เมื่อวันที่ 12 พฤษภาคมเกิดเหตุร้ายกับเรือพาณิชย์ 4 ลำแถบชายฝั่งสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ (UAE) โดนทุ่นระเบิดที่รัฐบาลซาอุดีอาระเบียกับสหรัฐชี้ว่าเป็นฝีมืออิหร่าน ถัดมา 1-2 วันเครื่องโดรนจากกองกำลังฮูตีในเยเมนโจมตีสถานีสูบน้ำมัน 2 แห่งของซาอุฯ 2 เหตุการณ์นี้เกิดในช่วงที่ฝ่ายซาอุฯ เอ่ยภัยคุกคามอิหร่านอย่างต่อเนื่อง รัฐบาลทรัมป์ส่งกองกำลังเรือบรรทุกเครื่องบิน เครื่องบินรบเข้าไปในภูมิภาคตะวันออกกลาง เป้าหมายคืออิหร่าน

                จากเหตุร้ายดังกล่าวรัฐบาลซาอุฯ ประกาศเรียกประชุมฉุกเฉิน เป็นที่มาของการประชุมคณะมนตรีความร่วมมือรัฐอ่าวอาหรับ (Cooperation Council for the Arab States of the Gulf : GCC) กับสันนิบาตอาหรับเมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม

ผลการประชุมสุดยอด GCC :

                เนื้อหาแถลงการณ์ GCC มุ่งประเด็นพฤติกรรมอิหร่านที่แทรกแซงเพื่อนบ้าน กล่าวหาอิหร่านเกี่ยวข้องกับเหตุวินาศกรรมที่ชายฝั่ง UAE การโจมตีด้วยโดรน (unmanned aerial vehicles) จากฮูตี มีสาระสำคัญดังนี้

                1.กองกำลังฮูตี (Houthi militias) ใช้เครื่องโดรนติดระเบิดโจมตีสถานีสูบน้ำมัน 2 แห่งของซาอุฯ เป็นพฤติกรรมก่อการร้าย เป็นภัยต่อความมั่นคงภูมิภาคและเศรษฐกิจโลก เพราะมีผลต่อความมั่นคงพลังงานโลก สมาชิก GCC ขอแสดงความเป็นเอกภาพร่วมมือกับซาอุฯ ต่อต้านภัยก่อการร้ายนี้ที่หวังยั่วยุให้ภูมิภาควุ่นวาย สนับสนุนมาตรการที่จะสร้างความมั่นคง เสถียรภาพและบูรณภาพแห่งดินแดน

                2.ที่ผ่านมากลุ่มฮูตีโจมตีซาอุฯ ด้วยขีปนาวุธ 225 ครั้ง เครื่องโดรน 155 ครั้ง

                3.ประณามเหตุวินาศกรรมเรือพาณิชย์ 4 ลำที่ถูกโจมตีแถบชายฝั่งสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ เป็นภัยต่อการเดินเรือในพื้นที่สำคัญยิ่งยวดของโลก ทำลายความมั่นคงตลาดน้ำมัน ขอให้นานาชาติร่วมกันป้องกันไม่ให้เกิดเหตุร้ายเช่นนี้อีก

                4.GCC จะเผชิญหน้าภัยคุกคามเหล่านี้อย่างเป็นเอกภาพ

                5.GCC ยึดหลักความมั่นคงร่วม การรุกรานประเทศหนึ่งเท่ากับรุกรานชาติสมาชิกทั้งมวล

                6.ขอให้นานาชาติร่วมต้านระบอบอิหร่าน ร่วมคว่ำบาตรให้จริงจังกว่าเดิม สนับสนุนวิธีการใหม่ๆ เพื่อป้องกันไม่ให้อิหร่านมีขีดความสามารถด้านนิวเคลียร์ การพัฒนาขีปนาวุธ (ballistic missile)

                7.ขอให้อิหร่านปฏิบัติตามกฎบัตรสหประชาชาติกับกฎหมายระหว่างประเทศ หลักการเป็นเพื่อนบ้านที่ดี เคารพอธิปไตย ไม่แทรกแซงกิจการภายในของประเทศอื่นและไม่ใช้กำลัง ขอให้อิหร่านหลีกเลี่ยงอันตรายจากสงคราม ยุติการสนับสนุน การเงิน อาวุธแก่กองกำลังต่างๆ องค์กรก่อการร้าย โหมไฟความขัดแย้งนิกายศาสนา ไม่เป็นปรปักษ์กับประเทศอื่น บ่อนทำลายความมั่นคง ไม่คุกคามความปลอดภัยในการเดินเรือ

