ประธานาธิบดีอิหร่าน, รัสเซีย และตุรกี ประชุมหารือกันเมื่อวันศุกร์ เพื่อกำหนดอนาคตของจังหวัดอิดลิบท่ามกลางความวิตกว่าเมืองที่มั่นแห่งสุดท้ายของฝ่ายกบฏในซีเรียแห่งนี้จะเผชิญหายนภัยด้านมนุษยธรรมเมื่อรัฐบาลเปิดฉากถล่มเต็มรูปแบบ

เรเจป ทายยิป แอร์โดอัน (ขวา), ฮัสซัน โรฮานี (กลาง) และวลาดิมีร์ ปูติน ประชุมที่กรุงเตหะรานเมื่อวันที่ 7 กันยายน 2561 / TURKISH PRESIDENTIAL PRESS SERVICE / AFP

    ประธานาธิบดีฮัสซัน โรฮานี ของอิหร่านเป็นเจ้าภาพจัดการประชุมสุดยอดร่วมกับประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน ของรัสเซีย และประธานาธิบดีเรเจป ทายยิป แอร์โดอัน ของตุรกี ที่กรุงเตหะรานเมื่อวันที่ 7 กันยายน 2561 การประชุมครั้งนี้เกิดขึ้นท่ามกลางความคาดหวังอย่างสูงว่าจะหลีกเลี่ยงการเกิดภัยพิบัติด้านมนุษยธรรมในจังหวัดตะวันตกเฉียงใต้ของซีเรียแห่งนี้ได้

    เอเอฟพีรายงานว่า โรฮานีได้กล่าวเตือนถึงการใช้นโยบายที่ทำให้พื้นปฐพีไหม้เกรียม ส่วนแอร์โดอันเรียกร้องให้รัฐบาลซีเรียของประธานาธิบดีบาชาร์ อัลอัสซาด และชาติพันธมิตรของเขาหลีกเลี่ยงการสังหารหมู่ที่นั่น ขณะที่ปูติน ซึ่งหนุนหลังอัสซาดอย่างแข็งขัน ยืนกรานว่ารัฐบาลซีเรียที่ชอบด้วยกฎหมาย มีสิทธิและต้องควบคุมดินแดนของประเทศให้ได้ทั้งหมดในท้ายที่สุด

    สามประเทศที่มาหารือกันนี้คือผู้ที่ค้ำประกันกระบวนการเจรจาว่าด้วยเรื่องสงครามการเมืองของซีเรีย ซึ่งริเริ่มขึ้นที่กรุงอัสตานา ภายหลังรัสเซียเข้าแทรกแซงทางทหารเมื่อปี 2558 ซึ่งเปลี่ยนแปลงโฉมหน้าของสงคราม และกลบรัศมีการเจรจาต่อรองที่นครเจนีวา ที่องค์การสหประชาชาติเป็นผู้นำและมีชาติตะวันตกสนับสนุน

    โรฮานีกล่าวว่า การสู้รบกับการก่อการร้ายในอิดลิบเป็นส่วนที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ของภารกิจฟื้นฟูสันติภาพและเสถียรภาพในซีเรีย แต่การศึกครั้งนี้ต้องไม่ทำให้สูญเสียชีวิตพลเรือนที่กำลังตกทุกข์ได้ยาก หรือนำไปสู่นโยบายที่ทำให้ปฐพีไหม้เกรียม

    การสนับสนุนของรัสเซียและอิหร่านช่วยค้ำจุนรัฐบาลของอัสซาด ทำให้อัสซาดกลับมาเป็นฝ่ายถือไพ่เหนือกว่าในสงครามกลางเมืองยืดเยื้อยาวนาน 7 ปี ที่คร่าชีวิตคนแล้ว 350,000 คนนับแต่ปี 2554

ผู้ประท้วงชาวซีเรียโบกธงของฝ่ายต่อต้านขณะชุมนุมที่เมืองอิดลิบเมื่อวันศุกร์ เพื่อต่อต้านรัฐบาลซีเรียและรัสเซีย / AFP

    ฝ่ายกบฏยังสามารถควบคุมเมืองติดชายแดนตุรกีแห่งนี้และพื้นที่ใกล้เคียงไว้ได้นับแต่ยึดเมืองอิดลิบจากกองกำลังฝ่ายรัฐบาลเมื่อปี 2558 ยูเอ็นประเมินว่าเมืองนี้มีประชากรราว 3 ล้านคน ราวครึ่งหนึ่งเป็นผู้ไร้ถิ่นฐานที่อพยพมาจากพื้นที่อื่นๆ

    องค์กรสังเกตการณ์สิทธิมนุษยชนแห่งซีเรียกล่าวว่า เมื่อเช้าวันศุกร์ ก่อนหน้าซัมมิตที่เตหะราน กองทัพรัสเซียได้โจมตีทางอากาศถล่มที่มั่นหลายแห่งของฝ่ายกบฏ รวมถึงที่มั่นของกลุ่มนักรบญิฮาด ฮายัดตอห์รีร์ อัลชาม และกลุ่มอาห์ราร์อัลชาม.