กร้าวหนัก ไมค์ ปอมเปโอ รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐ ให้คำมั่นว่าสหรัฐจะปกป้องฟิลิปปินส์หากโดนโจมตีด้วยอาวุธในทะเลจีนใต้ที่เป็นข้อพิพาท ระบุชัดเกาะเทียมและกิจกรรมทางทหารของจีนเป็นภัยคุกคาม

ไมค์ ปอมเปโอ รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐ แถลงข่าวที่กรุงมะนิลาเมื่อวันที่ 1 มี.ค. 2562 / AFP

    เอเอฟพีรายงานว่า ปอมเปโอกล่าวเตือนจีนอย่างชัดถ้อยชัดคำที่สุดระหว่างการแถลงข่าวร่วมกับทีโอโดโร ล็อกซิน รัฐมนตรีต่างประเทศฟิลิปปินส์ ภายหลังการเข้าพบประธานาธิบดีโรดริโก ดูเตร์เต ของฟิลิปปินส์ที่กรุงมะนิลาเมื่อวันศุกร์ที่ 1 มีนาคม 2562 โดยปอมเปโอระบุว่า การสร้างเกาะและกิจกรรมทางทหารของจีนในทะเลจีนใต้ ซึ่งหลายประเทศอ้างกรรมสิทธิ์ทับซ้อนอยู่ เป็นการคุกคามอำนาจอธิปไตย, ความมั่นคง และความเป็นอยู่ทางเศรษฐกิจ ทั้งของฟิลิปปินส์และของสหรัฐ

    "เนื่องจากทะเลจีนใต้เป็นส่วนหนึ่งของแปซิฟิก การโจมตีทางอาวุธต่อกองทัพฟิลิปปินส์, อากาศยาน หรือเรือสาธารณะในทะเลจีนใต้ จะกระตุ้นพันธะผูกพันด้านการป้องกันร่วมกันภายใต้มาตรา 4 ของสนธิสัญญาการป้องกันร่วมกันของพวกเรา" ปอมเปโอประกาศอย่างชัดเจนเป็นครั้งแรกถึงเจตนาของสหรัฐที่จะปกป้องฟิลิปปินส์กรณีความขัดแย้งในทะเลจีนใต้

    สนธิสัญญาฉบับปี 2494 ฉบับนี้กำหนดว่าสหรัฐและอดีตอาณานิคมของสหรัฐชาตินี้จะให้ความช่วยเหลือกันและกันในกรณีที่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งโดน "โจมตีด้วยอาวุธในพื้นที่แปซิฟิก" เจ้าหน้าที่ระดับสูงหลายคนในรัฐบาลดูเตร์เตเคยเรียกร้องให้ทบทวนสนธิสัญญาฉบับนี้ เนื่องจากความไม่มั่นใจว่าจะครอบคลุมถึงความขัดแย้งทางทะเลด้วยหรือไม่

    อย่างไรก็ดี ล็อกซินกล่าวว่า จากคำพูดของปอมเปโอและประธานาธิบดีทรัมป์ ฟิลิปปินส์มั่นใจแล้วว่าสหรัฐหนุนหลังฟิลิปปินส์

    ช่วงที่ผ่านมา ทหารและชาวประมงฟิลิปปินส์มักร้องเรียนว่าโดนกองกำลังฝ่ายความมั่นคงทางทะเลของจีนตามรังควานในพื้นที่รอบหมู่เกาะและพืดปะการังที่ฟิลิปปินส์ยึดครองอยู่

    สหรัฐเคยกล่าวไว้ว่า สหรัฐไม่เข้าข้างประเทศใดในกรณีพิพาทเขตแดนทางทะเลในทะเลจีนใต้ ซึ่งจีน, ฟิลิปปินส์, บรูไน, มาเลเซีย, ไต้หวัน และเวียดนาม อ้างกรรมสิทธิ์ทับซ้อนกันอยู่ แต่สหรัฐได้ยืนยันสิทธิในการเดินเรือเสรีในน่านน้ำสากลของทะเลจีนใต้ที่เป็นเส้นทางการค้าสำคัญของโลก ด้วยการส่งเครื่องบินและเรือออกปฏิบัติการเสรีภาพในการเดินเรืออย่างสม่ำเสมอ

    อีกด้านหนึ่ง ปอมเปโอกล่าวเตือนฟิลิปปินส์และประเทศต่างๆ เรื่องการใช้เทคโนโลยีจากบริษัท หัวเว่ย ยักษ์ใหญ่ด้านโทรคมนาคมของจีน ซึ่งสหรัฐต้องสงสัยว่ารัฐบาลจีนใช้ผลิตภัณฑ์ของหัวเว่ยเป็นเครื่องบินสอดแนมรัฐบาลตะวันตก

    ปีที่แล้ว รัฐบาลของดูเตร์เตเพิ่งลงนามความตกลงมูลค่า 400 ล้านดอลลาร์ เพื่อให้หัวเว่ยติดตั้งกล้องวงจรปิดใน 2 เมืองของฟิลิปปินส์เพื่อป้องกันอาชญากรรม และในปีนี้ บริษัท โกลบเทเลคอม ของฟิลิปปินส์มีแผนจะเปิดตัวบริการ 5 จี เชิงพาณิชย์ของหัวเว่ย.