“กลไกหลักของรัฐบาลคือเสริมสร้างศักยภาพการแข่งขัน พร้อมให้เกิดการลงทุนและน่าอยู่ เพราะการมาตั้งโรงงานที่เมืองไทย จะกระจายไปทางส่วนไหนของอาเซียนก็ได้  ขณะเดียวกันโลจิสติกส์ยังเป็นอีกหนึ่งต้นทุนที่สำคัญ การพัฒนาโครงสร้างเหล่านี้เพื่อให้มีประสิทธิภาพและลดต้นทุน ไม่ว่าจะเป็นระบบราง การขนส่ง สามารถทำให้ถูกลงได้ และเมื่อเกิดการลงทุนและเกิดการค้าขาย ก็ต้องพึ่งระบบขนส่ง บริษัทเป็นผู้ประกอบการโลจิสติกส์ ก็ย่อมได้รับอานิสงส์ และคนไทยได้รับด้วยเช่นกัน”

(ชาญชัย วนารมย์วิวัฒน์)

      การขยายขอบเขตเพื่อพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานทางแถบภาคตะวันออก เพื่อรองรับการเติบโตจากนักลงทุน โครงการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก (อีอีซี) นับว่าเป็นปัจจัยที่เอื้อต่อการยกระดับการขนส่งและคมนาคมเมืองไทยให้มีคุณภาพมากขึ้น และเติบโตอย่างก้าวกระโดด ทำให้นักลงทุนมีความสนใจเข้ามามากขึ้น ซึ่ง นายชาญชัย วนารมย์วิวัฒน์ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท อินเตอร์ เอ็กซ์เพรส โลจิสติกส์ จำกัด กล่าวถึงโครงการอีอีซี ว่า รัฐบาลพยายามเข้ามาเสริมสร้างศักยภาพโลจิสติกส์ให้กับประเทศไทย ทั้งในส่วนของท่าเรือน้ำลึก ระบบราง การขยายถนน และสนามบินอู่ตะเภา

        ทั้งนี้ หากมองในแผนที่จะพบว่าประเทศไทยมีภูมิศาสตร์ของการเป็นศูนย์กลางของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นข้อได้เปรียบอย่างหนึ่ง ในขณะเดียวกันแม้จะมีข้อได้เปรียบในเรื่องของภูมิศาสตร์ที่สามารถเชื่อมต่อกับประเทศเพื่อนบ้านได้ แต่ถ้าไม่มีการจัดการระบบขนส่งที่มีประสิทธิภาพ จะมีศักยภาพได้อย่างไร อีอีซีจึงเป็นสิ่งที่รัฐบาลเข้ามาทำให้ระบบขนส่งด้านต่างๆ มีความแข็งแรง

      สำหรับในเรื่องการส่งเสริมการลงทุน ก็ได้มีการจัดฟรีเทรดโซน และสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ เพื่อจะต่อยอดให้เกิดโอกาสการลงทุน เพราะการได้เปรียบเชิงภูมิศาสตร์อยู่แล้ว คนต่างชาติมองเมืองไทยน่าอยู่ มีเสน่ห์หลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นการท่องเที่ยว ที่มีความโดดเด่น ทั้งเรื่องของธรรมชาติ หรือแม้แต่นิสัยคนไทย ก็อัธยาศัยดี เรื่องอาหารไทย ไม่มีอาหารประเทศไทยหลากหลายเท่าเมืองไทยอีกแล้ว สิ่งเหล่านี้ล้วนแต่ทำให้เมืองไทยน่าอยู่ และหากมีการส่งเสริมการลงทุนที่ดี ย่อมทำให้ต่างชาติเข้ามามากขึ้น

      โดยยังมีปัจจัยเรื่องของศักยภาพทางการแข่งขันการเข้ามาเกี่ยวข้องด้วยเช่นกัน นักลงทุนจะต้องดูเรื่องราคาของค่าแรง และองค์ประกอบต่างๆ ที่สำคัญ ที่แต่ละผู้ลงทุนแต่ละประเทศต้องนำมาพิจารณา เพราะการเข้ามาลงทุนไม่ว่าจะที่ไหนก็ตาม ต้องมองศักยภาพทางการแข่งขันได้ด้วย รัฐบาลพยายามส่งเสริมการให้สิทธิเศษเรื่องภาษี ส่งเสริมการลงทุนอุตสาหกรรมในแขนงต่างๆ ทำให้เกิดการลงทุน

