18 ส.ค.61 - กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  ได้จัดทำเอกสารเผยแพร่เรื่อง "ประเทศไทยกำลังจะมีธีออส-2: รู้ไหม...อีกไม่นานประเทศไทยจะมี “ระบบดาวเทียมสำรวจเพื่อการพัฒนา” หรือเรียกสั้นๆ ว่า ธีออส-2"  ระบุว่า

ธีออส-2 คืออะไร? และทำไมประเทศไทยต้องมีธีออส-2?

คงปฏิเสธไม่ได้ว่า หลายปีที่ผ่านมา ประเทศไทยของเราประสบกับปัญหาต่างๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็นด้านภัยพิบัติน้ำท่วม ภัยแล้ง หรือด้านการเกษตรและที่ดินทำกินของประชาชน การบุกรุกผืนป่าเพื่อประโยชน์ส่วนตัว  การกัดเซาะชายฝั่งและมลพิษทางทะเล หรือแม้แต่กระทั่งการบริหารจัดการเมือง เป็นต้น ส่งผลให้เกิดปัญหาด้านความเหลื่อมล้ำทางสังคม รวมไปถึงปัญหาคุณภาพชีวิตและความเป็นอยู่ของประชาชนรอบด้าน ดังนั้น เมื่อมีปัญหาเกิดขึ้น จึงเป็นหน้าที่ของหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้องที่จะต้องเข้าไปช่วยเหลือและแก้ไขปัญหาเหล่านั้น แต่จะทำอย่างไร? เพื่อให้ปัญหาต่างๆ เหล่านี้ลดน้อยลง หรือหมดไปจากสังคมไทย!!!

และทราบหรือไม่ว่า ประเทศไทยของเราได้ใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีอวกาศมาโดยตลอดโดยที่เราเองก็ไม่รู้ตัวเทคโนโลยีอวกาศที่ว่ามาจากการที่ประเทศไทยของเรามีดาวเทียม โดยเฉพาะดาวเทียมสำรวจทรัพยากรดวงแรกของประเทศ นั่นคือดาวเทียมไทยโชต ภารกิจของไทยโชตในหลายปีที่ผ่านมาได้ทำงานอย่างหนักหน่วงเพื่อบรรเทาและแก้ไขปัญหาหลายๆ อย่างให้กับประเทศไทย โดยมีหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้องนำข้อมูล แผนที่ และระบบสนับสนุนการปฏิบัติการที่ได้จากดาวเทียมดวงนี้ไปใช้ในการวางแผน ติดตาม ประเมิน และวิเคราะห์สถานการณ์ตามภารกิจต่างๆ ให้กับประเทศโดยกำหนดเป็นนโยบาย/ มาตรการ/ วิธีการที่เหมาะสม อย่างไรก็ตาม แม้ว่าที่ผ่านมาหลายๆ หน่วยงานจะยังไม่ได้นำไปใช้อย่างแพร่หลาย แต่ก็ถือเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญที่ทำให้หน่วยงานผู้กำหนดนโยบายระดับประเทศได้มองเห็นถึงคุณค่าและคุณประโยชน์จากอวกาศ จึงกำหนดในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 12 (พ.ศ.2560 - 2564) ยุทธศาสตร์ที่ 8 การพัฒนาวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิจัย และนวัตกรรม โดยเฉพาะด้านโครงสร้างพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เพื่อเตรียมความพร้อมสู่การพัฒนาอุตสาหกรรมอวกาศของประเทศ

นั่นจึงเป็นเหตุผลสำคัญที่ทำให้ประเทศไทยหยุดนิ่งอยู่กับที่ไม่ได้!!!

ประเทศไทยต้องมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องในทุกมิติ และระบบดาวเทียมสำรวจเพื่อการพัฒนา หรือธีออส-2 จึงเป็นอีก 1 solutionที่สำคัญให้กับประเทศไทยได้ในวันนี้และตลอดไป

ในระบบธีออส-2 มีอะไรบ้างที่น่าสนใจ และแตกต่างไปจากที่ประเทศไทยเคยมี หรือยังไม่มี!!! 6 ด้านหลักๆ ที่อยู่ในระบบธีออส-2 สามารถตอบสนองการแก้ไขปัญหาหลักของประเทศได้อย่างชัดเจนและลงตัวที่สุด และ 6 ด้านที่ว่านั้น มีอะไรบ้าง เรามาดูกัน...

