6 ต.ค.2564 -  นายจาตุรนต์ ฉายแสง อดีตรองนายกรัฐมนตรี กล่าวเปิดนิทรรศการ “หนี้เลือด 6 ตุลาคม 2519 ถึงเวลาชำระ” ในงานรำลึก 45 ปี 6 ตุลา 2519 ตอนหนึ่งว่า เมื่อพูดถึงชื่อนิทรรศการนี้ ตนเองและคนที่อยู่ร่วมในเหตุการณ์หลายคน ก็จะนึกถึงคำว่าเลือดล้างด้วยเลือด ซึ่งคำนี้เป็นผลผลิตจากเหตุการณ์ 6 ตุลา เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นจากการที่ชนชั้นนำ ผู้มีอำนาจ ใช้ความรุนแรงเข้าสังหารเข่นฆ่านักศึกษาประชาชนที่เห็นต่างกับรัฐ การใช้ความรุนแรงนั้นไม่ได้นำไปสู่การปราบและการทำลายล้างผู้ที่เห็นต่างให้ราบคาบ แต่กลับกลายเป็นเกิดความขัดแย้งและความรุนแรงที่มากยิ่งขึ้น จนถึงขั้นที่มีคำขวัญใช้กันว่าเลือดล้างด้วยเลือด

นายจาตุรนต์ กล่าวว่า บทเรียนของสังคมไทยก็คือการที่รัฐใช้อำนาจ ใช้กำลังความรุนแรง เข้าจัดการกับนักศึกษาประชาชนอย่างโหดเหี้ยมมีแต่ทำให้เกิดความเสียหายต่อสังคม และทางออกจากความขัดแย้งนั้น ไม่ได้เกิดจากการปราบการเข่นฆ่าให้สิ้นซาก แต่เกิดจากการหาทางออกที่จะทำให้คนในสังคมอยู่ร่วมกัน ทำให้ผู้ที่เห็นต่างสามารถอยู่ในสังคมได้ ทั้งๆที่เห็นต่างจากรัฐ มาในวันนี้มีนิทรรศการที่บอกว่าหนี้เลือด 6 ตุลา ถึงเวลาชำระ ความหมายย่อมแตกต่างไปก็คือไม่ใช่เลือดล้างด้วยเลือด

อีกความหมายที่อยากเสนอก็คือการชำระหนี้เลือด 6 ตุลา ยังเป็นเรื่องที่สังคมไทยประชาชนคนไทย จะต้องคิดว่าการปราบปรามที่โหดเหี้ยมในครั้งนั้นเกิดจากโครงสร้าง  ระบบทางสังคม อุดมการณ์ ความคิด ความเชื่อ อย่างไร ที่ทำให้ชนชั้นนำใช้มารักษาอำนาจผลประโยชน์ของตนเอง ใช้มาปลุกปั่น ยุยง ทำให้เกิดความโกรธแค้นเกลียดชังต่อนักศึกษาประชาชนถึงขั้น เข่นฆ่าอย่างโหดเหี้ยมทารุณ ระบบโครงสร้าง อุดมการณ์ ความคิดและวัฒนธรรมนั้นยังอยู่ในสังคมไทยจนถึงปัจจุบันนี้ และยังเป็นหลักในการนำ ในการปกครอง ในการปราบประชาชนอยู่จนทุกวันนี้

“ถ้าจะชำระหนี้เลือด นอกจากจะชำระกันในทางกฎหมายเพื่อให้เกิดความเป็นธรรมความยุติธรรมขึ้น ยังเป็นเรื่องที่ประชาชนไทยจะต้องคิดว่าเราจะเปลี่ยนโครงสร้าง เปลี่ยนระบบ ทำลายอุดมการณ์ ความคิด ค่านิยม และวัฒนธรรมที่พร้อมจะฆ่านักศึกษาประชาชนเพียงเพื่อรักษาโครงสร้างอำนาจและผลประโยชน์ตัวเองได้อย่างไร นิทรรศการในวันนี้จะทำให้เราเห็นภาพความโหดเหี้ยมของเหตุการณ์ 6 ตุลา แต่สิ่งที่สังคมไทยจะต้องคิดต่อไปก็คือคิดถึงการให้มีการชำระหนี้เลือดทางกฎหมายโดยหลักนิติธรรม และหาทางแก้ไขเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางสังคม อุดมการณ์ ความคิด ค่านิยม ที่เป็นปฏิปักษ์ต่อประชาธิปไตยและการพัฒนาประเทศ และการส่งเสริมให้เยาวชนคนรุ่นใหม่ทั้งหลายมีเสรีภาพในการแสดงออก เพื่อสร้างสังคมอย่างที่เขาปรารถนาและอย่างที่เขาต้องการ”นายจาตุรนต์ กล่าว