        “กลไลหลักของรัฐบาลคือเสริมสร้างศักยภาพการแข่งขัน พร้อมให้เกิดการลงทุนและน่าอยู่ เพราะการมาตั้งโรงงานที่เมืองไทย จะกระจายไปทางส่วนไหนของอาเซียนก็ได้ ขณะเดียวกันโลจิสติกส์ยังเป็นอีกหนึ่งต้นทุนที่สำคัญ การพัฒนาโครงสร้างเหล่านี้ เพื่อให้มีประสิทธิภาพและลดต้นทุน ไม่ว่าจะเป็นระบบราง การขนส่ง สามารถทำให้ถูกลงได้ และเมื่อเกิดการลงทุนและเกิดการค้าขาย ก็ต้องพึ่งระบบขนส่ง บริษัทเป็นผู้ประกอบการโลจิสติกส์ ก็ย่อมได้รับอานิสงส์ และคนไทยได้รับด้วยเช่นกัน”

โลจิสติกส์ในยุคดิสรัปชั่น

        ธุรกิจที่ได้รับผลกระทบจากดิจิตอลดิสรัปชั่นต่อธุรกิจขนส่งที่สำคัญเกิดในกลุ่มผู้ประกอบการ SME ที่เรียกว่า Second Party Logistics (2PL) หรือผู้ให้บริการโลจิสติกส์ขั้นพื้นฐาน เพราะเป็นกลุ่มที่เน้นบทบาทในการรับจ้างขนส่งจากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่ง โดยไม่มุ่งเน้นการจัดการด้านคลังสินค้าและจุดกระจายสินค้า ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการบริหารต้นทุนค่าขนส่ง ขณะที่ผู้ประกอบการ Third Party Logistics (3PL) หรือผู้ให้บริการโลจิสติกส์ครบวงจร ได้มุ่งเน้นและพัฒนาอย่างต่อเนื่องโดยใช้เทคโนโลยีดิจิตอล ทำให้การจัดการคลังสินค้าและจุดกระจายสินค้าเชื่อมต่อกับกิจกรรมการขนส่งอย่างเป็นระบบด้วยการใช้อินเทอร์เน็ต ช่วยให้การจัดการงานโลจิสติกส์ทั้งระบบมีประสิทธิภาพสูงขึ้น

        ขณะเดียวกัน การใช้ดิจิตอลช่วยจัดการธุรกิจในพื้นที่ที่ตนเองมีต้นทุนสูง ผ่านการทำงานในเครือข่ายพันธมิตร เพื่อลดต้นทุนการขนส่งในส่วนที่จัดการเองได้ยาก ส่งผลให้มีศักยภาพทางธุรกิจมากกว่าผู้ประกอบการที่ใช้เทคโนโลยีการขนส่งต่ำ หรือเน้นการขนส่งแบบดั้งเดิม ดังนั้น ผู้ให้บริการขนส่งสินค้าเพียงอย่างเดียว จึงจำเป็นที่ต้องเลือกใช้เทคโนโลยีดิจิตอลเข้าช่วยจัดการงานขนส่ง เพื่อช่วยบริหารด้านต้นทุนขนส่งให้ต่ำลง และลดค่าใช้จ่ายสิ้นเปลืองให้มากที่สุด เพื่อรองรับตลาดโลจิสติกส์ที่กำลังเติบโตในยุคดิจิทัล เช่น ตลาดอีคอมเมิร์ซ ที่ส่งผลโดยตรงกับธุรกิจขนส่ง การปรับเปลี่ยนและพัฒนาให้เทคโนโลยีเข้าสู่รูปแบบ E-Logistics จะนำมาซึ่งโอกาสแก่ผู้ประกอบการขนส่งที่สามารถปรับตัวได้ทัน

