27 ส.ค. 2564 นายจุรินทร์ ลักษณวิศิษฏ์ รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ เปิดเผยว่า การค้าชายแดนและการค้าผ่านแดนของไทยกับ 7 ประเทศ แยกเป็นการค้าชายแดน 4 ประเทศ คือ มาเลเซีย เมียนมา สปป.ลาว และกัมพูชา และการค้าผ่านแดน 3 ประเทศ คือ จีน เวียดนาม และสิงคโปร์ ตัวเลขเดือนก.ค.2564 มีมูลค่า 90,101 ล้านบาท เพิ่มขึ้น 41.70% เป็นการค้าชายแดนมูลค่า 40,416 ล้านบาท เพิ่ม 10.55% และการค้าผ่านแดนมูลค่า 49,685 ล้านบาท เพิ่ม 83.84%

โดยการค้ากับทุกประเทศเป็นบวกทุกตลาด ประเทศที่บวกสูงสุด คือ จีน เพิ่มขึ้น 126.64% สินค้าส่งออกผ่านแดนไปจีนที่บวกมากที่สุด คือ ผลไม้สดและผลไม้แห้ง เพิ่ม 348% มูลค่ารวม 15,000 ล้านบาท โดยเฉพาะทุเรียนมีมูลค่า 10,600 ล้านบาท มังคุด 4,700 ล้านบาท และลำไย 370 ล้านบาท เป็นต้น ส่วนมาเลเซีย เพิ่ม 17.95% เมียนมา เพิ่ม 10.65% สปป.ลาว เพิ่ม 8.08% กัมพูชา เพิ่ม 5.12% เวียดนาม เพิ่ม 1.63% และสิงคโปร์ เพิ่ม 59.85%

ทั้งนี้ ยอดรวมการค้าชายแดนและผ่านแดนในช่วง 7 เดือนของปี 2564 (ม.ค.-ก.ค.) มีมูลค่า 591,051 ล้านบาท เพิ่มขึ้น 37.88% เกินไปกว่าเป้าหมายที่ตั้งไว้ที่3-6% (โดยปัจจุบันทำได้เกินเป้าหมายไปแล้ว หากเป็นเป้าขั้นต่ำที่ 3% จะโตเกินกว่าเป้ากว่า 12 เท่า และเป้าขั้นสูง 6% จะโตเกินกว่าเป้ากว่า 6 เท่า)   

นายจุรินทร์กล่าวว่า ปัจจัยที่ทำให้การส่งออกเดือนก.ค.2564 เพิ่มสูงถึง 41.70% มาจากการทำงานร่วมกันอย่างหนักและต่อเนื่องของ กรอ.พาณิชย์ โดยที่เป็นรูปธรรมมากที่สุด คือ การเปิดจุดผ่านแดน ซึ่งด่านทั้งหมดมี 97 ด่าน เปิดแล้ว 44 ด่าน จากที่ปิดตัวไปเยอะตอนเจอโควิด-19 ใหม่ ๆ การแก้ปัญหาเชิงรุก เช่น แก้ปัญหาส่งออกติดขัด ทุเรียนและมังคุด ก่อนเข้าด่านจีนที่ด่านโหย่วอี้กวน ประสานเพิ่มช่องทางที่ด่านตงชิง ทำให้ขนส่งผลไม้คล่องตัวขึ้น แก้ปัญหาข่าวจีนระงับนำเข้าทุเรียน ที่ตรวจเจอโควิด-19 แต่สุดท้ายพบในตลาดจีน แก้ปัญหาลำไยเจอเพลี้ยแป้ง จนปัจจุบันจีนไม่ได้ระงับนำเข้า และปัจจุบันไม่ได้ระงับนำเข้าทั้งทุเรียนและลำไย  

