ฝุ่นเป็นพิษ "บิ๊กตู่" บ่นพึมบางคนเอาแต่ด่ารัฐบาลไม่ทำอะไรเลย เอาแต่สวดมนต์ ทั้งที่ไม่ได้อยู่เฉยๆ ทำให้อารมณ์เสีย ลั่นต้องสร้างความรับผิดชอบร่วมกัน ด้าน "บิ๊กป้อม" แปลกใจบางกลุ่มจ้องจะยุบกองทัพ แต่พอเดือดร้อนก็นึกถึงทหาร หน่วยงานรับลูกรัฐบาล ลดค่าฝุ่นละออง PM 2.5 อธิบดีกรมอนามัยเผยยังไม่ถึงขั้นปิดโรงเรียน เพราะยังไม่ถึงระดับสีแดงที่มีผลกระทบต่อสุขภาพ

    เมื่อวันที่ 16 มกราคม พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) กล่าวถึงปัญหาฝุ่นละอองในอากาศในพื้นที่ กทม.และปริมณฑลเกินค่ามาตรฐานว่า จะต้องสอนให้สังคมเกิดการเรียนรู้ในอันตราย และต้องดูด้วยว่าค่าเกินมาตรฐานนั้นมาจากไหน ซึ่งรัฐบาลแก้ไขปัญหาด้วยนโยบาย การสั่งการ และแน่นอนย่อมไม่มีใครชอบ แต่ต้องสร้างความรับผิดชอบร่วมกัน ว่าจะทำอย่างไรที่จะกำจัดฝุ่นละอองเหล่านี้ โดยวันนี้เราต้องให้ความสำคัญกับทั้งสองอย่าง ทั้งฝุ่นละอองขนาดเล็ก pm 2.5 และขนาดใหญ่ pm 10 โดยส่วนใหญ่มาจากการใช้รถเครื่องยนต์ดีเซล ซึ่งรัฐบาลได้สั่งการให้ลดการใช้น้ำมันดีเซล แต่ควรเติมดีเซลบี 20 ที่มีส่วนผสมของน้ำมันปาล์ม  
    “สั่งการไปหมดแล้ว ไม่ใช่ว่ารัฐบาลไม่ทำอะไร เอาน้ำลดอย่างเดียว พูดอย่างนี้เสียหายไปทั้งหมด ปัญหาฝุ่นละอองวันนี้ทุกคนต้องรู้จักป้องกันตัวเอง ให้กำลังใจซึ่งกันและกัน ติดตามการทำงานของรัฐบาล โดยต้องช่วยกันแก้ไข ใครที่ใช้รถดีเซลก็ช่วยไปเติมปั๊มน้ำมันที่มีบี 20 ซึ่งจะช่วยแก้ไขปัญหาราคาน้ำมันปาล์มได้อีก นี่คือวิธีการแก้ไขปัญหาของรัฐบาล ไม่ใช่จะมัวมาจับจ้องแล้วกล่าวหารัฐบาลไม่ทำอะไรเลย เอาแต่สวดมนต์ ไอ้แบบนี้คือคนปัจจุบัน ที่ผมอารมณ์เสียก็เพราะคนแบบนี้ ไม่ได้อยู่เฉยๆ นิ่งดูได้ทุกเรื่อง” 
    พล.อ.ประยุทธ์กล่าวด้วยว่า การแก้ไขปัญหาเมื่อวันที่ 15 มกราคมที่ผ่านมา ทำให้ปริมาณฝุ่นละอองลดลงกว่า 10-15 เปอร์เซ็นต์ โดยรัฐบาลสั่งการให้มีการทำฝนเทียม ไม่ได้อยากทำอะไรก็ทำ แต่ทุกอย่างต้องมีการวางแผน ซึ่งปัญหาก็เกิดขึ้นอย่างนี้ทุกปีเพราะเป็นเวลาต่อเนื่องจากฤดูฝน และปัญหาหลายอย่างเกิดการก่อสร้าง เผานา เผาไร่ ซึ่งรัฐบาลต้องตามแก้ปัญหาทุกเรื่อง 
