อธิบดีกรมศิลปากร แถลงต้องคุ้มครองเมืองพิมาย ในฐานะโบราณสถานชาติก่อนผลักดันขึ้นเป็นมรดกโลก ย้ำมีการขึ้นทะเบียนตั้งแต่ปี 2479    พบขอบเขตเมืองพิมายถูกคุกคาม ใกล้ปราสาทหินเผชิญปัญหามีการสร้างอาคาร-โรงแรมใกล้เขต   "บารายโบราณ"หรือสระน้ำขนาดใหญ่ ถูกทำปั๊มน้ำมัน-บ้านพัก  

นายอนันต์ ชูโชติ อธิบดีกรมศิลปากร

สืบเนื่องจากกรณีชาวบ้านในอำเภอพิมายไม่เห็นด้วยการขึ้นทะเบียนโบราณสถานเมืองพิมาย ต.ในเมือง อ.พิมาย จ.นครราชสีมา รวมถึงมีการยื่นหนังสือต่อ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา  นายกรัฐมนตรี   
เมื่อวันที่ 28 ก.พ.นายอนันต์  ชูโชติ   อธิบดีกรมศิลปากร จัด แถลงข่าวการกรณีขึ้นทะเบียนโบราณสถานเมืองพิมายว่า   หลังจากกรมศิลปากรประกาศกำหนดเขตที่ดินโบราณสถานเมืองพิมายเกิดกระแสวิพากษ์วิจารณ์  อีกทั้งมีการร้องเรียนต่อ  พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา  นายกรัฐมนตรี  กล่าวโทษอธิบดีกรมศิลปากร โดยระบุว่า ไม่สามารถให้ลุแก่อำนาจได้ต่อไ ป  ในเรื่องนี้ตนขอชี้แจง ว่า  เมืองพิมายเป็นเมืองโบราณรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีกำแพงเมือง และคูเมืองล้อมรอบ มีปราสาทหินพิมายเป็นศาสนสถานสำคัญตั้งอยู่กลางเมือง  โดยเมืองพิมายนี้มีอายุกว่า 1,000 ปี  สร้างก่อนปราสาทนครวัด กัมพูชา  นอกจากปราสาทพิมาย ซึ่งเป็นประสาทหินใหญ่สุดในประเทศไทย และเป็นแหล่งท่องเที่ยวหลักของ จ.นครราชสีมาแล้ว ยังประกอบด้วยโบราณสถานสำคัญหลายแห่ง ได้แก่ สระน้ำโบราณ ทั้งสระเพลง สรแก้ว สระขวัญ  สระโบสถ์ สระช่องแมว เมรุพรหมทัต กุฏิฤาษี  ท่านางสระผม ถนนโบราณเชื่อมต่อจากปราสาทไปยังหน้าเมืองที่ตั้งของบารายใหญ่ด้านทิศใต้  ด้วยคุณค่าความสำคัญ ศก. จึงได้จัดทำบัญชีโบราณสถานและประกาศชื่อโบราณสถานเมืองพิมาย ในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 53 ตอนที่ 34 วันที่ 27 กันยายน 2479 เพื่อกำหนดจำนวนโบราณสถานสำหรับชาติ   ถือเป็นโบราณสถานที่ได้ขึ้นทะเบียนแล้ว เพียงแต่ไม่ได้กำหนดขอบเขตที่ดิน