                8.ย้ำความร่วมมือระหว่างสหรัฐกับ GCC ความเป็นหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ ข้อตกลงทวิภาคี เพื่อรักษาความมั่นคงปลอดภัยในภูมิภาค GCC สนับสนุนยุทธศาสตร์สหรัฐต่ออิหร่าน รวมทั้งเรื่องนิวเคลียร์กับขีปนาวุธ การทำลายความมั่นคงของภูมิภาค การก่อการร้าย กลุ่มฮิซบอลเลาะห์ กองกำลังพิทักษ์ปฏิวัติ กองกำลังฮูตีและองค์กรก่อการร้ายต่างๆ

                9.GCC จะยังคงยึดมั่นสร้างเสถียรภาพ ความมั่นคง รักษาสันติภาพในภูมิภาค ความมั่นคงของตลาดน้ำมันโลก ประณามอิหร่านที่คุกคามการเดินเรือเสรี การขนส่งน้ำมัน ขอให้นานาชาติมีส่วนร่วมในประเด็นเหล่านี้

                ส่วนแถลงการณ์ของสันนิบาตอาหรับมีใจความใกล้เคียง ส่วนที่เพิ่มคือ ชี้ว่าซาอุฯ มีสิทธิอันชอบธรรมตามกฎบัตรสหประชาชาติที่จะป้องกันตนเอง ประณามอิหร่านแทรกแซงวิกฤติซีเรีย มีผลต่ออนาคตประเทศนี้

                โดยรวมแล้วเป้าหมายแถลงการณ์ GCC คือกล่าวโทษอิหร่านต่อเหตุวินาศกรรมเรือพาณิชย์กับเรื่องเครื่องโดรนโจมตีสถานีสูบน้ำมัน พยายามโยงกองกำลังฮูตีเข้ากับรัฐบาลอิหร่าน ร้องขอการสนับสนุนจากนานาชาติ โดยเฉพาะจากชาติสมาชิกสันนิบาตอาหรับ อย่างน้อยขอให้ช่วยกันคว่ำบาตรอิหร่านจริงจังกว่านี้

                ที่น่าสนใจคือเอ่ยถึงวิธีการใหม่ๆ ซึ่งไม่แน่ใจว่าคืออะไร เพื่อป้องกันไม่ให้อิหร่านพัฒนานิวเคลียร์กับขีปนาวุธ

                ส่วนประเด็นอื่นๆ เป็นเรื่องเก่า การเป็นปฏิปักษ์กับอิหร่าน การปิดล้อมคว่ำบาตรที่ดำเนินเรื่อยมาตั้งแต่ปฏิวัติอิหร่าน 1979

ท่าทีที่ย้อนแย้ง :

                แม้แถลงการณ์เรียกร้องให้รัฐบาลอิหร่านเลิกทำตัวเป็นปฏิปักษ์เพื่อช่วยกันสร้างสันติภาพ แต่ในอีกด้านกลับไม่เชื่อว่าอิหร่านจะเป็นเพื่อนบ้านที่ดี ทั้งๆ ที่รัฐบาลอิหร่านพยายามเข้าหา ขอเจรจาปรับความสัมพันธ์ แต่ฝ่ายซาอุฯ เห็นว่าเป็นถ้อยคำที่เชื่อถือไม่ได้ กลายเป็นประเด็นย้อนแย้งว่าอยากเป็นมิตรกับอิหร่าน แต่ไม่มีวันเป็นไปได้ ด้วยเหตุผลตีตราว่าอิหร่านจะคงนโยบายเป็นศัตรูไม่มีวันเปลี่ยนแปลง นำสู่ข้อสรุปของกษัตริย์ซัลมานเรียกร้องชาติสมาชิกทุกประเทศต้องร่วมกันเผชิญหน้าด้วยกำลังทุกอย่างที่มีอยู่ ยืนหยัดแนวทางนี้ไม่เปลี่ยนแปลง

ชัยชนะของฝ่ายซาอุฯ :

                แม้ชาติสมาชิกบางประเทศไม่เห็นด้วยกับแถลงการณ์ของสันนิบาตอาหรับบางข้อ บางประเทศซ่อนความไม่พอใจ โดยรวมแล้ว ถือเป็นความสำเร็จอีกครั้งของรัฐบาลซาอุฯ สามารถแสดงความเป็นผู้นำมุสลิมโลก กระชับนโยบายปิดล้อมอิหร่าน กดดันให้หลายประเทศที่เคยดื้อดึงซื้อน้ำมันอิหร่านต้องลดการซื้อหรือหยุดซื้อ (อย่างน้อยชั่วคราว) ยอดส่งออกน้ำมันอิหร่านประจำเดือนพฤษภาหล่นฮวบเหลือ 400,000 บาร์เรลต่อวัน ลดต่ำจากเดือนที่แล้วเท่าตัว ถ้าดูตัวเลขทั้งปีตัวเลขส่งออกปีที่แล้วอยู่ที่ 2.5 ล้านบาร์เรลต่อวัน เฉพาะเรื่องนี้จะกระทบต่อเศรษฐกิจสังคมอิหร่านไม่มากก็น้อย