        ชาญชัยกล่าวว่า ในอดีตการซื้อขายส่วนมากจะเป็นรูปแบบร้านค้า แต่ในตอนนี้เรื่องความก้าวหน้าของระบบดิจิตอล ทำให้การเข้าถึงข้อมูลข่าวสารสินค้าจะมาจากช่องทางดังกล่าวเป็นหลัก ขณะเดียวกันยังมีผู้ให้บริการจัดส่งสินค้ามากขึ้น เพื่ออำนวยความสะดวกแก่ผู้ซื้อ ทำให้แนวโน้มการซื้อขายเปลี่ยน การเข้าถึงออนไลน์ การจับจ่ายใช้สอยก็ง่ายขึ้น เพียงแค่นอนอยู่บ้านก็สามารถรับสินค้าได้แล้ว ส่งผลให้มีบริษัทขนส่งข้ามชาติเข้ามาจำนวนมาก เพราะทุกคนมองว่าเป็นตลาดใหม่ที่อดีตไม่มี ตอนนี้มูลค่าการซื้อขายในออนไลน์ขยับสูงมากขึ้น และทำให้การขนส่งเติบโตไปด้วย

        ท่ามกลางการแข่งขันที่รุนแรง ทำให้ต้องปรับตัวเพื่อให้สามารถอยู่ในตลาดได้ แต่สุดท้ายแล้วก็จะกลับมาสู่พื้นฐาน แต่ละผู้ประกอบการที่มีอยู่ในหลายอุตสาหกรรม อุตสาหกรรมบางประเภทยังคงอยู่ มองว่าไม่ว่าจะทำธุรกิจในรูปแบบใด แต่จริงๆ ก็ยังมีกลุ่มที่ยังเป็นพื้นฐานที่ไม่ได้ซื้อขายผ่านระบบออนไลน์ ไม่ว่าจะอยู่ตรงไหน ก็ต้องมีตัวตน มีรูปแบบบริการเชี่ยวชาญในกลุ่มเป้าหมายใดเป้าหมายหนึ่ง หากวิ่งตามกระแสจะทำให้เกิดการแข่งขันที่สูง

        ตลาดโลจิสติกส์มีการเติบโตมากขึ้นเป็นหลายแสนล้านบาท และในอนาคตอาจเป็นล้านล้านบาท นับว่าเติบโตอย่างรวดเร็ว เมื่อเทียบกับในอดีต เพราะการสั่งซื้อออนไลน์ทำได้ง่ายทุกคนมีมือถือ การโอนเงินก็ง่าย ทุกอย่างเอื้อต่อการสะดวกสบาย ทำให้เกิดการซื้อขาย ส่งผลให้มูลค่าเป็นที่น่าจูงใจกับผู้ประกอบการจากทั่วโลก แต่เดิมการซื้อขายอยู่ตามร้านค้า หากเดินทางไปไม่ถึงห้างสรรพสินค้าจะไม่เกิดการซื้อขาย ยกเว้นว่าจะมีชาวบ้านมาเปิดร้านขายของชำขนาดเล็ก ตอนนี้คนไทยมีโทรศัพท์มือถือสั่งซื้อสินค้าได้เหมือนกันหมด และมีคนที่พร้อมจะจัดส่งสินค้าให้

        “ผู้ประกอบการต้องมีรูปแบบการให้บริการที่เฉพาะทางและมีความเชี่ยวชาญในด้านนั้นจริงๆ อย่างบริษัทเองพื้นฐานมาจากการขนส่งยาและเวชภัณฑ์มากกว่า 20 ปี รวมถึงวัคซีนและเลือดของสภากาชาติไทย เราเป็นผู้ส่ง เป็นธุรกิจที่ต้องใช้การจัดการเป็นพิเศษ ไม่ใช่ใครก็ได้ที่คิดจะไปส่งก็ทำได้ เพราะต้องควบคุมอุณหภูมิ และรู้วิธีการจัดการ ทำให้พนักงานต้องเรียนรู้วีธีการส่งยาและเวชภัณฑ์ อย่างยาช่วยชีวิตจะรู้ว่าต้องจัดการกับยาเร่งด่วนเช่นนี้อย่างไร เพราะการไปถึงมันเดิมพันด้วยชีวิต ประสบการณ์จะทำให้พนักงานเริ่มรู้ว่าไม่สามารถเถลไถล เพราะเดิมพันด้วยชีวิตคน” ชาญชัยกล่าว

