ทหารหน่วยรบพิเศษของกินีก่อรัฐประหารยึดอำนาจเมื่อวันอาทิตย์ และจับกุมประธานาธิบดีอาลฟา กงเด ผู้นำเฒ่าวัย 83 ปีที่แก้รัฐธรรมนูญเพื่อครองเก้าอี้ต่อในสมัยที่ 3 เมื่อปีกลาย พร้อมประกาศปิดพรมแดนและเคอร์ฟิวทั่วประเทศ ประชาชนในกรุงโกนากรีออกมาฉลอง รัฐบาลสหรัฐนำขบวนโลกตะวันตกและชาติแอฟริกาประณาม

แฟ้มภาพ ประธานาธิบดีอาลฟา กงเด กล่าวสุนทรพจน์ในพิธีรับตำแหน่งสมัยที่ 3 เมื่อวันที่ 15 ธันวาคม 2563 (Getty Images)

    รายงานของเอเอฟพีและรอยเตอร์กล่าวว่า สถานการณ์วุ่นวายในประเทศแอฟริกาตะวันตกแห่งนี้เริ่มต้นเมื่อมีเสียงปืนดังขึ้นใกล้กับทำเนียบประธานาธิบดีในกรุงโกนากรีเมื่อเช้าวันอาทิตย์ที่ 5 กันยายน หลายชั่วโมงหลังจากนั้นทหารหน่วยรบพิเศษภายใต้การนำของพันโท มามาดี ดูมบูยา ก็แถลงข่าวประกาศยึดอำนาจจากประธานาธิบดีและยุบสภา โดยมีวิดีโอที่คณะรัฐประหารเผยแพร่แสดงภาพที่ประธานาธิบดีอาลฟา กงเด กำลังนั่งบนโซฟาโดยมีทหารรายล้อมพร้อมอาวุธปืน

    ทหารในเครื่องแบบนายหนึ่งในวิดีโอนี้กล่าวว่า พวกตนตัดสินใจแล้วว่าหลังจากควบคุมตัวประธานาธิบดีได้ก็จะลบล้างรัฐธรรมนูญ คณะทหารจะปิดพรมแดนทั้งทางบกและทางอากาศและยุบรัฐบาลชุดนี้

    ต่อมา คณะรัฐประหารประกาศเคอร์ฟิวทั่วประเทศอย่างไม่มีกำหนด และเรียกให้รัฐมนตรีในรัฐบาลกงเดและผู้บริหารของสถาบันต่างๆ เข้ามาประชุมที่รัฐสภาในเวลา 11.00 น.ของวันจันทร์ (18.00 น.วันเดียวกันของไทย)

    "การปฏิเสธเข้าร่วมจะถือเป็นกบฏต่อซีเอ็นอาร์ดี" แถลงการณ์ของคณะรัฐประหารที่ใช้ชื่อเรียกว่าคณะกรรมการชุมนุมและพัฒนาแห่งชาติ (ซีเอ็นอาร์ดี) กล่าว และว่า ผู้ว่าราชการจังหวัดและฝ่ายปกครองอื่นๆ จะถูกแทนที่ด้วยทหาร

    คำแถลงยืนยันว่ากงเดไม่ได้รับอันตรายและได้รับอนุญาตให้พบแพทย์ แต่รายงานเผยว่ายังไม่ชัดเจนว่าเขาถูกควบคุมตัวอยู่สถานที่ใด

    ประเทศแอฟริกาตะวันตกแห่งนี้มีประชากรประมาณ 13 ล้านคน เป็นหนึ่งในประเทศที่ยากจนที่สุดในโลก ทั้งๆ ที่อุดมด้วยทรัพยากรธรรมชาติ ทั้งบ็อกไซต์, แร่เหล็ก, ทองคำและเพชร

