เมื่อวานนี้ผมได้นำเอาตอนแรกเกี่ยวกับทัศนะของคุณหมอบัญชา พงษ์พานิช "แม่ทัพใหญ่ของสวนโมกข์กรุงเทพฯ" กับวิถีการขับเคลื่อนงานธรรมเพื่อนำธรรมะกลับสู่ใจคนด้วยกลยุทธ์ที่หลากหลายและมีพลวัตยิ่ง

                วันนี้ขอนำเสนอตอนต่อเพื่อผู้อ่านที่สนใจจะได้รับทราบอย่างรอบด้านจาก Goodlife Update.com  ครับ

                ความรู้สึกต้องการคลุกคลีกับผู้สนใจงานธรรม

                จากการทำงานตลอดช่วง 9 ปี ผมรู้สึกว่าคนไทยจำนวนหนึ่งมีความโหยหาในการประกอบกุศลกรรมมากขึ้น คนที่ต้องการเนื้อหาที่หนักและเอาจริงเพิ่มมากขึ้น และที่สำคัญเป็นคนหนุ่มสาวมากขึ้น มากันเป็นกลุ่ม ซึ่งผมสังเกตจากผู้ร่วมกิจกรรมที่จัดขึ้นใน 5 แนวทางของสวนโมกข์ พบว่า

                แนวแรก บุญประเพณี ยิ่งเราใส่ content ที่ดี เราไม่จำกัดแค่ทาน แต่เรามีเรื่องศีล สมาธิ ภาวนาด้วย ในวันพระใหญ่ หรือตักบาตรเดือนเกิด คนร่วมกิจกรรมเยอะมาก บางครั้งเป็นพันคน

                แนวที่สอง ค้นหาธรรมะเชิงลึก เราไม่ค่อยประสบความสำเร็จ ทั้งที่เคยเป็นกลุ่มเป้าหมายแรกของเรา คนสนใจกลุ่มละ 20-30 คนเท่านั้น นี้เป็นแนวที่จะต้องมุ่งพัฒนาต่อ

                แนวที่สาม Edutainment แบบเพลินๆ ก็ไม่ถือว่าเยอะ มีคนร่วมกิจกรรมแค่หลักร้อย แต่มีความหมายมาก เพราะช่องนี้ที่เราจะได้คนใหม่ๆ เข้ามาสู่ธรรมะอย่างมีพลังอย่างไม่คาดคิด

                แนวที่สี่ ปฏิบัติธรรมแบบเอาจริงเอาจังเลย มีผู้ร่วมกิจกรรมหลายร้อยคน ซึ่งเกิดการขยายตัวส่งต่อสู่แนวทางปฏิบัติต่างๆ ในพระพุทธศาสนาที่ถือเป็นเครือข่ายขบวนธรรมสำคัญ

                แนวที่ห้า ภาวนาของคนเมือง ก็แค่เรือนร้อย แต่ก็มีความสำคัญมากต่อวิถีชีวิตคนเมืองทุกวันนี้

                นอกจากนี้ เวลาอาจารย์ที่แสดงธรรมได้คมมากจะมีคนมาฟังเป็นพันคน หรือเวลาเปิดรับสมัครอะไร เปิดรับสมัครแค่ 1 นาทีเต็ม สิ่งเหล่านี้สะท้อนว่างานศาสนายังมีผู้ต้องการ

                บทเรียนของเราคือ เราต้องมีเนื้อหาดี รูปแบบ และช่องทางที่เหมาะสม จึงจะประสบความสำเร็จ

                เนื้อหาดีคือจุดเด่นของงานธรรมของท่านอาจารย์พุทธทาส

                ธรรมะเป็นอกาลิโก มีความเป็นสากล แต่ธรรมะของท่านอาจารย์พุทธทาส มีจุดเด่นที่เป็นเอกลักษณ์ เนื่องจากท่านปอกเปลือกประเพณีและพิธีกรรมทิ้ง เอาแต่เนื้อธรรม ทำให้ธรรมะของท่าน  touch คนรุ่นใหม่ได้ ทำให้เราเข้าถึงหัวใจหรือแก่นพุทธศาสนาได้เร็ว หากเราสนใจก็สามารถค้นคว้าหาอ่านได้ทุกเรื่องอย่างเป็นระบบ จึงไม่ยากเลยสำหรับคนที่ผ่านการศึกษามา มีพื้นความรู้ทางวิทยาศาสตร์อยู่บ้าง หรือผ่านความเป็นจริงของชีวิตและสังคมมาพอสมควร