    ด้าน พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรีและ รมว.กลาโหม ให้สัมภาษณ์ว่าสถานการณ์ขณะนี้ไม่จำเป็นต้องปิดการเรียนการสอนเนื่องจากสภาพอากาศค่อยๆ ดีขึ้นแล้ว ทั้งนี้เชื่อว่าหากการก่อสร้างรถไฟฟ้าหลายสายเสร็จสิ้นในห้วง 2-3 ปี จะช่วยลดปัญหาฝุ่นละอองได้ ซึ่งตอนนี้เราต้องแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าคือการพ่นน้ำ อย่างไรก็ตาม ปริมาณฝุ่นละอองจะไม่สูงไปมากกว่านี้แล้ว เพราะที่เป็นอยู่ปัจจุบันคือถึงขั้นสูงสุดแล้ว
    "กองทัพพร้อมช่วยเหลือทุกอย่าง แต่ที่ผ่านมาก็มีบางกลุ่มจ้องจะยุบกองทัพ แต่เมื่อเดือดร้อนก็นึกถึงกองทัพ เป็นเรื่องที่แปลก ที่ผ่านมาก็โจมตีกองทัพมาโดยตลอด เห็นมาตั้งแต่สมัยรับราชการ ด่าทหารมาตลอด" พล.อ.ประวิตรกล่าว 
    นายอาคม เติมพิทยาไพสิฐ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม เปิดเผยภายหลังเป็นประธานการประชุมเรื่องมาตรการรองรับแก้ไขปัญหามลพิษ ภายหลังที่เกิดสถานการณ์ค่าฝุ่นละออง PM 2.5 ในพื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ที่มีปริมาณเกินค่ามาตรฐานว่าสาเหตุที่ก่อให้เกิดมลพิษส่วนใหญ่เกิดจากการเผาไหม้ไม่สมบูรณ์ของรถยนต์ที่ใช้เชื้อเพลิงดีเซล ประมาณ 60% รวมถึงการเผาไม้ในที่โล่งในเขตพื้นที่ 5 จังหวัด ประกอบด้วย กรุงเทพมหานคร นนทบุรี ปทุมธานี สมุทรสาคร สมุทรปราการ ประมาณ 35% เรื่องของการก่อสร้าง 5%        
    ในส่วนของรถโดยสาร ขสมก.นั้น ได้สั่งการให้ปรับเปลี่ยนการใช้เชื้อเพลิงให้มีเป็นเชื้อเพลิง B20 เพื่อจะช่วยลดผลกระทบสิ่งแวดล้อม โดยการปล่อยค่าก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จะลดลง 15% คาร์บอนมอนอกไซด์จะลดลง 33% ไฮโดรคาร์บอน 21% และจะลดลงค่าฝุ่นละอองได้ 3.7% โดยตั้งแต่วันที่ 15 มกราคม 2562 ที่ผ่านมา รถโดยสาร ขสมก.ที่ใช้เชื้อเพลิงดีเซลทั้งหมดจะเปลี่ยนมาใช้เชื้อเพลิง B20 จำนวน 815 คัน ส่วนรถโดยสารที่เหลือจำนวน 1,260 คัน จะเปลี่ยนมาใช้เชื้อเพลิง B20 ภายในวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2562 นอกจากนี้ ขสมก.ก็มีแผนที่จะจัดหารถใหม่ที่ใช้พลังงานสะอาดทั้งหมด 2,188 คัน ซึ่งอยู่ระหว่างการนำเสนอต่อที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) นอกจากนี้ ในส่วนของกรมการขนส่งทางบก (ขบ.) ก็จะร่วมกับกองบังคับการตำรวจจราจร (บก.จร.) เพื่อดำเนินการตรวจวัดควันดำ โดยทางตำรวจได้เพิ่มจุดวัดควันดำเป็น 22 จุด จากเดิม 12 จุด ทั้งนี้ จะมีการตรวจรถของบริษัท ขนส่ง จำกัด (บขส.) ที่สถานีปลายด้วย
