แพร่-ลำปาง-ลำพูน ค่า PM2.5 ส่อวิกฤติ! คพ.ชี้ต้นเหตุเผาในที่โล่งต่างจากฝุ่นกรุง ผู้ว่าฯ 9 จังหวัดภาคเหนือสั่งห้ามเด็ดขาด ขณะที่ขอนแก่นเริ่มลด "บิ๊กตู่" วอนประชาชนร่วมแก้ปัญหา งดเผาวัชพืช
    เมื่อวันที่ 11 กุมภาพันธ์ เวลา 08.00 น. ศูนย์ประสานงานและแก้ไขปัญหามลพิษทางอากาศของกรุงเทพมหานครและปริมณฑล รายงานข้อมูลผลการดำเนินงานและสถานการณ์คุณภาพอากาศว่า  สถานการณ์ฝุ่นละอองขนาดเล็กกว่า 2.5 ไมครอน (PM2.5) เฉลี่ย 24 ชั่วโมง พื้นที่กรุงเทพฯ และปริมณฑล พบว่าอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานทุกพื้นที่ที่มีการตรวจวัด และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นจากเมื่อวันที่ 10  ก.พ. ส่วนสถานการณ์ฝุ่น PM2.5 เฉลี่ย 24 ชั่วโมง พื้นที่กรุงเทพฯ ตรวจวัดได้ 17-43 ไมโครกรัม/ลูกบาศก์เมตร (มคก./ลบ.ม.) พบว่าไม่เกินมาตรฐานทุกพื้นที่ที่มีการตรวจวัด (ค่ามาตรฐานไม่เกิน 50  ไมโครกรัม/ลูกบาศก์เมตร) และคุณภาพอากาศอยู่ในระดับสีฟ้า 13 เขต, สีเขียว 9 เขต และสีเหลือง 2  เขต ได้แก่ เขตวังทองหลาง และเขตบางเขน
    ที่ห้องประชุมเทเวศรวงศ์วิวัฒน์ ชั้น 20 โรงพยาบาลกลาง พล.ต.อ.อัศวิน ขวัญเมือง ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร (กทม.) กล่าวระหว่างเป็นประธานในพิธีเปิดการประชุมชี้แจงสถานการณ์ฝุ่นละอองกับการดูแลรักษาสุขภาพของประชาชนในพื้นที่กรุงเทพมหานคร เพื่อให้บุคลากรของ กทม.เตรียมพร้อมรับมือสถานการณ์ฝุ่นละอองได้อย่างเข้าใจมากขึ้นว่า กรมควบคุมมลพิษ (คพ.) และกรมอุตุนิยมวิทยาแจ้งว่าระหว่างวันที่ 13-15 ก.พ.นี้ สถานการณ์ฝุ่นละอองในพื้นที่กรุงเทพฯ อาจมีแนวโน้มรุนแรงขึ้นเนื่องจากอากาศปิด ซึ่ง กทม.จะประสานให้โรงเรียนการบินกรุงเทพปฏิบัติภารกิจอีกครั้งในวันดังกล่าว 
    ผู้ว่าฯ กทม.กล่าวว่า จากข้อมูลของสำนักการแพทย์รายงานสถิติผู้ป่วยที่ได้รับผลกระทบจากฝุ่นในโรงพยาบาลสังกัด กทม. พบสถานการณ์ฝุ่นละอองมักจะรุนแรงระหว่างช่วงเดือน ต.ค.-ม.ค.ของทุกปี จึงเห็นควรจัดประชุมชี้แจงสถานการณ์ฝุ่นละอองเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ ความเข้าใจทางวิชาการด้านอนามัยและสาธารณสุข โดยตนนำจะแนวทางและข้อสรุปของวันนี้นำเสนอต่อคณะรัฐมนตรี (ครม.) และนายกรัฐมนตรี เพื่อร่วมกำหนดเป็นมาตรการระยะกลางและยาว พร้อมจะนำเสนอให้ปัญหาฝุ่นละอองเป็นวาระแห่งชาติ 