นอกจากนี้ กระทรวงพาณิชย์ยังมีนโยบายช่วยต่อลมหายใจให้กับ SMEs ส่งออก ซึ่งมีส่วนสำคัญในการทำตัวเลขการส่งออกสินค้าข้ามแดนและชายแดน คือ โครงการ “จับคู่กู้เงิน”สถาบันการเงินกับ SMEs ส่งออก โดยวันที่ 26 ส.ค.2564 EXIM Bank อนุมัติเงินกู้เงื่อนไขพิเศษให้ SMEs ส่งออกแล้ว 151 รายเป็นเงิน 618 ล้านบาท ช่วยให้เกิดสภาพคล่องในการทำตัวเลขส่งออกผ่านการค้าชายแดนและผ่านแดนเพิ่มขึ้น การฟื้นตัวทางเศรษฐกิจของประเทศคู่ค้า และความต้องการสินค้าบางประเภทเพิ่มขึ้นเช่น สินค้า Work from Home และค่าเงินบาทเริ่มอ่อนค่าลงโดยเฉลี่ย 10% ช่วยให้เราสามารถแข่งขันในตลาดเพื่อนบ้านหรือตลาดจีนได้ดีขึ้น

อย่างไรก็ตาม ยังมีปัจจัยลบที่เป็นตัวถ่วงตัวเลขการค้าชายแดน เช่น สถานการณ์โควิด-19 ซึ่งมาเลเซียเข้มงวดการนำเข้าสินค้าชายแดนผ่านไทย เพราะต้องควบคุมการแพร่ระบาด ส่งผลกระทบต่อการส่งออกน้ำยางและส่งผลต่อราคาน้ำยางในประเทศไทย แต่ยางก้อนถ้วย ยังราคาดีมาก และดีกว่าหลายยุคที่ผ่านมา เพราะ 3-5 ปีที่ผ่านมา กิโลกรัมละ 15 บาท แต่วันนี้ 24 บาท ราคาอาจหย่อนลงไปบ้าง และยังมีปัญหาระบบการขนส่งโลจิสติกส์ ทั้งการขนส่งข้ามจังหวัดที่มีอุปสรรคตอนข้ามจังหวัด และระบบการขนส่งข้ามประเทศ ที่ต้องแก้ปัญหาหน้างานตลอด ทั้งจากไทยไปสปป.ลาว และไปเวียดนาม เป็นต้น หรือรวมทั้งข้ามฝั่งไปเมียนมา เพราะสถานการณ์การเมืองในเมียนมาเป็นปัจจัยตัวที่ทำให้การค้าชายแดนไม่คล่องตัวอย่างในภาวะปกติ

สำหรับด่านที่จะเร่งรัดเปิดต่อไปหลังจากเปิดไปแล้ว 44 ด่าน จาก 97 ด่าน ได้มอบหมายให้อธิบดีกรมการค้าต่างประเทศเจรจากับจับมือกับเอกชนและจังหวัด ขณะนี้คืบหน้าใน 5 จังหวัด คือ เชียงราย เลย หนองคาย นครพนมและมุกดาหาร ซึ่งวันที่ 30 ก.ค.2564 ที่ผ่านมา ได้มีการประชุม 3 ฝ่าย มีข้อสรุปว่าจะทำแผนในการเปิดด่านกับฝั่งสปป.ลาว เกือบเสร็จแล้วใน 5 จังหวัด ด่านปากแซง นาตาล ที่จ.อุบลราชธานี ที่ตนไปดูด่านด้วยตนเอง ประสานจังหวัดจัดงบประมาณทำทางลาดลงไป มีความคืบหน้าในการเจรจาอยู่ในขั้นตอนรายละเอียด คาดว่าน่าจะเป็นด่านแรก ๆ ที่จะสามารถเปิดด่านได้ ที่นราธิวาส ด่านตากใบ กับด่านบูเก๊ะตา จะเร่งรัดต่อไป โดยได้มอบอธิบดีกรมการค้าต่างประเทศใช้โมเดลเดียวกับด่านชายแดน สปป.ลาว ประชุม 3 ฝ่าย คาดว่าสัปดาห์หน้าจะประชุมได้ เมื่อได้แผนเปิดแล้วจะเจรจากับมาเลเซียต่อไป แต่ทั้งนี้ ต้องคุยทั้ง 3 ฝ่าย เศรษฐกิจ สาธารณสุข และความมั่นคง ต้องคุยด้วยกันถึงจะเปิดด่านได้