                "ทุกอย่างเกิดจากเหตุ ทุกอย่างล้วนเกี่ยวเนื่องกัน ไม่มีอะไรอยู่อย่างโดดๆ"

                ท่านไขว่าการทำงานของจิตมีเหตุอย่างไร ทำไมจิตเราเอง เราถึงเอาไม่อยู่ แล้วจะฝึกจิตอย่างไรให้เราเอาอยู่ได้ ซึ่งเรื่องพวกนี้ลึกมาก ถ้าสอนเป็นบาลีฟังกันไม่รู้เรื่อง แต่ท่านถอดมาเป็นภาษาคน ภาษาธรรมดา ทำให้เราเกิดความรู้สึก "อ๋อออออออ อันนี้เองที่ทำให้เราวิตก อันนี้เองที่ทำให้เราเครียด" สิ่งเหล่านี้แหละที่ทำให้คำสอนของท่านอาจารย์ได้รับการประกาศจาก UNESCO ให้ท่านเป็นหนึ่งในบุคคลสำคัญของโลก เพราะท่านสามารถเอาธรรมะในพุทธศาสนามาอธิบายใหม่ให้คนเข้าใจในภาษาปัจจุบัน

                ผมเคยเอาหนังสือธรรมะของท่านให้เด็กคนหนึ่งอ่าน เด็กถึงกับอุทานว่า "นี่เขียนปีไหนเนี่ย...โอ้โห ...ปี 2495 ทำไมถึงจ๊าบนัก..." นั่นเป็นเพราะท่านเข้าใจธรรมะอย่างแตกฉานและลึกซึ้งถึงแก่น จนทำให้อธิบายเรื่องยากด้วยภาษาที่ทำให้เด็กอ่านรู้เรื่องด้วยภาษาที่เข้าถึงได้ เหมือนที่ไอน์สไตน์เคยบอกว่า "If  you can't explain it simply, you don't understand it well enough"

                แลหน้า: ทิศทางการเผยแผ่งานธรรมระยะต่อไป

                จากวิสัยทัศน์ท่านอาจารย์พุทธทาสที่เคยตั้งคำถามไว้ว่า "เมื่อไหร่โพธิปัญญาจึงจะแสวงหาสหายภาพกับคอมพิวเตอร์ได้" พวกเราคิดว่า วันนี้เป็นวันที่โอกาสที่จะทำให้ "คอมพิวเตอร์กับการเรียนรู้ที่แท้จริงมาเจอกัน" ซึ่งทีมงานกำลังพยายามเชื่อมสิ่งเหล่านี้เพื่อก่อให้เกิดเปลี่ยนแปลงอย่างจริงจัง โดยเราตั้งใจจะทำ Platform เพื่อรวบรวมคำสอน หนังสือ ตำราว่าด้วยพุทธศาสนา และนานากิจกรรมคล้ายๆ  เวลาไปเที่ยวต้องเข้า Traveloka หาที่นอนก็ Agoda แต่ถ้าว่าด้วยธรรมะต้องเข้าซึ่งเป็น Platform ใหม่ที่เรากำลังก่อจากฐาน เพื่อเป็นพระเจดีย์ธรรมของคนยุคหน้า

                ตอนนี้เราเริ่มจากคำสอนของท่านอาจารย์ที่เป็น text และเป็นเสียง ซึ่งมีจำนวนมากพอสมควร และต่อยอดด้วยงานของท่านอาจารย์สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ วัดญาณเวศกวัน ซึ่งมีงานหนังสือ งานเสียงเป็นจำนวนมากเช่นกัน นอกจากนี้ ในช่วงที่จัดงานพุทธชยันตี เราเคยรวบรวมเสียงธรรมของครูบาอาจารย์ที่สำคัญอีกหลายรูป

                มีเจ้าพระคุณสมเด็จพระญาณสังวร ท่านอาจารย์ปัญญานันทะ ท่านอาจารย์ชา ท่านไพศาล วิสาโล  ซึ่งล้วนเป็น content ที่มีค่าและอกาลิโกทั้งสิ้น.