    ที่ทำเนียบรัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) กล่าวปาฐกถาตอนหนึ่งระหว่างเป็นประธานสักขีพยานในพิธีลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือการบูรณาการสร้างการรับรู้สู่ชุมชนว่า การบูรณาการสร้างความรับรู้ให้ประชาชนเป็นสิ่งสำคัญและสอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบัน วันนี้ต้องอธิบายให้เข้าใจว่าอะไรคือฝุ่นละออง PM2.5 หรือ PM10  รัฐบาลมีมาตรการระยะสั้นอย่างไร หลายคนตำหนิว่าทำโน่นทำนี่ไม่เห็นได้เรื่อง ทำกันสนุกไป 
    "สิ่งที่รัฐบาลทำลดฝุ่นหลายๆ ตัว ไม่เฉพาะ PM2.5 ยืนยันรัฐบาลคิดรอบคอบทุกอัน ฉะนั้นทำอะไรก็ตามถือเป็นความร่วมมือของพวกเรา ไม่เคยมีที่ไหนทำได้มาก่อนเช่นกรณีถ้ำหลวง ดังนั้นหากทุกคนร่วมมือกันได้จะเป็นประวัติศาสตร์ของประเทศไทยอีกครั้ง ต้องมีจิตอาสาทำความดีเพื่อแผ่นดินด้วยหัวใจ ไม่ต้องบังคับหรือออกกฎหมายเพิ่มเติม ขอเพียงเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องจริงจังในการทำงานแก้ไขปัญหาระยะยาว ดูต้นตอสาเหตุของฝุ่นแต่ละประเภทมาจากที่ใด จะป้องกันอย่างไร" นายกฯ ระบุ
    สำหรับปัญหาที่ทำให้เกิดฝุ่นละอองถือเป็นปัญหาซ้ำซ้อน โดยเฉพาะการเผาไร่อ้อย ทราบมาว่าถ้าเผาแล้วค่าของน้ำตาลจะสูงขึ้น โรงน้ำตาลจะรับซื้อกันที่ค่าความหวาน จึงต้องดูว่าจริงหรือไม่ รวมถึงการจ้างคนงานตัดอ้อย หากมีใบอ้อยเยอะทำงานลำบาก แต่ถ้าเผาจะทำให้ตัดอ้อยง่าย ตรงนี้ต้องแก้ที่ต้นตอว่าจะทำอย่างไรให้เกษตรกรเข้าใจ เขาต้องเสียค่าใช้จ่ายอะไรเพิ่มขึ้นหรือไม่ การแก้ปัญหาต้องฟังเหตุผลเกษตรกรด้วย แล้วมาช่วยกันพิจารณา แต่ถ้าบอกว่าห้ามก็ไม่สามารถห้ามได้ทุกครั้ง เว้นแต่คนที่ตั้งใจฝืนกฎหมายต้องถูกลงโทษ ตรงนี้ต้องดูให้ดี ตนไม่ได้ให้ท้ายใครทั้งสิ้น ต้องร่วมมือทั้งสองฝ่าย  
    พล.ท.วีรชน สุคนธปฏิภาค รองโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เปิดเผยว่า นายกฯ ขอความร่วมมือประชาชนปฏิบัติตามคำแนะนำของเจ้าหน้าที่ เพื่อลดปริมาณฝุ่นละอองทั้ง PM2.5 และ PM10 โดยเฉพาะการเผาวัชพืชที่ไม่ควรทำ พร้อมกำชับให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องรณรงค์ป้องกันและแก้ไขปัญหาฝุ่นละอองอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน
    วันเดียวกัน กรมควบคุมมลพิษรายงานสถานการณ์ฝุ่นละอองขนาดเล็ก (PM2.5) ในพื้นที่ภาคเหนือว่า พบฝุ่นละอองเกินค่ามาตรฐานที่ จ.แพร่ ลำปาง และลำพูน โดยที่ จ.แพร่คุณภาพอากาศอยู่ในระดับสีแดง มีผลกระทบต่อสุขภาพ ทั้งนี้แนะนำให้ประชาชนหลีกเลี่ยงกิจกรรมกลางแจ้งในพื้นที่ที่มีมลพิษทางอากาศสูง ควรสวมหน้ากากอนามัยแบบ N95 และเฝ้าระวังสุขภาพเป็นพิเศษ