    ราวๆ ช่วงเที่ยง หลังจากมีความชัดเจนแล้วว่าทหารยึดอำนาจจากกงเดและเสียงปืนสงบลงแล้ว ประชาชนในกรุงโกนากรีออกมาเฉลิมฉลองกันบนท้องถนน รอยเตอร์รายงานว่า มีรถกระบะและรถทหารหลายคันมีรถจักรยานยนต์วิ่งตามขบวนบีบแตรผ่านไป ประชาชนหลายร้อยคนออกมาต้อนรับ หญิงคนหนึ่งร้องตะโกนลงมาจากระเบียงว่า "กินีเป็นอิสระแล้ว ไชโย"

    นักการทูตตะวันตกคนหนึ่งในกรุงโกนากรีเผยกับเอเอฟพีว่า ความไม่สงบเกิดขึ้นภายหลังผู้บัญชาการอาวุโสรายหนึ่่งในหน่วยรบพิเศษโดนปลด และทำให้ทหารในหน่วยนี้ก่อการรัฐประหาร แต่เอเอฟพีไม่สามารถยืนยันข้อมูลนี้

    พันโทดูมบูยาผู้บังคับการหน่วยรบพิเศษกล่าวว่า การบริหารจัดการผิดพลาดของรัฐบาลเป็นเหตุผลที่ทหารเข้ายึดอำนาจ "เราจะไม่มอบหมายการเมืองไว้กับคนคนเดียวอีกต่อไปแล้ว เราจะมอบการเมืองให้กับประชาชน" นายทหารผู้นี้กล่าว "กินีงดงาม เราไม่จำเป็นต้องข่มขืนกินีอีกแล้ว เราแค่ร่วมรักกับเธอ"

    การยึดอำนาจครั้งนี้เกิดขึ้นภายหลังความตึงเครียดทางการเมืองเป็นเวลายาวนาน ที่เริ่มต้นจากการที่กงเด ซึ่งเป็นประธานาธิบดีคนแรกที่มาจากการเลือกตั้งตามระบอบประชาธิปไตยเมื่อปี 2553 และชนะเลือกตั้งอีกครั้งในปี 2558 ต้องการครองอำนาจต่อไป โดยใช้วิธีแก้ไขรัฐธรรมนูญในเดือนมีนาคมปีที่แล้ว เพื่อให้เขาสามารถดำรงตำแหน่งต่อในสมัยที่ 3

    เขาชนะการเลือกตั้งสำเร็จในเดือนตุลาคม 2563 แต่เผชิญกับคำกล่าวหาทุจริตเลือกตั้งและเต็มไปด้วยความรุนแรงทางการเมือง มีคนเสียชีวิตหลายสิบคน กงเดรับตำแหน่งสมัยที่สามเมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายนปีที่แล้วพร้อมกับคำกล่าวหาว่ากำลังกลายร่างเป็นเผด็จการอำนาจนิยม

    กระทรวงการต่างประเทศสหรัฐโดยเน็ด ไพรซ์ โฆษกกระทรวง แถลงที่กรุงวอชิงตันประณามการก่อรัฐประหารที่จะ "จำกัด" ความสามารถที่สหรัฐจะสนับสนุนประเทศนี้ และเตือนว่าความรุนแรงและการใช้มาตรการนอกรัฐธรรมนูญจะยิ่งบั่นทอนโอกาสที่กินีจะมีสันติภาพ, เสถียรภาพและความเจริญรุ่งเรือง

    อันโตนีโอ กูเตอร์เรส เลขาธิการองค์การสหประชาชาติ ทวีตประณามการรัฐประหารและเรียกร้องให้ปล่อยกงเดทันที สหภาพยุโรปเรียกร้องให้เคารพกฎหมาย สันติภาพและสวัสดิภาพประชาชน ส่วนในแอฟริกา สหภาพแอฟริกาประณามและเรียกร้องให้ปล่อยตัวประธานาธิบดี ขณะที่ประชาคมเศรษฐกิจแห่งรัฐแอฟริกาตะวันตก (ECOWAS) ขู่จะแซงก์ชัน.