ตั้งแต่เกิดการระบาดของโควิด-19 นักศึกษาไทยที่ประเทศจีนต้องกลับมาตั้งหลักที่บ้านและเรียนหนังสือผ่านระบบออนไลน์มาประมาณ 2 ปีแล้ว

            ผมได้รับคำถามจากคนไทยจำนวนมากว่า เมื่อไหร่ประเทศจีนจะให้นักศึกษาจีนกลับไปเรียนหนังสือที่เมืองจีนได้

            เมื่อเร็วๆ นี้ผมมีโอกาสสนทนาผ่าน Suthichai Live  กับคุณหยาง ซิน รักษาการเอกอัครราชทูตจีนประจำประเทศไทย เนื่องในโอกาสครบรอบวันก่อตั้ง 100 ปีของพรรคคอมมิวนิสต์จีน มีคนติดตามฟังที่เป็นนักศึกษาไทยที่ยังรอวันกลับไปเมืองจีนเข้ามาฝากคำถามกันอย่างคักคัก

            จึงได้รับคำอธิบายจากท่านทูตหยาง ซินที่ชัดเจน

            ท่านทูตอธิบายว่า

             “จริงๆ แล้วเราได้ประสานงานระหว่างรัฐบาลทั้งสองประเทศหลายต่อหลายครั้งแล้ว เนื่องจากสถานการณ์โควิดในจีนที่ได้ปิดประเทศไม่ให้คนต่างชาติเข้าไปในจีนมากนัก  ซึ่งเราได้รับปากกับรัฐบาลไทยไว้แล้วว่า เมื่อจีนเปิดประเทศให้นักเรียนจากต่างชาติเข้าไปได้ นักเรียนไทยจะเป็นหนึ่งในกลุ่มประเทศแรกๆ ที่กลับเข้าไปเรียนต่อที่จีนได้”

            ผมถามต่อว่า พอจะเห็นโอกาสที่จะสามารถแก้ปัญหานี้ได้ในเร็วๆ นี้หรือไม่

            ท่านทูตบอกว่า

            “ยังบอกยาก เพราะว่าสถานการณ์โควิดได้เปลี่ยนแปลงไป เมื่อเดือนที่ผ่านมาที่เมืองกวางโจวก็ได้มีการระบาดอีกครั้งหนึ่ง แล้วก็เป็นสายพันธุ์เดลตา (สายพันธุ์อินเดีย) ด้วย โดยคุณหมอและผู้เชี่ยวชาญของจีนกำลังหาวิธีที่จะป้องกัน ซึ่งกำลังหาความสมดุลระหว่างการป้องกันโควิดกับการเปิดประเทศสู่ภายนอก เพราะถ้าเราปิดประเทศนานๆ (ไปอีก) ย่อมไม่เป็นการดีต่อทั้งประเทศจีนและประเทศอื่นๆ ด้วย ซึ่งตอนนี้เรากำลังพยายามหาจุดสมดุลให้ได้ครับ”

            ผมอ่านข้อความจากนักศึกษาไทยคนหนึ่งบอกว่า 2 ปีที่ผ่านมาต้องเรียนออนไลน์ซึ่งเป็นเรื่องยากและลำบากมาก

            ท่านทูตบอกว่า เข้าใจดีว่าบางวิชาการสอนออนไลน์ไม่ก่อให้เกิดประโยชน์อะไร และบางวิชาจำเป็นต้องไปฝึกงานยังสถานที่จริง อย่างวิชาแพทย์ หลังเรียนภาคทฤษฎีก็ต้องไปปฏิบัติ แต่ไม่สามารถมาฝึกงานที่ไทยได้เนื่องจากผิดกฎหมาย จะกลับไปฝึกที่จีนก็ไม่ได้

            “ผมรับรู้มาตลอดว่านักเรียนไทยลำบากจริงๆ และได้เคยพูดคุย (อย่างเป็นทางการ) กับนักเรียนไทยมาครั้งหนึ่งแล้ว ซึ่งจนถึงขณะนี้เจ้าหน้าที่ของสถานทูตก็ยังมีการประสานกับตัวแทนนักเรียน นักศึกษาไทยมาตลอด” ท่านทูตบอก

            ผมอ่านคำถามจากทางบ้านว่า “ได้ยินว่านักเรียนอเมริกาและเกาหลีใต้สามารถกลับเข้าไปเรียนในจีนได้แล้ว  ทำไมนักเรียนไทยยังกลับไปไม่ได้?”

            ท่านทูตตอบทันควันว่า

             “เป็นไปไม่ได้ครับ เป็นไปไม่ได้ ทางสหรัฐฯ ไม่มีข่าว (ข้อมูล) ว่าได้กลับไป ส่วนทางเกาหลีใต้ ข้อมูลที่ได้พูดคุยกันผ่านกงสุลต่างๆ เราจะอนุญาตให้เฉพาะคนที่ถือเอกสารครบเท่านั้นที่จะกลับจีนได้ ซึ่งก็ได้ถามเพื่อนๆ (กงสุล,  สถานทูต) ที่ทำงานเกาหลีใต้ไปแล้ว ระหว่างรัฐบาลจีน-รัฐบาลเกาหลีใต้เรามีความตกลงทวิภาคีกันจริง แต่มีเงื่อนไขว่าเอกสารต้องครบ...