1) ด้านการจัดการเกษตรที่จะเป็นระบบมากขึ้น สามารถวางแผนการเพาะปลูก การจัดการโซนนิ่งในพื้นที่การเกษตรต่างๆ ของทั่งประเทศ การคาดการณ์ปริมาณผลผลิตให้กับเกษตรกรได้อย่างแม่นยำ ลดการขาดทุนและราคาผลผลิตที่ตกต่ำได้

2) ด้านการจัดการน้ำแบบองค์รวม เป็นอีกมิติหนึ่งที่สำคัญเราจะบริหารจัดการน้ำอย่างไรให้เพียงพอต่อการใช้สอยในประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงหน้าแล้ง และทำอย่างไรที่จะสามารถบริหารจัดการแหล่งน้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพในช่วงหน้าฝน เพื่อไม่ให้ประชาชนเดือดร้อน หรือได้รับผลกระทบน้อยลงจากที่เคยประสบมา

3) ด้านการจัดการภัยพิบัติ ต้องยอมรับว่าสถานการณ์ภัยพิบัติเกิดขึ้นทั่วโลก และประเทศไทยเป็นอีกประเทศหนึ่งที่ประสบกับปัญหาเหล่านี้ โดยเฉพาะภัยแล้งและน้ำท่วมที่สร้างความเสียหายและส่งผลกระทบในทุกพื้นที่ ดังนั้นเราจำเป็นต้องมีการบริหารจัดการภัยพิบัติที่มีประสิทธิภาพ ทั้งในด้านการคาดการณ์ และประเมินสถานการณ์เพื่อแจ้งเตือนเพื่อลดความเสียหายที่อาจจะเกิดขึ้นได้อย่างทันท่วงที รวมไปถึงการติดตามพื้นที่ที่ได้รับความเสียหายเพื่อนำไปสู่การเยียวยาและให้ความช่วยเหลือ

4) ด้านทรัพยากรธรรมชาติและระบบนิเวศ ที่ผ่านมาปัญหาเหล่านี้ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของประชาชนเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะปัญหาไฟป่าหมอกควันในเขตภาคเหนือ รวมไปถึงภาคต่างๆ ของประเทศ หรือในเขตประเทศเพื่อนบ้านที่ส่งผลกระทบต่อประเทศไทยของเรา อย่างที่ผ่านมาไฟป่าที่อินโดนีเซียส่งผลกระทบต่อประชาชนหลายจังหวัดในเขตภาคใต้เป็นอย่างมาก หรือปัญหามลพิษทางทะเลก็เป็นอีกปัญหาที่สำคัญที่ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศน์ สิ่งมีชีวิตในน้ำ และการท่องเที่ยวของประเทศไทย ที่เห็นเด่นชัดคือปัญหาน้ำมันรั่วไหลลงทะเลที่เกิดขึ้นเป็นประจำทุกปี รวมไปถึงปัญหาการกัดเซาะชายฝั่งทะเลที่มีความรุนแรงมากขึ้นทุกปีเช่นกัน ดังนั้น ในระบบธีออส-2 เราจึงไม่ละเลยที่จะแก้ไขปัญหาเหล่านี้ โดยเพิ่มศักยภาพในการเป็นผู้กำหนดและคาดการณ์สถานการณ์ที่จะเกิดขึ้น รวมถึงการติดตามแบบนาทีต่อนาที 

5) ด้านผลประโยชน์ทางสังคมและความมั่นคง ในการเฝ้าระวังรักษาความสงบให้เพิ่มสูงขึ้น เช่น ด้านการป้องกันการก่อการร้าย การก่ออาชญากรรมข้ามชาติ การค้ายาเสพติดและการลักลอบเข้าเมืองผิดกฎหมาย เป็นต้น รวมไปถึงการรักษาความสงบภายในประเทศและระหว่างประเทศบริเวณเขตแนวชายแดน

6) ด้านการจัดการเมืองและเส้นทางระเบียงเศรษฐกิจ โดยการบริหารจัดการความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น ซึ่งจะส่งผลต่อสภาวะเศรษฐกิจที่มีเสถียรภาพ การเสริมสร้างรากฐานที่แข็งแรงให้กับการเติบโตและเศรษฐกิจที่มีเสถียรภาพของประเทศไทย รวมไปถึงการเสริมสร้างศักยภาพของโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญต่อการพัฒนาประเทศ ที่จะทำให้ประเทศไทยได้รับความสนใจจากนักลงทุนต่างชาติมากขึ้น จากความมั่นคงทางการเมืองและเศรษฐกิจ 