        สำหรับพื้นที่ก่อสร้างในส่วนของการรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย (รฟม.) ขณะนี้จะมีการก่อสร้างประกอบด้วย โครงการรถไฟฟ้าสายสีเขียว ช่วงหมอชิต-สะพานใหม่-คูคต, รถไฟฟ้าสายสีส้ม ช่วงศูนย์วัฒนธรรม-มีนบุรี, รถไฟฟ้าสายเหลือง ช่วงลาดพร้าว-สำโรง, รถไฟฟ้าสายสีชมพู ช่วงแคราย-มีนบุรี ซึ่งพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบมี 5 จุด ประกอบด้วย ถนนลาดพร้าว ถนนแจ้งวัฒนะ ถนนรามคำแหง ถนนศรีนครินทร์ ถนนรามอินทรา ทั้งนี้ ได้กำชับให้มีการปรับเวลางดกิจกรรมที่จะทำให้เกิดฝุ่นละออง ระหว่างวันที่ 16-22 มกราคม และให้มีการล้างล้อ ล้างถนนทำความสะอาด
    ที่กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) นายวิจารย์ สิมาฉายา ปลัด ทส. เป็นประธานการประชุมเร่งรัดและทบทวนมาตรการป้องกันและแก้ไขปัญหาฝุ่นละอองในพื้นที่กรุงเทพฯ และปริมณฑล โดยมีหน่วยงานต่างๆ ได้แก่ กรมควบคุมมลพิษ กองบังคับการตำรวจจราจร กรมอนามัย กรมควบคุมโรค กระทรวงมหาดไทย กรมฝนหลวงและการบินเกษตร กรมอุตุนิยมวิทยา กระทรวงคมนาคม กรมการขนส่งทางบก องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ และกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย (ปภ.) เข้าร่วมประชุม
     นายวิจารย์กล่าวภายหลังการประชุมว่า ฝุ่น PM 2.5 มาจากการจราจรเป็นหลัก โดยเป็นรถยนต์ดีเซลที่ปล่อยควันดำ เพราะการเผาไหม้ไม่สมบูรณ์ ซึ่งมลพิษเหล่านี้มีเท่าเดิม แต่ในช่วงนี้อากาศไม่เอื้ออำนวยทำให้เกิดการสะสมของฝุ่นจนเกินมาตรฐาน อยู่ในระดับที่มีผลกระทบต่อสุขภาพ ซึ่งปัญหาดังกล่าว ทส.และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ร่วมหารือกันตั้งแต่วันที่ 19 ธ.ค.61 โดยดำเนินการมาตรการป้องกันและลดผลกระทบที่เกิดขึ้นมาอย่างต่อเนื่อง 
        นายประลอง ดำรงค์ไทย อธิบดีกรมควบคุมมลพิษ (คพ.) กล่าวว่า สำหรับ คพ.ได้ติดตามตรวจสอบและเฝ้าระวังสถานการณ์ฝุ่นละออง เผยแพร่ข้อมูลข่าวสารอย่างต่อเนื่องผ่านเว็บไซต์ www.air4thai.pcd.go.th และแอปพลิเคชัน air4thai จึงอยากให้ประชาชนติดตามข้อมูลที่น่าเชื่อถือจากทางภาครัฐ 
