“เหล็กน้ำพี้ลือเลื่อง เมืองลางสาดหวาน บ้านพระยาพิชัยดาบหัก ถิ่นสักใหญ่ของโลก” นี่เป็นคำขวัญของจังหวัดอุตรดิตถ์ เมืองแห่งประวัติศาสตร์ที่น่าเที่ยวอีกจังหวัดหนึ่งของภาคเหนือ หลายคนอาจยังไม่ทราบว่า “อุตรดิตถ์” มี “ชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี” จำนวน 9 อำเภอ 28 หมู่บ้าน ซึ่งล้วนเป็นชุมชนที่มีศักยภาพ มีเอกลักษณ์ มีความโดดเด่น เป็นดินแดน 3 วัฒนธรรม คือล้านนา ล้านช้าง และไทยกลาง ที่สามารถสร้างความประทับใจให้นักท่องเที่ยวได้หลากหลายรูปแบบ ทั้งสถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติ ประวัติศาสตร์ ศาสนา ศิลปวัฒนธรรม ที่สำคัญในแต่ละอำเภอยังมีวิถีชุมชนที่ผู้คนยังคงใช้ชีวิตเรียบง่ายตามหลักธรรมคำสอนในพระพุทธศาสนาที่ฝังรากลึกมาเป็นเวลาช้านาน และยังคงสืบสานมรดกวัฒนธรรมชุมชนของตนไว้ได้เป็นอย่างดี สำหรับครั้งนี้ เราจะมาแนะนำให้ทุกคนได้รู้จักกับหมู่บ้านในเส้นทางสาย “วัฒนธรรมไทยกลาง”  ได้แก่  อำเภอทองแสนขัน จำนวน 2 หมู่บ้าน อำเภอตรอน จำนวน 4 หมู่บ้าน  และอำเภอพิชัย จำนวน 3 หมู่บ้าน 

ถิ่นแร่เหล็กน้ำพี้ ตามดูวิถีคนตีดาบ “ทองแสนขัน”  :  “บ้านน้ำพี้” ดินแดนนี้ยังคงมีมนต์ขลัง ด้วยชื่อเสียงของแร่เหล็กที่นำไปเป็นอาวุธของนักรบสมัยโบราณ ซึ่งคนในท้องถิ่นยังอนุรักษ์ภูมิปัญญาการตีดาบไว้ได้อย่างเหนียวแน่น สัมผัสได้ถึงคุณค่าของศาสตราวุธเหล็กน้ำพี้ ของดีของเมืองไทยที่หาที่ไหนไม่ได้อีกแล้ว แล้วแวะไปรับประทานอาหารพื้นบ้านกันได้ที่ “บ้านแสนขัน” พร้อมสักการะหลวงพ่อทองในโบสถ์วัดแสนขัน เพื่อความเป็นสิริมงคล

เลาะลำน้ำน่าน เยือนถิ่นกำเนิดพระยาพิชัย   :  “บ้านห้วยคา”  อนุสรณ์สถานบ้านเกิด ที่รวบรวมประวัติบอกเล่าเรื่องราวของท่านพ่อหรือพระยาพิชัย ทหารเอกคู่ใจพระเจ้าตากสิน ได้อย่างสมบูรณ์ที่สุด หลังจากนั้น มาเดินเล่นชมป่าชุมชนที่ร่มรื่น พูดคุยกับชาวบ้านที่ “บ้านไร่อ้อย” กันต่อได้ ที่นี่ได้ชื่อว่าเป็น ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง ที่น่าสนใจและไม่ควรพลาดต่อการมาเยือน ปิดท้ายกันที่ “บ้านกองโค” ซึ่งในทุกวันอังคารที่ 2 ของเดือน จะมีตลาดลมโชย เลาะริมน้ำน่าน ให้ได้ตื่นตาตื่นใจไปกับของกินพื้นบ้านที่หากินไม่ได้ง่ายๆในราคาที่แสนจะย่อมเยา

เดินเพลินที่เมือง “ตรอน” : เป็นอำเภอที่มีความหลากหลายครบทั้ง 3 วัฒนธรรม คือ ล้านนา ล้านช้าง และไทยกลางแบบสุโขทัย ซึ่งวันนี้เชื่อว่าชื่อของ  “บ้านหาดสองแคว” น่าจะคุ้นหูใครหลายคนบ้างแล้ว โดยเฉพาะภาพชาวบ้านสวมเสื้อสีขาว นุ่งผ้าซิ่นสีพื้นหาบสาแหรก นำสำรับคาวหวาน ไปถวายพระ ที่เรียกกันว่า  “ตักบาตรจังหัน” และยังมีพิพิธภัณฑ์ให้เดินชม มีโฮมสเตย์ที่ได้มาตรฐานไว้รองรับ และถ้ายังไม่เต็มอิ่มกับวิถีชุมชน แนะนำมาชมวิถีชาวไท-ยวน ที่ “บ้านไชยมงคล”  กันต่อได้ ที่นี่โดดเด่นด้วยศูนย์เรียนรู้ทอผ้าไท-ยวน “บ้านน้ำอ่าง” และมีตลาดท่าน้ำไทยวน ให้เดินช้อปเพลินๆทุกวันเสาร์แรกและเสาร์ที่ 3 ของเดือน ส่วนที่ “บ้านใหม่โพธิ์เย็น” จะมีตลาดริมน้ำน่าน บนสะพานไม้ ให้เดินกันในยามเย็น ทุกเสาร์อาทิตย์ อย่าลืมมาฟังสำเนียงสุโขทัย และอาหารการกินพื้นที่กันได้ที่นี่ ตามคำเชิญที่ว่า “มาเที่ยวกันเมาะ มาเลาะริมน่าน” กันได้ ปิดท้ายที่ “บ้านแก่ง” เมืองสงบน่าเที่ยว มี “พระอกแตก” ที่เลื่องลือขึ้นชื่ออยู่วัดบ้านแก่งใต้  ทั้ง 9 หมู่บ้านนี้  พร้อมแล้วที่จะรอให้ทุกคนมา “เช็คอิน”  แล้วคุณจะรัก..รักที่สุดอุตรดิตถ์