        พร้อมกันนี้ ผู้ประกอบการธุรกิจโลจิสติกส์ทุกราย ต้องพัฒนาบริการตลอดเวลา เพราะอยู่ท่ามกลางการแข่งขัน ไม่สามารถคิดได้ว่าคนอื่นจะเข้ามายาก ทุกอย่างใช้การเรียนรู้และการพัฒนา อาจจะมีและขาดในบางเรื่อง ก็อาจต้องใช้เวลา บริษัทเองก็ใช้เวลาในการเรียนรู้ ทักษะ สร้างเสริมประสบการณ์ สุดท้ายไม่ว่าใครจะอยู่ในรูปแบบไหน ต้องมีความเชี่ยวชาญในสาขาที่กำลังให้บริการ

ลุยต่อยอดธุรกิจ

        ในช่วงที่ผ่านมาบริษัทได้เริ่มมุ่งสู่กลุ่มธุรกิจอาหาร เนื่องจากปัจจุบันการจัดส่งสินค้าควบคุมอุณหภูมิยังมีช่องว่าง โดยเฉพาะการสั่งซื้อสินค้าทางไกลในรูปแบบแช่แข็ง จากที่หนึ่งไปยังผู้บริโภค ซึ่งขนส่งจะต้องจัดการเรื่องของเวลาและการควบคุมอุณหภูมิ อาทิ ไอศกรีม อาหารทะเลแช่แข็ง ทำให้ผู้ประกอบการรายเล็กที่ต้องการขายสินค้าทั่วประเทศมีโอกาสทำตลาดได้มากขึ้น

        “ตอนนี้เราได้เริ่มให้บริการแล้ว แต่เป็นระยะเริ่มต้น โดยเป็นการนำความเชี่ยวชาญที่ส่งยาและเวชภัณฑ์ ซึ่งพื้นฐานมาจากการส่งสินค้าที่ควบคุมอุณหภูมิมาต่อยอด พบว่าผลตอบรับดีเป็นอย่างมาก แต่สิ่งสำคัญมากกว่าการสร้างยอดขายคือเรื่องการสร้างประสบการณ์ที่ดีให้แก่ลูกค้า รวมถึงการสร้างทีมงานที่ตอนนี้มีมากกว่า 1,600 คน ซึ่งไม่ใช่เพียงแค่การสั่งสินค้าแล้วจบ แต่การส่งสินค้าแต่ละประเภทมีวิธีการดูแลแตกต่างกันออกไป ยกตัวอย่าง เมื่อไปส่งสินค้าบางอย่างแล้วลูกค้าไม่อยู่บ้าน ไม่สามารถรับสินค้าได้ ก็ต้องดูแลสินค้าให้เป็น เราเป็นโซลูชั่นไปปลดล็อก แต่กระบวนการที่จำเป็นคือต้องพัฒนาทีมงาน”

        ชาญชัยกล่าวว่า ปัจจุบันมีศูนย์กระจายสินค้า 15 แห่งทั่วประเทศ ตอนนี้กำลังจะเปิดทำรูปแบบที่เป็นตัวแทนสาขาหรือช็อป กำลังเดินหน้าที่จะขยายตัวให้มากขึ้น เพื่อเป็นจุดรับสินค้า จะเห็นได้ว่าผู้ประกอบการรายอื่นในตลาดโลจิสติกส์ก็มีช็อป บริษัทเองก็ต้องเดินไปทางนั้น แต่มีความแตกต่างเรื่องของวิธีการจัดการสินค้า เพื่อไม่ให้สินค้าเสียหาย ในปีนี้จะพยายามขยายให้ครอบคลุมทั้งประเทศ

        ส่วนสำคัญคงเป็นเรื่องการพัฒนาทักษะพนักงานในการดูแลสินค้า ไม่ใช่แค่ใครที่ขับรถเป็น แต่ต้องรู้กระกวนการจัดการสินค้าเหมือนตอนขนส่งยา ต้องปลูกจิตสำนึกและวิธีการจัดการ จึงตอบได้ยากมากว่าจะขยายได้กี่สาขาในปีนี้ ไม่ใช่แค่มีเงินและทีมงาน การจะสอนคนให้รู้จักกระบวนการจัดการตรงนี้ ตั้งแต่ต้นทางจนถึงปลายทาง ต้องพัฒนาทักษะให้เขาเข้าใจ จึงเป็นสิ่งสำคัญมาก

