(ดร.จรูญศรี ชูศักดิ์)

      การเลือกรับประทานถูกสุขลักษณะ เรียกได้ว่าเป็นเทคนิคการดูแลสุขภาพที่ดีสำหรับคนสูงวัย ดังคำกล่าวที่ว่ากินอาหารให้เป็นยา ซึ่งอาจรวมทั้งอาหารที่ใช้สมุนไพรเป็นส่วนผสม อย่างน้ำสมุนไพร หรือแม้แต่การเลือกบริโภคอาหารที่สด สะอาด ก็ต้องให้ความใส่ใจเป็นพิเศษในช่วงหน้าร้อนอย่างนี้ โดยเฉพาะเมนูรสแซ่บที่ปรุงกึ่งสุกกึ่งดิบอย่างส้มตำ ซึ่งมักนิยมรับประทานในช่วงอากาศร้อนๆ ดร.จรูญศรี ชูศักดิ์ นักกำหนดอาหาร มาแนะนำถึงเรื่องการเลือกอาหารที่ใหม่ สด สะอาด เพื่อปรุงให้ผู้สูงอายุรับประทานว่า

       “อาหารที่เหมาะกับผู้สูงอายุในช่วงอากาศร้อน แนะนำให้ยึดหลักอาหารที่ “ปรุงสุก สะอาด” ที่สำคัญให้หลีกเลี่ยงอาหารที่ผ่านการแปรรูป ซึ่งหลายเมนูนั้นมีสิ่งปนเปื้อนอยู่เป็นจำนวนมาก อาจจะเสี่ยงกับอาหารท้องร่วง ท้องเสีย และอาการปวดท้องรุนแรง ซึ่งอาหารแปรรูปที่ว่าคืออาหารหมักดอง ที่สำคัญในช่วงหน้าร้อนนั้น ปัญหาสุขภาพของคุณตาคุณยายคือการ “ขาดน้ำ” เนื่องจากน้ำเป็นสารอาหารที่สำคัญต่อร่างกายผู้สูงอายุ โดยเฉพาะหน้าร้อน ร่างกายเสียน้ำและเหงื่อได้ค่อนข้างเยอะ ซึ่งอาจทำให้ผู้สูงอายุเกิดภาวะช็อกหมดสติได้

(ช่วงหน้า ร้อนผู้สูงอายุควรบริโภคอาหารสุกใหม่ กินแล้วย่อยง่าย อาทิ ปลา, ผักและผลไม้)

      ทั้งนี้ การเลือกอาหารที่เหมาะกับคนสูงวัย ในช่วงอากาศร้อนคือ ให้เน้น “อาหารย่อยง่าย” เช่น ไข่ขาว และเนื้อปลา แต่หลักการปรุงอาหารสำหรับคุณตาคุณยายก็ยังจำเป็นต้องเน้นเรื่องความสะอาด และเลือกซื้อจากแหล่งจำหน่ายที่เชื่อถือได้ เพื่อป้องกันสารพิษตกค้างในอาหาร โดยเฉพาะปลาทะเล นอกจากให้กินอาหารที่หลากหลาย และมีผักผลไม้เป็นส่วนประกอบ ในส่วนของอาหารรสจัดอย่าง “เมนูส้มตำ” หรือ “น้ำปลาหวาน” ที่คนไทยนิยมรับประทานในช่วงอากาศร้อนนั้น อันที่จริงผู้สูงอายุสามารถรับประทานได้ แต่ต้องลดความเผ็ดและความหวานให้น้อยลง ในกรณีที่ปรุงรับประทานเองที่บ้าน แต่ถ้าหากต้องซื้อจากร้านค้าก็ต้องเลือกร้านที่สะอาดปรุงสุกใหม่ๆ ส่วนผู้สูงอายุที่ไม่เคยรับประทานเมนูเผ็ดร้อนดังกล่าว หรือมีแนวโน้มว่ากินอาหารรสจัดและท้องเสีย ก็ควรเลี่ยงเมนูดังกล่าวจะดีที่สุด

(น้ำอัญชัน, กระเจี๊ยบ, เก๊กฮวย น้ำสมุนไพรที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ช่วยดับกระหายคลายเครียดและเติมน้ำให้กับร่างกาย เพื่อให้ดีต่อสุขภาพควรใช้สมุนไพรหญ้าหวาน แทนความหวานจากน้ำตาล)

      อย่างที่เกริ่นไว้ตอนต้นว่า เมื่อเข้าสู่วัยสูงอายุก็มักจะดื่มน้ำน้อยลง เพราะเป็นกังวลเรื่องปัสสาวะบ่อย ดังนั้นเพื่อเพิ่มทางเลือกในการดื่มน้ำให้กับคนสูงวัย การ “ดื่มน้ำสมุนไพร” ไม่เพียงทำให้ร่างกายสดชื่น แต่ยังช่วยขับของเสียในร่างกายคุณตาคุณยายได้อีกด้วย และสมุนไพรบางชนิดยังมีประโยชน์ต่อร่างกาย เช่น น้ำดอกอัญชัน (ช่วยลดความเครียด), น้ำกระเจี๊ยบ (ช่วยบำรุงหัวใจและช่วยดับกระหายคลายร้อน), น้ำเก๊กฮวย (ทำให้ร่างกายเย็นสดชื่น) แต่ถ้าผู้สูงอายุท่านใดที่สามารถดื่มน้ำสมุนไพรดังกล่าว โดยการแช่เย็นและไม่ใส่น้ำตาล ก็จะดีกับสุขภาพมากที่สุด แต่หากจำเป็นต้องเติมน้ำตาล แนะนำว่าให้ใส่หญ้าหวานแทนน้ำตาลก็สามารถทำได้ เช่น การทำน้ำดอกอัญชันโดยใส่หญ้าหวาน เพื่อให้ความหวาน ซึ่งสมุนไพรดังกล่าวจะให้พลังงานในปริมาณที่น้อยลง แต่ทั้งนี้ต้องคอยสังเกตว่าผู้สูงวัยแพ้สมุนไพรทั้ง 2 ชนิดหรือไม่ นอกจากการแพ้อาหารของแต่ละคนจะแตกต่างกัน (ดอกอัญชัน, หญ้าหวาน) ถ้ามีอาการแพ้และมีผื่นคัน ก็ควรหยุดรับประทานหรือไปพบแพทย์”.