นายกรัฐมนตรีออสเตรเลียยืนกรานไม่นำพาปฏิกิริยาโกรธเกรี้ยวของจีนต่อข้อตกลง AUKUS ที่จะทำให้ออสเตรเลียมีเรือดำน้ำพลังงานนิวเคลียร์ ลั่นต้องปกป้องหลักกฎหมายในน่านฟ้าและน่านน้ำสากล ด้านอินโดนีเซียหวั่นยืนอยู่กลางเขาควาย ชี้ข้อตกลงเรือดำน้ำก่อความวิตกด้านการแข่งขันอาวุธในภูมิภาคนี้

ประธานาธิบดีโจ ไบเดน ของสหรัฐ ประกาศความริเริ่มด้านความมั่นคงระหว่างสหรัฐกับออสเตรเลียและอังกฤษ ที่สหรัฐและอังกฤษจะช่วยออสเตรเลียต่อเรือดำน้ำพลังงานนิวเคลียร์ (Getty Images)

    ข้อตกลงความเป็นพันธมิตรด้านความมั่นคงระหว่างออสเตรเลีย, สหรัฐ และอังกฤษ หรือ AUKUS ซึ่งประธานาธิบดีโจ ไบเดน ของสหรัฐประกาศเมื่อวันพุธที่่ผ่านมา รวมถึงความร่วมมือด้านการป้องกันประเทศ ที่จะทำให้สหรัฐและอังกฤษถ่ายทอดเทคโนโลยีการสร้างเรือดำน้ำพลังงานนิวเคลียร์แก่ออสเตรเลีย, ความร่วมมือด้านการป้องกันทางไซเบอร์, ปัญหาประดิษฐ์, เทคโนโลยีควอนตัม และขีดความสามารถใต้น้ำ

    เมื่อวันพฤหัสบดี รัฐบาลจีนแสดงความไม่พอใจต่อการทำความตกลงฉบับนี้ โดยเฉพาะแผนการสร้างเรือดำน้ำพลังงานนิวเคลียร์ 8 ลำของออสเตรเลีย ว่าเป็นภัยคุกคามความมั่นคงของภูมิภาคแบบ "ขาดความรับผิดชอบอย่างยิ่ง" พร้อมกับตั้งคำถามถึงพันธสัญญาของออสเตรเลียต่อการไม่แพร่กระจายอาวุธนิวเคลียร์ และเตือนพันธมิตรจากโลกตะวันตกทั้งสองว่าเสี่ยงที่จะ "ยิงเท้าตนเอง"

    เอเอฟพีรายงานเมื่อวันศุกร์ที่ 17 กันยายนว่า นายกรัฐมนตรีสกอตต์ มอร์ริสัน ให้สัมภาษณ์สถานีวิทยุ 2GB ในวันเดียวกันว่า จีนเองก็มีโครงการสร้างเรือดำน้ำนิวเคลียร์ที่สำคัญมาก "พวกเขามีสิทธิทุกอย่างที่จะตัดสินใจเพื่อผลประโยชน์ของชาติในการจัดการด้านการป้องกันประเทศของพวกเขา และแน่นอนว่า ออสเตรเลียและทุกประเทศก็มีสิทธิเช่นกัน"

    มอร์ริสันยังให้สัมภาษณ์กับสื่ออีกหลายสำนักในวันเดียวกัน ยืนกรานว่ารัฐบาลของเขากำลังตอบสนองต่อพลวัตที่กำลังเปลี่ยนไปในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิกที่มีข้อขัดแย้งและการแข่งขันด้านดินแดนมากขึ้น

    เขากล่าวกับสถานีเซเวนว่า ออสเตรเลียตระหนักดีถึงขีดความสามารถด้านเรือดำน้ำนิวเคลียร์ของจีนและการลงทุนทางทหารที่เพิ่มขึ้น และออสเตรเลียสนใจจะทำให้แน่ใจว่า น่านน้ำสากลจะเป็นน่านน้ำสากลเสมอ และน่านฟ้าสากลก็ยังเป็นน่านฟ้าสากลต่อไป และหลักนิติธรรมจะถูกนำมาใช้อย่างเท่าเทียมในทุกหนแห่ง ออสเตรเลียต้องการให้แน่ใจว่าจะไม่มี "เขตห้ามเข้า" ในพื้นที่ที่กฎหมายระหว่างประเทศบังคับใช้