        "สถานการณ์ฝุ่นละออง PM 2.5 วันนี้ จาก 42 สถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศ ค่าเฉลี่ยของฝุ่น PM 2.5 ลดลงจากเมื่อวันที่ 15 ม.ค.ทุกจุด แสดงว่าการทำฝนเทียมให้ กทม.สำเร็จ จากระดับสีส้ม เริ่มมีผลกระทบต่อสุขภาพเป็นสีเหลือง สถานการณ์ดีขึ้น อย่างไรก็ตาม จากการประชุมผลจากการประชุมครั้งนี้ได้ประสาน 5 จังหวัดปริมณฑล ได้แก่ จ.นนทบุรี  นครปฐม ปทุมธานี สมุทรปราการ และสมุทรสาคร   ห้ามเผาในที่โล่งอย่างเด็ดขาด ตลอด 2 เดือน " นายประลองกล่าว   
        พญ.พรรณพิมล วิปุลากร อธิบดีกรมอนามัย เผยว่า ขณะนี้สถานการณ์ฝุ่นอยู่ในระดับสีส้มคือ เริ่มมีผลกระทบต่อสุขภาพ หลายๆ คนจึงหาหน้ากาก N95 มาใช้ แม้จะป้องกันได้ร้อยละ 90 แต่ต้องใส่ให้แน่นมากจะอึดอัด ถ้าใส่แล้วสบายดีแสดงว่าไม่ถูกวิธี บางคนใส่ไม่เกิน 20 นาทีก็ทนไม่ไหว สุดท้ายต้องถอดออก ดังนั้น การใช้ N95 ประชาชนต้องศึกษาการใช้งานอย่างถูกวิธี หรือเลือกใส่ในช่วงเวลาที่เหมาะสม เช่น การเดินอยู่ริมถนน เป็นต้น ซึ่งจริงๆ แล้วหน้ากากอนามัยแบบธรรมดาสามารถนำมาใช้ได้ เพียงแต่ใส่ทิชชู่ไปอีก 2-3 ชั้น ก็มีประสิทธิภาพใกล้เคียงกัน
        พญ.พรรณพิมลกล่าวต่อว่า ส่วนข้อกังวลเกี่ยวกับสุขภาพเด็กและเยาวชน ทางกรมอนามัยได้แจ้งเตือนไปยังโรงเรียนที่อยู่ในพื้นที่เสี่ยงให้งดกิจกรรมกลางแจ้ง แต่ยังไม่ถึงต้องหยุดเรียน เพราะยังไม่ถึงระดับสีแดง คือ มีผลกระทบต่อสุขภาพ
        ขณะที่ นพ.ขจรศักดิ์ แก้วจรัส รองอธิบดีกรมควบคุมโรค ระบุว่า จากการเปรียบเทียบสถิติผู้ป่วยโรคทางเดินหายใจ เช่น หอบหืด ถุงลมโป่งพอง เส้นเลือดตีบ ไม่พบว่ามีผู้ป่วยมากขึ้นกว่าปีก่อน และบางโรคมีผู้ป่วยจำนวนลดลง ซึ่งสถานการณ์ฝุ่นละอองในขณะนี้จึงยังไม่มีผลกระทบต่อสุขภาพอย่างเป็นนัยสำคัญ
        พล.ต.ต.นิธิธร จินตกานนท์ ผู้บัญชาการกองบังคับการตำรวจจราจร กล่าวว่า มาตรการแก้ปัญหาฝุ่นละออง PM 2.5 จะเพิ่มจุดตรวจจับรถควันดำอีก 8 จุด จากเดิมมี 12 จุด รวมเป็น 20 จุด โดยประสานกรมควบคุมมลพิษนำเครื่องมือมาตรวจจับ โดยเมื่อวันที่ 15 ม.ค. ได้ตั้งด่านควันดำ จับควันดำเกินมาตรฐานได้ 651 คัน สำหรับรถเล็กจะใช้อำนาจ คพ. ติดสติกเกอร์ห้ามใช้ชั่วคราว 30 วัน จนกว่าจะปรับเปลี่ยนและผ่านการตรวจวัดสภาพอีกครั้ง  
