(1)

                ช่วงที่ท่านอาจารย์ จิรายุ อิศรางกูร ณ อยุธยา ท่านยังรักษาการตำแหน่งผู้อำนวยการทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ ยังไม่ได้เลื่อนชั้นขึ้นเป็นองคมนตรี เหมือนอย่างทุกวันนี้ ท่านเคยเล่าให้ฟังถึงฉากเหตุการณ์ช่วงที่รัฐบุรุษและประธานองคมนตรี อย่าง ป๋าเปรม ที่เพิ่งวายชนม์ไปไม่นาน ได้เข้าเฝ้าล้นเกล้าฯ ในหลวงรัชกาลที่ 9 และทูลถามถึงสิ่งที่ยังคงค้างคาใจ หรือสิ่งที่อยากจะทรงดลบันดาลให้เกิดบรรลุผล บรรลุความสำเร็จขึ้นมาในสังคมไทย อะไรทำนองนั้น...

                                                         (2)

                คำตอบที่ล้นเกล้าฯ ในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงมีต่อบรรดาองคมนตรีที่เข้าเฝ้าฯ ณ ช่วงขณะนั้น...จึงกลายมาเป็นความพยายามที่จะจัดตั้ง โรงเรียนคุณธรรม ขึ้นมาในประเทศไทย สังคมไทย นับตั้งแต่บัดนั้น ส่วนเมื่อมาถึงทุกวันนี้ จะไปถึงขั้นไหน แบบไหน บรรลุผล บรรลุความสำเร็จ ไปในระดับใด ก็มิอาจรู้ชัด แต่ที่แน่ๆ ก็คือ...ความพยายามที่จะทำให้บรรดาลูกหลานเยาวชนคนไทย เติบโตขึ้นมาเป็นคนดี มีคุณธรรม ไม่ใช่แค่เก่ง แค่ฉลาด แค่รู้รักษาตัวรอดไปวันๆ ต้องถือเป็นความพยายามที่ออกจะเหนื่อยยาก ลำบาก มิใช่น้อย โดยเฉพาะภายใต้โลกที่ความทันสมัย ความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยี และโลกที่มีทุนนิยม วัตถุนิยม เป็นพลังขับเคลื่อนในแทบจะทุกสัดส่วน...

                                                        (3)

                เพราะอย่างที่เคยว่าๆ ไว้แล้วนั่นแหละว่า...ด้วยบทบาท อิทธิพล ของโลกที่เป็นไปในแนวนี้ มันออกจะเป็นตัวฉุดลากกระชากถูให้บรรดาเด็กๆ โตขึ้นมาในแบบที่กำลังก่อให้เกิด ปัญหา ระดับแทบจะทั่วทั้งโลกเอาเลยก็ว่าได้ คือเป็นเด็กที่ไม่ค่อยอยากจะสนใจในเรื่องคุณธรรม ศีลธรรม อะไรกันมากมาย เด็กที่ยึดเอาอารมณ์ ความรู้สึกส่วนตัว หรือแม้แต่ผลประโยชน์ส่วนตัวเป็นที่ตั้ง เด็กที่ไม่คิดอ่อนน้อม ถ่อมตนใดๆ อีกต่อไปแล้ว มุ่งหาทางแสดงออกความเป็นตัวตนของตน เพื่อให้ตัวเองเป็น ซัม บอดี้ ไม่ใช่ โน บอดี้ ให้จงได้ เด็กที่ทะเยอทะยานไขว่คว้าหาความสำเร็จเฉพาะตน เอาแต่ใจตัวเองเป็นที่ตั้ง แถมยังอาจหนักไปทางหยิบโหย่ง หนักไม่เอา-เบาไม่สู้ ไม่ทรหดอดทน ไม่รู้จักการอดกลั้น ข่มกลั้น ด้วยเหตุเพราะถูกพะเน้าพะนอจากวิธีการเลี้ยงดูในครอบครัว หรือด้วยเหตุเพราะความสะดวกสบาย ความคล่องเนื้อ คล่องตัว ที่บรรดา เทคโนโลยี ทั้งหลาย ช่วยดลบันดาลให้ หรือไม่ อย่างไร ก็แล้วแต่...ฯลฯลฯ...

                                                       (4)

                การหาทางทำให้เด็กและเยาวชน เติบโตขึ้นมาเป็นคนดี มีคุณธรรม จึงออกจะเป็นอะไรที่น่าจะเหน็ดเหนื่อย เมื่อยล้า เอามากๆ พอๆ กับการสู้กับโลก หรือการฝืนกระแสโลกเอาเลยก็ว่าได้ เพราะคงไม่ใช่แต่เฉพาะ โรงเรียน เท่านั้น ที่อาจช่วยหล่อหลอม สอดแทรก ให้บรรดาสิ่งที่เรียกๆ กันว่าคุณธรรม ศีลธรรม จริยธรรม ขันติธรรม หรืออะไรต่อมิอะไรที่ออกไปทาง ธรรมๆ ทั้งหลายให้มีโอกาสซึมซ่าน เข้าไปในเซลล์ ในดีเอ็นเอ ของบรรดาเด็กๆ ได้บ้าง แต่ยังต้องอาศัยครอบครัว สภาพแวดล้อมทางสังคม ไปจนถึงรัฐบาลแต่ละรัฐบาล ที่เป็นผู้กำหนดทิศทางความเป็นไปของประเทศเอาเลยโน่นแหละ มันถึงจะพอช่วยให้เกิดการบรรลุผล บรรลุเป้าหมายความสำเร็จ ได้อย่างเป็นเนื้อ เป็นหนัง หรืออย่างครบถ้วน เบ็ดเสร็จ บริบูรณ์...