แต่ 6 ด้านที่กล่าวมาข้างต้น...คงยังไม่พอที่จะทำให้ระบบดาวเทียมสำรวจเพื่อการพัฒนา หรือธีออส-2 บรรลุตามเป้าหมายที่ประเทศไทยได้วางไว้...แล้วอะไรที่จะเป็นองค์ประกอบหลักที่สำคัญที่จะทำให้ธีออส-2 ไปสู่เป้าหมายได้...องค์ประกอบที่ว่านั้น ประกอบด้วย

1)   การพัฒนาระบบผลิตและบริการภูมิสารสนเทศจากภาพถ่ายดาวเทียม

2)   การพัฒนาระบบประยุกต์ใช้ประโยชน์ภูมิสารสนเทศจากภาพถ่ายดาวเทียมของหน่วยปฏิบัติตามภารกิจต่าง ๆ

3)   การปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานด้านเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อเชื่อมโยงหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการผลิตและการใช้งานภูมิสารสนเทศ

4)   การพัฒนาขีดความสามารถของประเทศด้านเทคโนโลยี อุตสาหกรรมและบริการด้านอวกาศและภูมิสารสนเทศจากการสำรวจจากระยะไกล 

5)   การจัดหาดาวเทียมสำรวจและการปรับปรุงเพื่อเพิ่มศักยภาพของระบบสถานีรับสัญญาณและผลิตภาพถ่ายจากดาวเทียมของประเทศ เราต้องยอมรับกันได้แล้วว่าประโยชน์จากดาวเทียมคือ "รู้ก่อน รู้ครบ รู้เร็ว" และสิ่งที่จะขาดไม่ได้ในระบบธีออส-2 คือการพัฒนาดาวเทียม 2 ดวงและรับสัญญาณดาวเทียมจากต่างประเทศอีกว่า 25 ดวง เพื่อให้สามารถรองรับการดำเนินงานได้อย่างครอบคลุมทั่วทั้งโลก สำหรับดาวเทียม 2 ดวงที่จะพัฒนา 1 ในนั้นจะสร้างและผลิตในประเทศไทย โดยฝีมือของคนไทยและเป็นดาวเทียมสัญชาติไทย 100% เพื่อให้สอดคล้องกับนโยบายด้านการพัฒนาดาวเทียมแห่งชาติต่อไปนั่นเอง

เรารู้จักความสามารถและองค์ประกอบที่สำคัญของธีออส-2 แล้ว และประเทศไทยของเราจะได้รับประโยชน์อะไรจากธีออส-2 บ้าง...

แน่นอนว่า ประเทศไทยจะมีข้อมูลและทางเลือกที่จำเป็นสำหรับการตัดสินใจด้านนโยบายต่างๆ ให้กับประเทศบนฐานข้อมูลที่เป็นจริงที่ถูกต้อง มีประสิทธิภาพ ทันสมัย รวดเร็ว และลดการสูญเสีย เท่านั้นยังไม่พอ เพราะการมีธีออส-2 จะทำให้ประเทศไทยของเรามีความเข้มแข็ง และแข็งแกร่งในการต่อยอดทางด้านอุตสาหกรรมและเศรษฐกิจอวกาศ จากฐานอุตสาหกรรมเดิมที่มีอยู่แล้วในประเทศ เกิดมูลค่าเพิ่มที่สูง สร้างรายได้ สร้างงานในอนาคต โดยเฉพาะงานที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีชั้นสูงได้ ซึ่งจะสอดคล้องกับการดำเนินนโยบาย Thailand 4.0

จากที่กล่าวมาทั้งหมด จะเห็นได้ว่าระบบดาวเทียมสำรวจเพื่อการพัฒนา หรือธีออส-2 นั้น ไม่ใช่เพียงการจัดหาดาวเทียมอย่างที่ใครหลายคนเข้าใจแต่ธีออส-2 จะเป็นการพัฒนาต่อยอดโครงสร้างพื้นฐานของหน่วยงานต่างๆ เพื่อการปฏิรูประบบตัดสินใจและบริหารเชิงพื้นที่ของประเทศได้เป็นอย่างดี

ธีออส-2 ยิ่งใหญ่กว่าที่คิด และถือเป็นมิติใหม่ของวงการเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศของชาติ ที่จะส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดการดำเนินงานอย่างมีส่วนร่วมของหน่วยงานหลักๆในประเทศ ทั้งจากภาครัฐ ภาคเอกชน และสถาบันการศึกษา รวมถึงภาคประชาชน เพราะธีออส-2 เป็นของคนไทยทุกคนนั่นเอง.