกำกับนโยบาย และสู่นโยบายระดับชาติ" ดร.ประกาศิต กล่าวทิ้งท้ายมาสร้างองค์กรแห่งความสุขกัน เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีและองค์กรก้าวหน้า