        ภาพรวมการดำเนินธุรกิจในปีที่ผ่านมา มีอัตราการเติบโตต่อเนื่อง และเลือกจะเติบโตอย่างมั่นคง หรือโตมากกว่าตัวเลขหลักเดียว มันมีโอกาสเติบโตตราบเท่าที่บริษัทพัฒนาตัวเอง และมองหาจุดที่ตัวเองสามารถยืนและเดินไปได้ การแข่งขันทุกวันนี้เป็นอะไรที่รุนแรง ในความรุนแรงนั้น หากคนเข้าไปรุมเค้กก้อนเดียวกันก็จะเหนื่อย จึงต้องรู้จักตัวเองก่อน และมุ่งสู่การเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านนั้น” ชาญชัยกล่าวปิดท้าย

        นับว่าเป็นอีกหนึ่งธุรกิจที่กำลังเนื้อหอมเป็นอย่างมาก มีผู้เล่นหลายเชื้อชาติต้องการเข้ามาชิงเค้กทุกปี แต่ในขณะเดียวกันในฐานะผู้นำการขนส่งและโลจิสติกส์สัญชาติไทย ก็มีการปรับตัวเพื่อรองรับการแข่งขัน นางสมร เทิดธรรมพิบูล กรรมการผู้จัดการใหญ่ บริษัท ไปรษณีย์ไทย จำกัด (ปณท) กล่าวว่า มีนโยบายในการยกระดับคุณภาพการให้บริการไปรษณีย์แบบครบวงจร พร้อมทั้งขยายจุดให้บริการไปรษณีย์ครอบคลุมทุกพื้นที่มากที่สุด ด้วยการเปิดเคาน์เตอร์บริการไปรษณีย์ ณ สถานีบริการน้ำมัน ศูนย์การค้า รวมถึงท่าอากาศยาน เพื่ออำนวยความสะดวกแก่ประชาชนให้สามารถเข้าถึงบริการไปรษณีย์ได้ในทุกพื้นที่

        ล่าสุด ไปรษณีย์ไทยได้ขยายจุดให้บริการในสถานีบริการน้ำมัน โดยร่วมกับ บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) และบริษัท บางจาก คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน) ที่มีสถานีบริการน้ำมันกระจายอยู่ทุกพื้นที่ทั่วประเทศ เปิดเคาน์เตอร์บริการไปรษณีย์ ณ สถานีบริการน้ำมัน เพื่อให้บริการฝากส่งสิ่งของแบบครบวงจร บริการทางการเงิน รับชำระค่าสาธารณูปโภค รวมถึงบริการจำหน่ายสินค้าไปรษณีย์และสิ่งสะสมจำนวน 18 แห่ง

        อย่างไรก็ตาม ไปรษณีย์ไทยมีแผนขยายจุดให้บริการร่วมกับสถานีบริการน้ำมันเพิ่มเติม เพื่อให้ครอบคลุมทั่วประเทศต่อไป ซึ่งนอกจากการให้บริการไปรษณีย์แบบครบวงจรแล้ว เคาน์เตอร์ไปรษณีย์ ณ สถานีน้ำมันในบางแห่งข้างต้น ยังจะเป็นโมเดลต้นแบบ ที่เป็นแหล่งรวบรวมและกระจายสินค้าชุมชน สินค้าจากโครงการไปรษณีย์เพิ่มสุข สินค้าโอท็อป และเอสเอ็มอี รวมไปถึงผักและผลไม้ตามฤดูกาล ที่จะสลับหมุนเวียนมาจำหน่ายให้ผู้ใช้บริการสถานีน้ำมัน และผู้ใช้บริการไปรษณีย์ไทยได้ร่วมกันอุดหนุนสินค้าจากผู้ผลิตหรือเกษตรกร รวมไปถึงการสั่งซื้อผ่านช่องทางอีมาร์เก็ตเพลส ไทยแลนด์โพสต์มาร์ท (www.thailandpostmart.com) ที่จะสามารถเลือกมารับสินค้าได้ ณ เคาน์เตอร์บริการไปรษณีย์ในสถานีบริการน้ำมันได้อีกช่องทางหนึ่งด้วย.