    นายประลอง ดำรงค์ไทย อธิบดีกรมควบคุมมลพิษ (คพ.) กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) เปิดเผยว่า ปัญหาฝุ่นขนาดเล็ก PM2.5 ที่เกิดขึ้นในพื้นที่ จ.ขอนแก่น แพร่ ลำปางนั้น รูปแบบที่เกิดขึ้นแตกต่างจากปัญหาฝุ่นที่เกิดใน กทม. โดยที่ขอนแก่น แพร่ ลำปาง จุดกำเนิดของฝุ่นเกือบทั้งหมดอยู่ในพื้นที่สูงและโล่ง สาเหตุเกือบทั้งหมดมาจากการเผาในที่โล่ง วิธีแก้คือจะต้องงดเผา ซึ่งหากแก้ไม่ให้มีการเผาในที่โล่งได้จะสามารถกำจัดปริมาณฝุ่นได้มากกว่า 80%
    "โดยเริ่มตั้งแต่วันนี้ พื้นที่ 9 จังหวัดในภาคเหนือมีประกาศจากผู้ว่าราชการจังหวัดแล้ว ว่าห้ามเผาในที่โล่งอย่างเด็ดขาด ส่วนพื้นที่ จ.ขอนแก่น รมว.มหาดไทย ปลัดกระทรวงมหาดไทย รวมทั้งปลัด ทส. เองก็มีหนังสือไปถึงผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่นแล้ว เรื่องการห้ามเผาในพื้นที่โล่งอย่างเด็ดขาด" อธิบดีคพ.ระบุ
    ที่ จ.ขอนแก่น ผู้สื่อข่าวรายงานว่าระดับค่าฝุ่นละออง PM2.5.อยู่ที่ 89 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร  หรืออยู่ในระดับเฝ้าระวัง ลดลงจากระดับที่ส่งผลต่อสุขภาพ หรือในระดับที่เกิน 100 มคก.ต่อ ลบ.ม.แล้ว  โดยนายสมศักดิ์ จังตระกุล ผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่น กล่าวว่า ระดับมลพิษทางอากาศของขอนแก่นปรับลดจากสีแดงมาเป็นสีส้ม หรือในระดับของการเฝ้าระวังแล้ว แต่ทุกมาตรการในการปราบฝุ่นนั้นจะยังคงดำเนินการอย่างเข้มข้นและต่อเนื่องจนกว่าสถานการณ์จะคลี่คลายลง โดยเฉพาะกับแผนปฏิบัติการทำฝนหลวง 
    ต่อมาเวลา 14.00 น. ที่ศาลากลางจังหวัดขอนแก่น นายพัฒน์พงษ์ ภู่สิงห์ สมาชิกเครือข่ายเพื่อนเตือนภัยจังหวัดขอนแก่น ได้เดินทางเข้าพบนายสุเทพ มณีโชติ รองผู้ว่าฯ ขอนแก่น เพื่อนำคลิปภาพของผู้ใช้เฟซบุ๊กชื่อ "ญิ๋ง เล็ก" ที่ได้โพสต์คลิปภาพวิดีโอไลฟ์สดการเผาไร่อ้อยในพื้นที่บ้านหนองกุงขี้ควง  ต.บัวเงิน อ.น้ำพอง จ.ขอนแก่น มอบให้รองผู้ว่าฯ ขอนแก่น เพื่อดำเนินการตามกฎหมายกับผู้ที่สร้างมลภาวะให้ชาวขอนแก่น
    พ.ต.อ.สุวัฒน์ สมจิตต์ ผกก.สภ.น้ำพอง กล่าวว่า ได้ทำการสืบสวนจนทราบว่าบุคคลที่ฝ่าฝืนคำสั่งจังหวัดและดำเนินการเผาไร่อ้อยและไลฟ์สดคือ น.ส.พิมพ์ชนก ภวภูตานนท์ อายุ 34 ปี ชาวบ้านหนองแวง ม.17 ต.บัวเงิน อ.น้ำพอง จ.ขอนแก่น ซึ่งเจ้าหน้าที่ตำรวจได้ควบคุมตัวมาทำการสอบสวนที่ สภ.น้ำพองแล้ว โดยเบื้องต้นเจ้าตัวให้การรับสารภาพว่ามีการไลฟ์สดจริง แต่ไม่ใช่คนจุดไฟเผา 
    ทั้งนี้ จากการลงพื้นที่ตรวจสอบที่เกิดเหตุและควบคุมตัวผู้ต้องหาทำการชี้จุดเกิดเหตุ พบว่ามีไร่อ้อยถูกเผาทั้งแปลงจำนวน 10 ไร่ ซึ่งเจ้าหน้าที่ได้แจ้งข้อหาว่าทำผิด พ.ร.บ.สาธารณสุข กระทำด้วยประการใดๆ อันเป็นเหตุให้เกิดควัน กลิ่นพิษ หรืออาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพ และความผิดฝ่าฝืนคำสั่งเจ้าพนักงาน โดยเปรียบเทียบปรับ 2,000 บาท.