                เป็นยุทธศาสตร์ปิดล้อมอิหร่านที่ดำเนินเรื่อยมาตั้งแต่ปี 1979 ช่วยเสริมสร้างภาวะผู้นำมุสลิมโลกของรัฐบาลซาอุฯ ภายใต้แนวคิดนี้ซาอุฯ จะไม่เร่งรีบทำลายศัตรูให้ราบคาบ แต่จะค่อยๆ ดำเนินการ มองผลประโยชน์ที่ใหญ่กว่าการทำลายอิหร่าน เพราะการเล่นงานระบอบอิหร่านเป็นเพียงเครื่องมือที่รัฐบาลซาอุฯ ใช้ อีกทั้งฝ่ายซาอุฯ ไม่อาจเป็นผู้เปิดฉากทำสงครามใหญ่ด้วยตัวเอง และรัฐบาลสหรัฐยังไม่สนับสนุน

ซาอุฯ จะโจมตีอิหร่านหรือไม่ :

                ฝ่ายซาอุฯ พยายามโหมความรุนแรงของเหตุการณ์ทั้ง 2 ชี้ว่ากระทบต่อเศรษฐกิจโลก ความมั่นคงด้านพลังงาน ในขณะที่ตลาดโลกไม่ได้ตอบสนองเท่าไหร่ อีกทั้งยังไม่เปิดเผยหลักฐานเหตุวินาศกรรมเรือพาณิชย์ที่อิหร่านประกาศว่าตนไม่เกี่ยวข้อง ส่วนเรื่องกองกำลังฮูตีนั้น ฝ่ายซาอุฯ ทำสงครามเต็มรูปแบบกับกลุ่มดังกล่าวหลายปีแล้ว ดังที่ซาอุฯ เผยว่าโดนโจมตีด้วยขีปนาวุธกับเครื่องโดรนนับร้อยครั้ง

                นำสู่คำถามว่าสมเหตุสมผลหรือไม่หากฝ่ายซาอุฯ จะโต้กลับด้วยการโจมตีอิหร่าน แน่นอนว่าฝ่ายซาอุฯ กับพันธมิตร (รวมทั้งสหรัฐ) สามารถทำได้โดยไม่สนใจคำทักท้วงใดๆ ที่ผ่านมารัฐบาลสหรัฐหลายชุดโจมตีประเทศอื่นด้วยเหตุผลข้ออ้างของตัวเอง กระทั่งสร้างหลักฐานเท็จขึ้นมา เป็นข้อเท็จจริงที่รับรู้กันทั่วไป

                ท้ายที่สุดจึงขึ้นกับการตัดสินใจของรัฐบาลซาอุฯ กับพวกว่าจะลงมือจัดการหรือไม่ อย่างไร

                ความเป็นไปของโลกเป็นเช่นนี้ ไม่ได้ต่างจากยุคดึกดำบรรพ์เท่าไหร่นัก

                ล่าสุด ไบรอัน ฮุค (Brian Hook) ผู้แทนพิเศษจากกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐ เผยว่ารัฐบาลสหรัฐจะแสดงหลักฐานโจมตีเรือพาณิชย์ในไม่ช้า พร้อมกับ “ลงมือ” บางอย่างเพื่อส่ง “สัญญาณ” แก่อิหร่าน ทั้งยังเตือนล่วงหน้าว่าพร้อมจะโต้กลับหากอิหร่านโจมตีผลประโยชน์สหรัฐ

                การประชุมสุดยอดเช่นนี้มีส่วนที่เปิดเผยต่อสาธารณชนกับปิดลับ นอกจากประกาศท่าทีแล้ว เป็นโอกาสที่สมาชิกแต่ละประเทศจะแสดงความคิดเห็นในที่ประชุมและหารือลับ พร้อมกับส่งสัญญาณให้เตรียมตัวเตรียมใจว่าแผนขั้นต่อไปคืออย่างไร.

---------------------------

ภาพ : สัญลักษณ์ของคณะมนตรีความร่วมมือรัฐอ่าวอาหรับ (GCC)

ที่มา : http://www.gcc-sg.org/en-us/Documents/logo-x2.pdf

---------------------------