เปิดมาปีใหม่ คนไทยทุกวิชาชีพต้องช่วยกันประเมิน “ความเสี่ยง” ของแวดวงตัวเอง เพราะแรงกระทบจากนวัตกรรมใหม่จนเกิดความปั่นป่วนไปทั่วที่เรียกว่า technological disruption นั้นจะหนักหน่วงรุนแรงมากขึ้นในปีนี้อย่างแน่นอน
    เริ่มด้วยแวดวงใกล้ตัวคือสื่อเอง ผมเห็นว่าในปีใหม่นี้อาจจะเกิดกรณี “เผาจริง” หลังจาก “เผาหลอก” มาในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา
    วันก่อนผมเห็นข่าวที่เป็นการเตือนภัยจากคนที่รู้เรื่องดีในวงการนี้คนหนึ่ง จึงอยากจะนำมาเล่าต่อให้ฟังเพื่อประกอบการพิจารณาของผู้คนในทุกวงการ
    ข่าวชิ้นนั้นบอกว่า พันเอก ดร.เศรษฐพงค์ มะลิสุวรรณ ผู้เชี่ยวชาญด้านดิจิทัล ได้บรรยายในหัวข้อ “Digital Marketing 4.0” ให้ฝ่ายธุรกิจปิโตรเลียมของบริษัท ไออาร์พีซี จำกัด เพื่อกำหนดทิศทางกลยุทธ์ใน 5 ปี  
    (ทุกวันนี้บริษัทไหนยังคิดจะวางกลยุทธ์ 5 ปี คงต้องคิดใหม่แล้ว เพราะทุกอย่างเปลี่ยนได้ภายใน 3-6 เดือน!
    โดยที่ท่านสรุปว่า จากการที่ธุรกิจต่างๆ ได้รับผลกระทบอย่างชัดเจนแล้วจากการดิสรัปชั่น (disruption) ที่ทำให้ธุรกิจหลายธุรกิจต้องเสื่อมถอยลง ซึ่งถือได้ว่าเป็น “ระลอกแรก” ที่ผิวเผินเท่านั้น 
    ดร.เศรษฐพงค์บอกว่า แรงกระเพื่อมเริ่มต้นมีผลกระทบในธุรกิจสื่อสิ่งพิมพ์ วิทยุ โทรทัศน์ และบันเทิง อย่างชัดเจน จนทำให้เกิดการเลิกจ้างงานขึ้นอย่างมากมาย แต่ความเสี่ยงยังมีต่อเนื่องและจะทวีความรุนแรงมากขึ้นตามลำดับในปีต่อๆ ไป
    เพราะ “ดิสรัปชั่นระลอกที่สอง” กำลังจะตามมา
    “ดิสรัปชั่นระลอกแรกที่เกิดในวงการสื่อ ทำให้สื่อสิ่งพิมพ์และโทรทัศน์แบบดั้งเดิมขาดทุนและทยอยปิดตัวเป็นจำนวนมาก ซึ่งการปิดตัวดังกล่าวที่เกิดขึ้นถือว่าเป็นผลกระทบที่เบาบางมาก แต่ความรุนแรงจะทวีมากขึ้นตั้งแต่ปีใหม่นี้เป็นต้นไป อย่างไรก็ตาม การดิสรัปชั่นระลอกแรกก็ได้ทำให้เกิดผลบวกในการสร้างงานรูปแบบใหม่ในลักษณะฟรีแลนซ์ ซึ่งเป็นงานในรูปแบบอิสระ และส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นกับเด็กรุ่นใหม่ในเจนแซด (Gen Z) และ เจนวาย (Gen Y) ดังนั้นคนยุคเจนเอ็กซ์ (Gen X) ในอุตสาหกรรมสื่อแบบดั้งเดิมกำลังได้รับผลกระทบอย่างแรง” ดร.เศรษฐพงค์กล่าว
    คนทำสื่อจะเชื่อหรือไม่เชื่อก็ตาม ท่านบอกต่อว่า ผลการวิจัยที่เชื่อถือได้หลายแห่งยืนยันตรงกันว่า สื่อบนอินเทอร์เน็ตจะแซงหน้าโทรทัศน์ในปี 2019 เพราะผู้ชมจะอยู่กับสื่ออินเทอร์เน็ตเป็นเวลานานกว่าอยู่กับโทรทัศน์ต่อวัน และองค์กรต่างๆ จะจ่ายเงินค่าโฆษณาให้แก่โทรทัศน์น้อยกว่าที่จ่ายให้แก่ web video, social media และ web ads อย่างชัดเจนและทิ้งห่างมากขึ้น
    ดังนั้นในปี 2019 อุตสาหกรรมสื่อและบันเทิงรูปแบบเดิมๆ จะถูก “ป่วน” อย่างหนักและรุนแรงกว่าเดิม โดยงานในสื่อรูปแบบดั้งเดิม เช่น วิทยุ โทรทัศน์แบบดั้งเดิม เคเบิลทีวี บริษัทเอเยนซีด้านสื่อและบันเทิง หนังสือพิมพ์ และนิตยสาร จะต้องเสื่อมถอยลงในลักษณะ “แลนด์สไลด์” อันหมายถึงการถดถอดอย่างรวดเร็วและรุนแรงกว่าที่เคยเกิดมาแล้วในอดีต
    ในขณะเดียวกันก็จะเกิดงานในรูปแบบอิสระในอุตสาหกรรมสื่อและบันเทิงมากมาย โดย social media จะสร้างอาชีพใหม่ๆ ที่เราไม่เคยพบเห็นอย่างมากมายในคนรุ่น Gen Alpha และ Gen Z เช่น Influencer, YouTuber, celebrity, นักออกแบบ (stylist), ผู้สื่อข่าวอิสระเฉพาะด้าน (ผ่านทาง Live streaming), นักดนตรีและนักร้องอิสระ ไปจนถึงดาราและนักแสดงอายุน้อย
    แต่นั่นย่อมแปลว่า คนเก่าที่ทำงานอยู่ในสื่อเดิมจะต้องปรับตัวอย่างแรง หากยังทำงานอยู่ใน comfort zone หรือ “บรรยากาศที่คุ้นเคยแบบเดิมๆ” ก็หนีไม่พ้นว่าจะต้องตกงานหรือหันไปหาอาชีพอื่น แต่อาชีพอื่นก็กำลังตกอยู่ในสภาพที่ปรับเปลี่ยนอย่างหนักหน่วงเช่นกันมิใช่หรือ?.