(คุณตาคุณยายที่ไม่มีลูกหลานสามารถเลี้ยงแมวซึ่งเป็นสัตว์เลี้ยงขี้อ้อนคล้ายกับมนุษย์ แต่ควรพาเจ้าเหมียวไปรับวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า)

    เป็นข่าวกันอยู่บ่อยๆ สำหรับผู้สูงอายุที่อยู่ลำพัง แต่แวดล้อมไปด้วยสัตว์เลี้ยงจำนวนมาก ทั้งสุนัข แมว กระทั่งนกพิราบ ซึ่งสร้างความตกตะลึงให้กับผู้พบเห็นและเพื่อนบ้าน และสิ่งที่ลืมไม่ได้คือ ปัญหาสุขภาพที่อาจมาจากสัตว์ที่แออัดอยู่ภายในบ้าน แม้สิ่งที่เกิดขึ้นนับเป็นความสุขทางใจของผู้สูงอายุที่อยู่เพียงลำพัง รวมถึงความสงสารสัตว์ที่ไม่สามารถหาอาหารกินเองได้ จึงเกิดการเลี้ยงดูปูเสื่อสัตว์เหล่านี้ไว้เป็นเพื่อน แต่ถ้ามองให้ลึกซึ้ง เหตุผลที่คนวัยเกษียณทุ่มเทความรักให้กับเจ้าสี่ขา หรือนกน้อยกลอยใจ ก็เป็นเพราะ “ความเหงา” ที่หากปล่อยปละละเลยอาจทำให้เสี่ยงต่อการป่วยโรคซึมเศร้านั่นเอง

(มณทิพา กานต์วรัญญู)

     พี่เตี่ยง-มณทิพา กานต์วรัญญู พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ รพ.โพธาราม จ.ราชบุรี ให้ข้อมูลว่า จากการที่ได้ลงพื้นที่เยี่ยมผู้สูงวัยในชุมชน ส่วนใหญ่ก็จะมักพบว่าคุณตาคุณยายจะเลี้ยงหลาน เพราะเด็กๆ จะขี้อ้อน ถึงขึ้นมีโฆษณาในทีวีที่บอกว่า “ปู่ย่าชอบให้ขนมหลาน” และทำให้ผู้สูงวัยรู้สึกไม่เหงาและกระชุ่มกระชวย แม้หลายคนจะพูดว่าเลี้ยงลูกมาจนโตแล้ว ยังต้องมาเลี้ยงหลานอีก แต่นั่นถือเป็นความสุขอย่างหนึ่งของคนวัยเกษียณ แต่สำหรับผู้ที่ไม่มีลูกหลานคอยดูแลก็สามารถเลี้ยงสัตว์ได้ เช่น แมว ซึ่งเป็นสัตว์ขี้อ้อนคล้ายกับมนุษย์
    “การเลี้ยงลูกหลานเป็นอีกวิธีที่ช่วยคลายเหงาให้กับผู้สูงอายุได้ดี แม้บางครั้งจะมีเสียงคนรอบข้างกระเซ้าเย้าแหย่ผู้สูงวัย ว่าเลี้ยงลูกมาจนโตก็ยังต้องมาเลี้ยงหลานอีก แต่หลายคนอาจไม่รู้ว่าการที่ปู่ย่าตายายเลี้ยงหลานด้วยตัวเองนั้น ย่อมทำให้เกิดความรู้สึกอบอุ่นและสนิทสนมกับผู้สูงวัย ตรงนี้ไม่เพียงทำให้เด็กมีความสุข แต่คุณตาคุณยายที่เลี้ยงดูเขาก็มีความสุขเช่นกัน ถ้าสังเกตให้ดีจะเห็นว่าผู้สูงอายุจะต้องนอนกลางวัน และถ้าคนไหนเลี้ยงหลานก็จะนอนหลับไปด้วยกัน นี่จึงเป็นความผูกพันกันอย่างหนึ่งระหว่างเด็กกับผู้ใหญ่ 

(“ผู้สูงอายุเลี้ยงนกพิราบ” เนื่องจากความเหงาและความสงสาร อาจเสี่ยงป่วยโรคซึมเศร้าและโรคติดเชื้อทางเดินหายใจ รวมถึงโรคระบาดอย่างไข้หวัดนก)

     ดังนั้นถ้าเลือกได้ ผู้สูงวัยควรเลี้ยงบุตรหลานจะดีต่อสุขภาพจิต เพราะทำให้ไม่โดดเดี่ยว แต่ถ้าหากอยู่เพียงลำพังเนื่องจากไม่แต่งงาน ก็แนะนำว่าให้เลี้ยงสัตว์ได้ โดยเฉพาะแมว เนื่องจากเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่ขี้อ้อน แต่ต้องไม่เลี้ยงเยอะจนดูแลไม่ไหว หลีกเลี่ยงการเลี้ยงสุนัขที่มักจะชอบเดินและวิ่ง จะทำให้ผู้สูงอายุหกล้มได้จากการจับสัตว์เลี้ยง ส่วนนกพิราบ เนื่องจากเป็นสัตว์ที่ก่อให้เกิดโรคได้ง่าย ก็ไม่ควรที่จะเลี้ยง แม้ว่าบางคนจะทำไปเพราะสงสาร หรือต้องการทำบุญ แต่อาจจะนำ “โรคไข้หวัดนก” รวมถึง “โรคทางเดินหายใจ” อย่างโรคหวัด ที่มาพร้อมกับขนอ่อนขณะที่นกบิน หรือมูลนก เป็นต้น แนะนำลองเปลี่ยนมาเลี้ยงลูกหลาน หรือให้บุตรหลานพาไปทำบุญ ปล่อยนก ปล่อยปลาที่วัด ตรงนี้จะเป็นการสานสายสัมพันธ์ระหว่างคนวัยเกษียณกับลูกหลานได้ดีที่สุด”
     พยาบาลมณทิพา บอกอีกว่า การที่ผู้สูงวัยเลี้ยงสัตว์ทั้งสุนัขและนกพิราบเป็นเวลานานๆ ก็จะทำให้เกิดการ “ยึดติด” และคิดไปว่าเหมือนลูกหลาน ซึ่งความจริงแล้วมันทดแทนกันไม่ได้ ที่สำคัญอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพในระยะยาวโดยโรคที่กล่าวมาข้างต้น และหากลูกหลานปล่อยให้พ่อแม่อยู่กับสัตว์เลี้ยงจำนวนมาก แทนที่จะไปเยี่ยมหรือไปหา เพราะคิดว่าไม่เป็นไร ท่านอยู่กับหมา-แมวแล้ว ซึ่งตรงนี้จะทำให้ขาดการติดต่อกัน และทำให้ผู้สูงวัยเป็นโรคซึมเศร้าได้ในที่สุด.