        นางพริ้มเพรา วงศ์สุทธิรัตน์ ผู้ช่วยผู้อำนวยการองค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ กล่าวว่า ปัจจุบันมีรถเมล์ ขสมก. ให้บริการ 2,800 คัน เป็นรถโดยสาร NGV 700-800 คัน รถดีเซล 2,000 คัน ซึ่งปกติใช้น้ำมัน B7  เมื่อเกิดปัญหาฝุ่น จึงมีมาตรการป้องกัน โดยเมื่อวันที่ 15 ม.ค. เปลี่ยนเป็นน้ำมัน B20 จำนวน 800 คัน ที่เหลืออีก 1,200 คัน ขสมก.จะเร่งรัดปรับเปลี่ยนโดยเร็วที่สุด ส่วนการแก้ไขในระยะยาวในปี 2565 รถโดยสารเก่า 2,000 คันจะหมดไป จะเป็นรถโดยสาร NGV รถโดยสารไฟฟ้า และรถโดยสารไฮบริดเข้ามาแทน
         "รถเมล์ปัจจุบันอายุใช้งาน 10-20 ปี มีบริษัทเหมาซ่อม ขสมก.จะกวดขันบริษัททั้งหมด และปรับจำนวนเที่ยวในช่วงนอกเวลาเร่งด่วน เพื่อไม่ให้กระทบผู้ใช้บริการ ปกติ 4 เที่ยว ลดเหลือวิ่ง 3 เที่ยว แต่ทุกมาตรการต้องสอดคล้องความต้องการของผู้บริโภค"  นางพริ้มเพรากล่าว
          ดร.สุพัฒน์ หวังวงศ์วัฒนา คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และอดีตอธิบดีกรมควบคุมมลพิษ กล่าวว่า ต้นเหตุฝุ่นละออง PM2.5 เกิดจากรถยนต์ การจราจรที่ติดขัดและปล่อยควันดำออกมา ดังนั้นควรแก้ปัญหาจากต้นเหตุ ทำให้การจราจรคล่องตัวขึ้น ซึ่งมีข้อเสนอจากนักวิชาการให้มีกำหนดการใช้รถเป็นวันเลขคู่เลขคี่ตามเลขทะเบียนรถ เพื่อลดจำนวนการใช้รถยนต์ แต่ถ้ามีผลบังคับใช้ทันทีก็ย่อมมีคนท้วงติง เพราะกระทบต่อการชีวิตประจำวันของประชาชน
          เขากล่าวว่า มีอีกวิธีสามารถดำเนินการได้ทันที โดยความร่วมมือจากภาครัฐและเอกชนโดยให้ข้าราชการ พนักงาน ทำงานที่บ้าน เพราะบางงานไม่จำเป็นต้องเดินทางมาที่ทำงานสามารถส่งงานผ่านอินเทอร์เน็ตได้ สอดรับนโยบายรัฐบาลยุคไทยแลนด์ 4.0 
       ด้าน ผศ.ดร.สุรัตน์ บัวเลิศ คณบดีคณะสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กล่าวว่า มาตรการแก้ปัญหาฝุ่นควันขณะนี้เหมาะสม เพราะแก้ที่จุดกำเนิด เนื่องจากสาเหตุฝุ่นละอองมาจากการเผาไหม้ไม่สมบูรณ์ของรถยนต์ รถควันดำ และสภาพอากาศปิดทำให้อากาศค้างอยู่กับที่ ปีหน้าก็จะเจออีก พบกับตัวเลขเกินมาตรฐานอีก แต่จะหนักหรือเบาขึ้นกับสภาพอากาศ อย่างไรก็ตาม ช่วง 1-2 วันจากนี้ ฝุ่นควันจะลดลง แต่จะต้องเฝ้าระวังอีกครั้งวันที่ 18 ม.ค. เพราะจากการพยากรณ์อากาศจะมีความกดอากาศสูงเข้ามา ส่งผลให้อากาศมีความชื้น ฝุ่นจะกลับมา ควรติดตามสถานการณ์อย่างใกล้ชิด.