แผนที่แนวการกำหนดเขตที่ดินโบราณสถานเมืองพิมาย

นายอนันต์ กล่าวต่อว่า  ด้วยสภาพการณ์ปัจจุบันเมืองพิมายมีความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ มีการขยายเมืองอย่างใหญ่โต รวดเร็ว  ด้วยเป็นเมืองท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมที่สำคัญของ จ.นครราชสีมา  เพื่อปกป้องคุ้มครองโบราณสถานเมืองพิมาย กรมศิลปากรซึ่งมีหน้าที่ปกป้อง คุ้มครอง ดูแลมรดกทางวัฒนธรรมและส่งต่อคนในอนาคตจึงมีความจำเป็นต้องดำเนินการกำหนดขอบเขตที่ดินโบราณสถานเมืองพิมายให้ชัดเจนเพื่อควบคุมโบราณสถานไม่ให้ถูกทำลายหรือเสื่อมค่า การศึกษาขอบเขตที่แท้จริงของโบราณสถานเมืองพิมายริเริ่มขึ้นเมื่อ 10 ปีก่อน  เพราะชุมชนอยู่กันหนาแน่นจะทำให้เกิดปัญหา  ปัจจุบันถนนโบราณมีถนนลาดยางทับ ขณะที่  บารายใหญ่ ซึ่งถือเป็นอ่างเก็บน้ำโบราณใหญ่ที่สุดในไทย ความยาว 2 กิโลเมตร กว้าง 850 เมตร  ถูกถมทำโรงสี สร้างปั๊มน้ำมันและบ้านพักอาศัยขนาดใหญ่  มีชุมชนอยู่อาศัยจำนวนมาก ถ้ามีการขุดลอกและฟื้นคืนอ่างเก็บน้ำกลับมาอีกครั้งจะช่วยแก้น้ำท่วมและน้ำแล้งได้ดี มีความจุถึง 3 ล้าน ลูกบาศก์เมตร ทั้งยังพบภาวะคุกคามปราสาทหินพิมายอย่างมาก มีก่อสร้างโรงแรม อพาร์ทเมนต์ หอพัก ใกล้ตัวปราสาท   

กุฎิฤาษี

“ อธิบดีกรมศิลปากรไม่ได้ลุแก่อำนาจหรือทำผิดกฎหมาย พ.ร.บ.โบราณสถานโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุ และพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ 2504 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่2) พ.ศ.2535 มาตรา 7 ให้อธิบดีกรมศิลปากรมีอำนาจประกาศในราชกิจจานุเบกษาขึ้นทะเบียนโบราณสถานและให้มีอำนาจกำหนดเขตที่ดินตามที่เห็นสมควร ทุกอย่างทำตามขั้นตอน  มีหนังสือลงวันที่ 16 กันยายน 2559 เรื่องการกำหนดเขตที่ดินโบราณสถานเมืองพิมายแจ้งผู้ครอบครองที่ดินใจเขตโบราณสถานเมืองพิมาย จำนวน 1,665  คน ตาม ม. 7 ของกฎหมายโบราณสถาน   ถ้าราษฎรหรือผู้ครอบครองไม่เห็นด้วย ก็ให้ใช้สิทธิร้องต่อศาลปกครอง  ขณะนี้ยังไม่ได้ประกาศกำหนดเขตที่ดินโบราณสถานเมืองพิมายพื้นที่ประมาณ 2,658 ไร่  หากผู้ครอบครองคัดค้านเพียงแค่ 2 ราย ก็ไม่สามารถประกาศได้ อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันกรมศิลปากรยังไม่ได้รับหนังสือคัดค้านจากเจ้าของที่ดินเลย มีแต่เสียงคัดค้านจากคนกลุ่มหนึ่งเท่านั้น  ” นายอนันต์ กล่าว

เมรุพรหมทัต

อธิบดี ศก. กล่าวต่อว่า  การประกาศกำหนดเขตที่ดินโบราณสถานเมืองพิมายให้ชัดเจน ไม่ได้กระทบสิทธิ มีการถอนโฉนดที่ดินหรือชาวบ้านต้องออกจากตัวเมืองพิมาย   แต่ประกาศปกป้องคุ้มครอง  เพราะโบราณสถานเป็นพื้นที่พิเศษ ไม่ใช่เพื่อประโยชน์ส่วนบุคคลหรือประโยชน์ทางเศรษฐกิจ อีกทั้งกรมศิลปากรตระหนักในคุณค่าและพร้อมผลักดันเมืองพิมายและเมืองบริวารอื่นๆ เป็นมรดกโลก  จำเป็นต้องมีมาตรการควบคุมการปลูกสร้างอาคารในเขตที่ดินโบราณสถาน และห้ามจัดกิจกรรมบางประเภทที่กระทบภาพลักษณ์โบราณสถานสำคัญ   หากโบราณสถานเสียหายยากจะฟื้นคืนกลับมา ประชาชนควรร่วมมือกับกรมศิลปากรปกป้องโบราณสถาน ไม่ใช่คัดค้าน   ขอยืนยันตนและเจ้าหน้าที่กรมศิลปากรไม่เคยประกาศยึดโฉนด ไล่คนออกจากเมืองพิมาย

ประตูชัย

แนวคันดินถนนโบราณ