            แต่ท่านทูตบอกว่าตอนนี้นักเรียนเกาหลีใต้ยังกลับไปเรียนต่อจีนไม่ได้ เพราะรัฐบาลท้องถิ่นกับมหาวิทยาลัย/สถานศึกษามีหน้าที่ป้องกันการแพร่ระบาดของโควิดด้วยเช่นกัน

            ดังนั้น มหาวิทยาลัยกับโรงเรียนต่างๆ ในจีนจะระมัดระวังมาก จึงไม่ได้ออกหนังสือให้นักเรียน (เกาหลีใต้) ที่จะกลับไป

            ดังนั้นโดยหลักการแล้ว จากข้อตกลงทวิภาคีขอวีซ่าเข้ามาได้ แต่ถ้าโรงเรียนหรือสถานศึกษาไม่ออกหนังสือให้ ก็อยู่เรียนต่อในจีนไม่ได้”

            ผมอ่านคอมเมนต์ของนักเรียนคนหนึ่งที่บอกว่า “ให้กักตัวอีกรอบแล้วตรวจโควิดเพื่อความแน่ใจก็ยอมค่ะ ค่าใช้จ่าย (ยอม) รับผิดชอบเองทั้งหมดค่ะ”

            ท่านทูตบอกว่า

             "เข้าใจดีครับ เพราะสำหรับนักเรียน นักศึกษา เรื่องของเวลาเป็นสิ่งสำคัญมาก ถ้าผ่านไปปีกว่าหรือสองปีกลัวว่าจะเป็นการเสียเวลาเปล่าๆ ซึ่งเห็นใจเป็นอย่างมากเช่นกัน และพยายามประสานติดตามเดินเรื่องอยู่เสมอ แต่ขณะเดียวกันก็เข้าใจในการตัดสินใจของรัฐบาลกลาง (จีน) และรัฐบาลท้องถิ่น ทุกวันนี้มีบุคคลจากต่างประเทศเดินทางกลับเข้ามาได้ (บางส่วน) และมียอดผู้ติดเชื้อเพิ่มขึ้นต่อวันราว 30 คน ก็ถือเป็นจำนวนที่ร้ายแรงมากในสายตาชาวจีน เพราะฉะนั้นทางการจีนจึงยังต้องระมัดระวัง...

            ล่าสุดจากการระบาดของสายพันธุ์เดลตาที่กวางโจว  ทำให้ต้องมีการปรับแผนรับมือ ซึ่งก็กำลังหารือกันอยู่ แต่ก็มีแผนบางส่วนที่เริ่มเปิดเผยมาแล้ว เช่นที่กวางโจวกำลังเตรียมจะสร้างที่กักตัว State Quarantine แบบถาวร มีห้องกักตัวหลักพันห้อง ไว้สำหรับเฉพาะผู้เดินทางเข้าจีนที่มาจากต่างประเทศโดยเฉพาะเลย ซึ่งน่าจะช่วยควบคุมสถานการณ์การระบาดของโควิดจากต่างประเทศในจีนได้  และมีแนวโน้มที่จีนจะเปิดรับให้คนภายนอกเข้ามาได้มากขึ้น"

            ท่านทูตบอกว่า เอาใจช่วยนักเรียนนักศึกษาไทยให้ได้กลับจีนโดยเร็วเช่นกัน

            เพราะในจำนวนนักเรียนต่างชาติของจีน ประเทศไทยถือว่าเป็นอันดับสองรองจากเกาหลีใต้ โดยมีจำนวนกว่า 3  หมื่นคน ซึ่งนักเรียนไทยเหล่านี้ถือเป็น “ทูตานุทูต (คณะทูต) ระดับประชาชน” ที่หลังเรียนจบแล้วจะช่วยกระชับความสัมพันธ์จีน-ไทยในอนาคต

            ซึ่งแน่นอนตนไม่อยากทำให้นักเรียนไทยเสียความรู้สึกจากการที่จีนยังปิดประเทศ

            “แต่อีกทางหนึ่งก็ขอให้เข้าใจและเห็นใจว่า ด้วยสถานการณ์โควิดที่เปลี่ยนแปลงไปเรื่อยๆ ทางรัฐบาลจีนย่อมต้องมองในภาพใหญ่ และหาทางป้องกันให้ทั้งประชาชนชาวจีนและประชาชนชาวต่างชาติในจีนปลอดภัย  กลับไปปฏิบัติหน้าที่เรียนต่อในห้องรวมถึงเรียนให้จบโดยเร็วดังที่ทุกฝ่ายตั้งใจไว้”.