    นอกจากจีนที่ไม่พอใจอย่างยิ่งแล้ว ข้อตกลงเรือดำน้ำพลังงานนิวเคลียร์กับสหรัฐและอังกฤษ ก็ทำให้รัฐบาลฝรั่งเศสโกรธแค้นที่โดนออสเตรเลียฉีกสัญญาเรือดำน้ำมูลค่า 50,000 ล้านดอลลาร์ออสเตรเลียที่ลงนามกันไว้เมื่อปี 2559 ฌ็อง-อีฟส์ เลอ ดริยอง รัฐมนตรีต่างประเทศฝรั่งเศสถึงกับเรียกว่าเป็นการแทงข้างหลัง

    มอร์ริสันอ้างว่า ข้อตกลง AUKUS ที่ใช้เวลาหารือ 18 เดือน ได้รับการตอบรับอย่างดีจากผู้นำญี่ปุ่น, อินเดีย, สิงคโปร์, นิวซีแลนด์, ฟิจิ และปาปัวนิวกินี

    ด้านกระทรวงการต่างประเทศของอินโดนีเซียกล่าวเมื่อวันศุกร์ว่า อินโดนีเซียคำนึงถึงการตัดสินใจเรื่องเรือดำน้ำของออสเตรเลียด้วยความระมัดระวัง แต่อินโดนีเซียมีความกังวลอย่างยิ่งเกี่ยวกับการแข่งขันด้านอาวุธอย่างต่อเนื่องและการแสดงอำนาจอิทธิพลในภูมิภาคนี้ พร้อมกับเรียกร้องออสเตรเลียยึดมั่นต่อสันติภาพและเสถียรภาพในภูมิภาคนี้และเคารพกฎหมายระหว่างประเทศ

    ในคำให้สัมภาษณ์กับวิทยุเอบีซีเมื่อวันศุกร์ มอร์ริสันกล่าวว่า รัฐมนตรีกลาโหมและต่างประเทศของอินโดนีเซียได้รับแจ้งเกี่ยวกับแผนของออสเตรเลียแล้ว และเขาตั้งใจจะพูดคุยกับประธานาธิบดีโจโก วิโดโด ในไม่ช้า

    ช่วงไม่นานมานี้มีความตึงเครียดมากขึ้นในทะเลจีนใต้ ซึ่งจีนอ้างสิทธิครอบครองเกือบทั้งหมดโดยอ้างแผนที่เส้นประ 9 เส้นที่นานาชาติไม่ยอมรับ และจีนยังได้วางกำลังทางทหาร รวมถึงมิสไซล์ต่อต้านเรือและมิสไซล์ชนิดยิงจากพื้นสู่อากาศบนเกาะเทียมที่สร้างขึ้นในพื้นที่พิพาทด้วย

    เมื่อวันพฤหัสบดี กองทัพเรืออินโดนีเซียกล่าวว่า ได้เพิ่มการลาดตระเวนในน่านน้ำรอบหมู่เกาะนาทูนาสัปดาห์นี้ หลังจากตรวจพบเรือของจีนและสหรัฐในน่านน้ำของอินโดนีเซีย

    เฮนดรี ประธานสหพันธ์ประมงนาทูนา เผยว่า ชาวประมงพบเห็นเรือจีน 6 ลำ รวมถึงเรือรบหลายลำ ในน่านน้ำนาทูนาสัปดาห์นี้ และยังเห็นเรือของสหรัฐเป็นประจำด้วย "เรากังวลว่าจะตกอยู่กลางสงคราม และทำให้ไม่ปลอดภัยที่พวกเราจะออกหาปลา"

    จีนไม่ได้อ้างสิทธิเหนือหมู่เกาะนาทูนา แต่อ้างว่าจีนมีสิทธิทำประมงในน่านน้ำของจีนที่อยู่ภายใต้แผนที่เส้นประ 9 เส้น โดยไม่นำพาคำตัดสินของศาลอนุญาโตตุลาการถาวรเมื่อปี 2559 ที่ปฏิเสธการอ้างสิทธิของจีน.