                                                       (5)

                การเติบโตขึ้นมาของพวกเด็กๆ...มันจึงก่อให้เกิด ปัญหา ในรูปแบบต่างๆ ขึ้นมาในสังคมแต่ละสังคม มากบ้าง น้อยบ้าง ไปตามสภาพ โดยจะไปเสียเวลาด่าเด็ก เล่นงานเด็ก ลงโทษเด็ก ในแต่ละเรื่อง แต่ละราว มันคงไม่น่าจะ เข้าท่า กันซักเท่าไหร่นัก หรือคงไม่ได้ช่วยส่งผลให้เกิดการ แก้ปัญหา มากมายซักเท่าไหร่ สู้หันมาช่วยกัน ต่อยอด และ สืบสาน ในสิ่งที่ในหลวงรัชกาลที่ 9 ท่านได้ทรงดำริ ทรงตั้งความหวัง ความปรารถนาเอาไว้ ให้มีโอกาสเป็นจริง เป็นจัง ให้มากที่สุดเท่าที่จะมากได้ ไม่ว่าภายใต้กระบวนการของ โรงเรียนคุณธรรม ที่ไม่รู้ว่าไปถึงไหนต่อไหนกันบ้างแล้วในช่วงนี้ หรือแม้แต่ภายใต้กระบวนการที่อยู่นอกเหนือออกไปจากโรงเรียนใดๆ ก็ตาม...

                                                      (6)

                เพราะว่าไปแล้ว...ในหลวงรัชกาลที่ 9 ท่านก็ทรงยอมรับความจริงมาตั้งแต่แรก ดังที่สะท้อนให้เห็นจาก พระราชดำรัส อันว่าด้วย บ้านเมืองนั้นย่อมต้องประกอบไปด้วยคนดีและคนไม่ดี ไม่มีใครสามารถทำให้ทุกคนเป็นคนดีได้ทั้งหมด การทำให้บ้านเมืองปกติสุขเรียบร้อย จึงมิใช่การทำให้ทุกคนเป็นคนดี หากอยู่ที่การส่งเสริมคนดีให้มีโอกาสปกครองบ้านเมือง และควบคุมคนไม่ดี ไม่ให้มีอำนาจ ดังที่ทราบๆ กัน แต่นอกเหนือไปจากนั้น...ยังทรงมีพระราชดำรัสไว้ด้วยว่า การทำความดีนั้น โดยมากเป็นการ...เดินทวนกระแส...ความพอใจและความต้องการของมนุษย์ จึงทำได้ยาก และเห็นผลช้า แต่ก็จำเป็นต้องทำ เพราะหาไม่แล้ว ความชั่ว ซึ่งทำได้ง่ายกว่าจะเข้ามาแทนที่ แล้วจะพอกพูนขึ้นอย่างรวดเร็วโดยไม่ทันรู้สึกตัว ด้วยเหตุนี้...แทนที่จะไปเสียเวลาด่าว่าพวกเด็กๆ ประเภทที่ไม่คิดสนใจว่าจะต้องโตขึ้นมาเป็นเด็กดีและมีคุณธรรมหรือไม่ อย่างไร อันแทบไม่ต่างไปจากการตักน้ำรดหัวตอเอาเลยก็ไม่แน่ สู้หันมาทุ่มเท ต่อยอดและสืบสาน ให้พอหลงเหลือเด็กที่ดีและมีคุณธรรม แม้เพียงแค่รายหนึ่ง รายใด ก็ต้องถือว่ายอดแล้ว!!! เพราะพระราชดำรัสก็ได้สรุปไว้ด้วยว่า คนดีนั้น...ทำให้คนอื่นดีได้ หมายความว่า คนดีทำให้เกิดความดีในสังคม คนอื่นก็ย่อมดีไปด้วย ส่วนความเลวจะทำให้คนดีเป็นคนเลวก็ยาก แม้จะเป็นไปได้ แต่ถ้าหากคนดีเข้มแข็งในความดี การที่คนเลวจะทำให้คนดีต้องกลายสภาพเป็นคนเลว ก็ใช่ว่าจะทำได้ง่ายๆ สิ่งสำคัญจึงอยู่ที่ความเข้มแข็งของคนดี เอวัง ก็มีด้วยประการฉะนี้...แล...

                         ----------------------------------------------------------------------